Lesbók Morgunblaðsins - 11.04.1976, Blaðsíða 9

lista, visinda og iðnaðar í Fíladel-
fíu. Svo mikil aðsókn var á þessi
námskeið hjá hinum fræga
manni, að þau voru jafnan yfirset-
in, auk þess að þeim var fjölgað
og vinnuálag hans þar með aukið
á kostnað eigin skapandi vinnu.
Hann var ekki ánægður með þá
þróun mála né sinn hlut, me'ð því
að honum fannst að nemendur
væru of margir og lélegir, að al-
vöru og atorku skorti bak við nám
þeirra. Hann tók eftir því hve
margir lögðu út í listnám vegna
þess að þeir þóttu hafa lipra
hönd, að vert varð vissra hæfi-
leika hjá þeim, en hins vegar
skorti þá átakanlega festu, seiglu
og átakavilja, því að þegar þeir
uppgötvuðu kröfurnar sem gera
varð til að ná árangri, fjaraði
áhuginn út og lítilsigld vinnu-
brögó fylgdu i kjölfarió. Howard
Pyle hafði aðrar og hærri hug-
sjónir en svo að hann sætti sig við
slíka þróun mála, svo aö eftir
nokkura ára kennslu viö skölann
lét hann af því starfi, gafst upp.
Honum var það ljóst, að ein-
ungis örfáir nemanda hans höfðt'
þroska og getu til að meðtaka
kennslu hans og hagnýta hana i
áframhaldandi starfi. — Og nú
framkvæmir hann hugmynd sem
lengi hafði verið að þróast með
honurn, — stofnar sinn eigin
skóla í Wilmington, Delaware
aldamótaárið 1900 og var hann
jafnframt byggður fyrir þann fá-
menna kjarna nemenda frá
Drexel, sem reyndust fúsir til að
meðtaka og gangast undir hinn
stranga aga sem er undirstaða
árangurs í öllu listnámi. Að sjálf-
sögðu komust einungis fáeinir af
hundruðum umsækjenda inn fyr-
ir dyr skólans ár hvert, og þegar
skólinn hafði starfað i 3 ár hét
einn hinna gæfusömu er voru
teknir til reynslu Newell Convers
Wveth.
—„Eg held að mér muni líka
staðurinn betur en ég bjóst við,“
skrifar hinn ungi N.C.Wyeth i
bréfi til móður sinnar daginn eft-
ir komu sina. Hann hafði kvatt
foreldra sina þrem dögum áður í
Needham Massachusetts, tekið
hraðlest áleiðis til Boston tii að
hefja nám við frægasta skóla
landsins í bókaskreytingum „Ho-
ward Pyle listaskólann“, Wil-
mington, Delaware. Og það var
ekki svo lítill frami og upphefð
fyrir hinn kornunga mann, að
hafa fengið inngöngu í þann
skóla, og hann fann tilfinningu
gleði og eftirvæntingar streyma
um sig og var þakklátur fyrir þá
aðstoð sem hann hafði fengið i
veganesti að heiman.
N.C.Wyeth var fæddur 22. októ-
ber 1882 og áttu foreldrar hans
búgarð í Needham og mátti rekja
slóð forfeðranna allt til frumgerð-
ar búgarðsins ár árið 1730, en
æt'tfaðirinn kom frá Wales og var
nafn hans Nicolas Wyeth. Líkt og
flest börn hafði hann gaman af að
teikna, en hann teiknaði mark-
vissar og af meiri einbeitni en
jafnaldrar hans, og fljótlega varð
honum ljóst að hann vildi verða
listamaður. Ásetningur hans
hlaut ekki hljómgrunn hjá hans
nánustu, að móður hans undan-
tekinni sem studdi son sinn af ráð
og dáð. A sextánda aldursári stóð
til og lá við að hann væri sendur
til búfræðináms, en móðir hans
fékk þvi afstýrt á síðustu stundu
og fékk þvi ráðið að honum væri
gefið tækifæri til að sanna hæfi-
leika sina á listasviðinu. Næstu
fj.ögur árin stundaði hann nám í
ýmsum listaskólum og studdi fað-
ir hans hann fjárhagslega en
nauðugur þó. Tveir eldri félagar
hans, sem höfðu komist inn í
skóla Howard Pyle, hvöttu hann
svo að senda inn verk og sækja
þar unt skólavist.
