Lesbók Morgunblaðsins - 15.04.1976, Blaðsíða 5

Enda fór svo, að Steinar féllst á
að segja mér eitthva^ af
lifnaðarháttum sínum sem
einsetubóndi i Helludal. Fljótlegt
er að sjá, að snyrtimennskan
ræður ríkjum inni jafnt sem úti.
Það var ekki heldur neinn viðvan-
ingsbragur á kaffinu og pönnu-
kökunum, sem Steinar hafði
sjálfur bakað. En hann færðist
heldur undan þvi, að ég tæki
myndir af honum i eldhúsinu.
A sumrin kemur Tómas með
fjölskyldu sína og býr þá í ibúðar-
húsi sinu, vestan og neðan við
gamla bæinn. En á vetrum er
Steinar einsamall í Helludal. Ég
spurði hann, hvort það væri af
illri nauðsyn, eða hvort hann
kynni því vel að vera einn.
„Nú orðið kann ég vel við að
vera einsamall og veit ekki af
neinum óþægindum í sambandi
við það. Það er allt annað núna en
var fyrir nokkrum árum, þegar
ekki var simi, rafmagn og út-
varp“.
„En þú hefur ekki sjónvarp".
„Nei, ég hef ekki haft áhuga á
að koma mér upp sjónvarpstæki.
Á sumrin fer ég stöku sinnum
yfrum til Tómasar og horfi á
íþróttir eða einhverja sérstaka
þætti. En ég hlusta mikið á út-
varp, les alltaf eitthvað af bókum
og kaupi Tímann."
„Nú er orðið nokkuð langt síðan
við hittpmst i mjólkurflutn-
ingunum og þú ert hættur að búa
með kýr“.
„Já, ég fargaði kúnum um leið
og ég fór að búa einsamall 1968.
Siðan hef ég búið með fé“.
„Margt?"
.Jíei, 230 ær á fóðrum í vetur
frá sjálfum mér. En Tómas bróðir
minn er lika með fé og ég gegni
þvi að vetrinum. Það kemur öðru-
vísi út að hafa einvörðungu fé.
Meiri skorpur. Til dæmis á vorin,
um sauðburð. En maður er
frjálsari með fjárbú. Meira að
segja að vetrinum. Ekkert alvar-
legt gerðist þótt maður gæti ekki
gefið dag og dag. Fyrir utan
búskapinn hef ég lítilsháttar
stundað vinnu, helzt girðinga-
vinnu hjá Sandgræðslunni á vor-
in.
„Finnst þér þú vera bundinn
þessari jörð?“
„Maður hlýtur alltaf að vera
Framhald á bls. 14
Steinar: „Ég gæti
farið og fengið mér
vinnu einhversstað-
ar, en tel ekki að ég
væri neitt bættari
með það".
Steinar Tómasson I baðstofunni i
Helludal. Þar ræður snyrtimennskan
rikjum innan dyra jafnt sem utan.
Rétt áður en komið er að Geysi,
blasir við bærinn í Helludal undir
kjarri vaxinni hlíð Sandfellsins.
Þar verður mikil sumardýrð og að
sama skapi er þar vetrarríki.
Hlíðin innan við Helludal hefur
reynzt með þeim blettum lands-
ins, þar sem skógur vex einna
bezt. Þar er i senn nægur raki og
skjól. Og framan við bæinn í
Helludal er garður með einhverju
stærsta tré sem fundið verður á
landinu. Bærinn er nokkuð
gamall, en steinsteyptur og vita
burstirnar fram, en sjást
naumast, þegar garðurinn er í
fullum skrúða. Einmuna snyrti-
mennska einkennir þennan bæ og
umhverfi hans.
1 Helludal býr Steinar
Tómasson einsetubóndi. Hann er
fæddur þar 1917 og hefur ekki
annarstaðar átt heima. Hann tók
við búi 1938 ásamt Tómasi bróður
sinum og bjuggu þeir félagsbúi
fram til 1950. Þá byggði Tómas
nýtt hús og fluttist að verulegu
leyti burtu, en Steinar hélt áfram
að búa og voru tvær aldraðar
konur i heimilinu að auki: Ósk
móðir Steinars, systir Sigriðar i
Brattholti, sem kunn er fyrir
afskipti sin af sölu Gullfoss; — og
Margrét systir þeirra. Þær dóu
báðar með fárra daga millibili í
mai 1968 og voru lagðar í eina
gröf í Haukadal.
Siðan hefur Steinar Tómasson
verið einsetubóndi i Helludal.
Líklega var það eini sólríki
sunnudagurinn á siðastliðnu
sumri, þegar mig bar að garði i
Helludal. Það var snemma dags
og enginn sást þar á ferli. En
Steinar bóndi var inni við. Við
gengum til baðstofu og það var
rætt um tíðarfarið og heyskapinn
eins og gengur. En samtal í blað,
— nei, Steinari leizt ekki sem bezt
á þá hugmynd. En ég þekkti með-
fædda greiðasemi og velvilja
Steinars frá því við hittumst,
stundum daglega, í mjólkurflutn-
ingum fyrir 30 árum og alltaf var
Steinar boðinn og búinn að hjálpa
okkur strákunum að lyfta
mjólkurbrúsunum og fóðurbætis-
pokunum, sem voru mun léttari i
höndunum á honum.

Bærinn i HeUudal, Bjarnarfell i baksýn og niðri ð flötinni sést húsið. sem
Tómas byggSi. Steinar býr einn i gamla bænum.

„Engmn e 0/9/W) /l/9 remn
d&rrL iL(új iÁji segir Steinar Tómasson einsetubóndi í Helludal iIUIiLUj o * O o 0 «
©