Lesbók Morgunblaðsins - 04.04.1976, Blaðsíða 13

Fyrsta skrifstofa Alþjóðasam-
bandsins I Parls var I bakhúsi
vi8 Rue des Gravilliers nr. 44.
Til óblandinnar gremju fyrir
Marx, ná8i franski kommún-
istalei8toginn Louis Blanqui si-
fellt meiri áhrifum me8 öfga-
fullum kröfum sinum.
ríkisins". Yrði þá hægara að
fylkja öreigunum til orrustu.
Marx var sem sé orðinn
„stórþýzkari" og var það raunar
ekki í fyrsta sinn, sem hann
hallaðist að þeirri hugsjón.
I ritstjórnatið sinni við
Rheinische Zeitung hafði Marx
lagt til, að Þjóðverjar veittu Dön-
um ofanígjöf og tækju af þeim
Slesvík. Svo varð stríð og töpuðu
Þjóðverjar því. Þá kvartaði Marx
um „svik við heiður þýzkra
vopna“ og lét Engels, fréttamann
blaðsins í útlöndum, heimta, að
gengið yrði ærlega í skrokk á
Dönum. Það var nauðsynlegt
vegna þess, að norrænn andi var
ekkert nema ótamin hrifning yfir
ruddaskap, og fornnorrænt
sjóræningjainnræti, sem var svo
ofsalegt, að það varð ekki með
orðum birt, heldur brauzt það út i
sum þessara sautján voru á bandi
Marx.
Marx var samt ákaflega hrifinn
af kommúnunni. Hann samdi rit
um hana; Borgarastriðið í Frakk-
landi heitir það. I morgum blöð-
um var Marx talinn upphafsmað-
ur að kommúnunni. Það var nú
ekki rétt. Það var heldur ekki
rétt, sem ýmsir blaðamenn héldu
fram, að Alþjóðasambandið væri
svo vel efnum búið, að það gæti
greitt kostnað af byltingum er-
lendis. Sannleikurinn var sá, að
tekjur Alþjóðasambandsins urðu
50 sterlingspund, þegar vegur
þess var mestur; það var árið
1869. Þvi var haldið fram í blöð-
unum, að félagar sambandsins
væru geysimargir. I Englandi
voru þeir 254, hvorki fleiri né
færri. Um þetta leyti voru 800
þúsund manns í stéttarfélögum.
Aðeins 50 þúsund þeirra voru
tengdir Alþjóðasambandinu á
einhvern hátt. 1 Þýzkalandi voru
félagasamtök i 58 héraðsdeildum
og 385 manns úr þeim tengdir
Alþjóðasambandinu. Þetta voru
ekki háar tölur. Hins vegar hafði
Marx verið getið i blöðunum,
enda sagði hann: „Þetta er sann-
arlega hressandi eftir tuttugu ára
eymd og vesöld". En nú dró brátt
til frekari tíðinda.
Margir höfðu alls ekki gert ráð
fyrir þeirri þróun, sem varð í
Frakklandi og kærðu sig ekkert
um Parísarkommúnuna Þeir
voru ekki heldur hrifnir af rót-
tæku orðalagi Marx í bók hans,
Borgarastríðinu i Frakklandi.
Margir tóku það líka óstinnt upp,
er hann hélt því fram, að Alþjóða-
sambandið fylgdi sinni stefnu.
Ensk iðnfélög voru kjarni Al-
þjóðasambandsins. Nú gengu
ýmsir forystumenn þeirra úr Al-
þjóðasambandinu. Þeirra á meðal
var George Oder, sem verið hafði
forseti Æðsta ráðsins frá þvi sam-
bandið var stofnað. Sambandið
missti líka fylgi á meginlandinu.
Og þeir, sem enn héldu tryggð við
það urðu æ gagnrýnni á „lærða
manninn i London", sem lét sem
hann væri formaður sambands-
ins, enda þótt engar kosningar
hefðu farið fram í því í fimm ár.