Reynslutími N.C.Wyeth varaði
einungis fáa mánuði og var þá
tekinn i hóp lengra kominna sem
fullgildur nemandi. Frá upphafi
skólavistar sinnar þai; skildi hinn
tvitugi unglingur frá Nýja Eng-
landi hvilíkra forréttinda hann
naut með þvi að fá tækifæri til að
stunda nám við þennan óvenju-
lega og framúrskarandi skóla og
njóta leiðsagnar þess manns, er
hann hafði dáð frá barnæsku, og
hann var staðráðinn i að hagnýta
sér það til þess ýtrasta. — Skóla-
dagurinn var langur, eða frá kl. 8
að morgni til 6 að kvöldi. Aðeins
var frí rúmhelga daga og lét Pyle
nemendur sína einnig vinna utan-
dyra, sem var mjög óvenjulegt og
nánast byltingarkennt á þeim tint-
um er erfðavenjan viðurkenndi
einungis innivinnu.
Næstu ár var N.C.Wyeth undir
handleiðslu Howard Pyle, sem
reyndist nemendum sinum í senn
kröfuharður lærifaðir og gildur
félagi er tók jafnt þátt í ferðalög-
um þeirra, leik og glaumi, sem
daglegu starfi.
N.C.Wyeth lagði sig allan fram
við nám sitt og náði fljótlega þeim
árangri að útgefendur tímarita
föru að kaupa myndskreytingar
eftir hann til birtingar, og seinna
fær hann pantanir frá tímaritum í
New York og Filadelfiu, og fyrr
en varði var hann farinn að senda
peninga heim til Needham. Jafn-
framt dugnaði við nám var hann
ötull bréfritari og skrifaði heim
oft í hverri viku, — og þessari
áráttu til bréfaskrifta var hann
jafnan trúr allt lifið og hélt á
þann hátt nánu sambandi við fjöl-
skyldu sina og vini.
Tengdadóttir hans, Betsy Jam-
es Wyeth (kona Andrews),
gaf út úrval bréfa hans
20 árum eftir andlát hans og
veita þau glögga sýn inn i lif og
starf þessa árvaka listamanns. At-
hafnasemi hans var viðbrugðið og
alls staðar var hann stór í sniðunt
og metnaður hans auðsær. Hann
var ekki aðeins hár vexti og vel
byggður heldur virtist allt sent
hann tók sér fyrir hendur fá hans
eigið svipmót og samræmast fyrir-
ferðamikilli líkamsbyggingu, auk
hlutfallslegra fingerðra handa.
Myndskreytingar hans voru iðu-
lega vel á annan metra að flatar-
máli, oftast málaðar í olíu með
penslum og palletthnifum, fín-
lega málaðar niður i smáatriði
þrátt fyrir stærðina og karl-
mennskulegt yfirbragð, — og með
einkennunt og tilburðum hins yf-
irvegaða listamanns. Á 43 ára
starfsferli sínum gerði N.C. Wyet
yfir 2000 slíkar áritaðar
myndir og auk þess 40 stórar
veggmyndir (murals) í banka og
opinberar byggingar, og svo komu
öll trönumálverkin, vatnslita
myndirnar, hugmyndarissin og
myndir annarrar tækni.
Mestan hluta starfs síns varð
hann að sinna skreytivinnu sinni
þótt hjarta hans væri vígt mál-
verkinu, sem ekki væri háð mark-
aðinum ogduttlungum hans.Þessi
árekstur tveggja ólíkra megin-
þátta i lífi hans olli honum ósjald-
an rniklu hugarvili sem stundum
jaðraði við sjúklegt þunglyndi.
Listamaðurinn, sem hafði lyft am-
eriskum myndskreytingum i nýj-
ár hæðir var haldinn vægðar-
lausri sjálfsrýni. Hann skrif-
aði til fjölskyldu sinnar árið 1909:
„Ykkur mun finnast þaó i meira
Framhald á bls. 16

4-