Ekki bætti það úr skák, að Bakún-
ín hafði æ meiri áhrif í samband-
inu, sá „£lamurgosi“, sem hélt
því fram, að sköpunarmáttur væri
fólginn i eyðileggingarfýsninni.
Þá jókst Blgnquistum einnig
fylgi. Marx \arð brátt ljóst, að
aðrir hvorir þessar legðu undir
Framhald á bls. 14
Pablo Neruda
EG BIÐ
UM ÞÖGN
Nú láta þeir mig í friði.
nú hafa þeir vanist fjarveru minni.
Ég ætla að láta aftur augun.
Ég á mér aðeins fimm óskir,
fimm megin rætur.
Ein er ódauðleg ást,
önnur að biða haustsins.
Ég get ekki lifað án þess að sjá
blöðin fjúga og falla til jarðar.
Sú þriðja er bitur vetur,
regnið sem ég elskaði,
ylur eldsins í nístandi kulda.
Hin fjórða er sumarið,
hnöttótt eins og vatnsmelóna.
Og sú fimmta eru augun þin,
Matthilda, yndið mitt eina.
Ég vil ekki sofa án þinna augna,
ég vil ekki lifa án þins augnatillits.
Ég myndi gefa vorið
til að þú fylgdir mér með augunum þinum.
Vinir, þetta er allt sem ég óska,
næstum ekkert, en samt allt.
Nú megá þeir fara ef þeir vilja.
Ég hef lifað svo lengi að einhvern daginn
neyðast þeir til að gleyma mér,
°g þurrka mig út af svörtu töflunni.
Hjarta mitt var óþreytandi.
En vegna þess að ég bið um þögn
skulið þið ekki halda að ég æ'Ji að deyja.
Þvert á móti, það vill svo til
að ég ætla mér að lifa —
að vera og halda áfram að vera.
„Frakkar eiga þa8
skiliS a8 vera lú-
barðir" skrifaSi Marx
ári8 1870, þegar
styrjöldin milli
Frakka og ÞjóSverja
brauzt út. (Málverk
af orustunni hjá
Gravelotte) Marx
vonaSi a8 ef ÞjóS-
verjar sigruSu héldist
þýzka rikiS óskipt og
þá gæfist kostur á a8
stofna miðstjórn
öreiganna.
Það er ekki orðið áliðið nú, frekar en venjulega.
Flöktandi Ijósið er eins og sægur af býflugum.
Látið mig í friði með deginum.
Ég bið um leyfi til að fæðast.
ruddaskap við konur, og samfelld-
um drykkjuskap meö væmni og
berserkjalátum til skiptis...
En nú var áriö 1870 og Frakkar
andskotarnir en ekki Danir. Marx
hélt þvi fram i Alþjóðasamband-
inu að nauðsynlegt væri að berj-
ast gegn hinu afturhaldssama
franska riki. En svo körfðust
Þjóðverjar þess að fá Elsass hérað
og þá fordæmdi Marx það og kall-
aði, að verið væri að snúa varnar-
stríði i árásarstríð. Þegar loks sá
fyrir endann á stríði þessu var
Parísarkommúnan svo stofnuð.2)
Marx taldi þá uppreist „hetju-
legasta afrek flokksins". Það var
þó dálítið frjálslega talað, því
kommúnan var alls ekki kommún-
ísk. 92 ráð voru stofnuð í henni,
en aðeins 17 þeirra voru í Al-
þjóðasambandinu og einungis
Samt vil ég ekki halda áfram að lifa
ef kornið innra með mér skýtur ekki út frjóöngum,
fyrstu sprotarnir brjótast í gegnum moldina
I leit að Ijósinu.
En móðir jörð er myrk,
og innst inni er ég sjálfur myrkur:
ég er eins og brunnur vatnsins,
sem nóttin lætur stjörnur sínar falla i
og heldur siðan áfram yfir akrana.
Mergur málsins er að ég hef lifað svo lengi.
að ég óska þess að lifa annað eins.
Aldrei var rödd min eins hljómmikil,
aldrei hef ég verið kysstur svo oft.
Hrafnhildur Schram þýddi.