Lesbók Morgunblaðsins - 29.05.1976, Blaðsíða 14

SVIPMYND
ö>»i
Y.K.
PAO
Framhald af bls. 2.
þær eignarnámi fyrirvaraiítið.
Hins vegar skiptu pólitfsk umbrot
útgerðarmenn minna máli. Þeir
gætu siglt eignum sfnum á brott,
ef þeim byði svo við að horfa.
Þetta voru nú ágætar röksemd-
ir. En þrátt fyrir það lögðust allir
ættingjar og félagar Paos gegn
þvf, að hann færi að gera út. Þeir
höfðu vissulega ýmislegt til sfns
máls. Pao var landkrabbi og um
þetta leyti vissi hann tæpast, hvað
sneri fram og hvað aftur á skipi.
En Pao var ráðinn. Hann hóf að
kynna sér þann fróðleik, sem
hann komst yfir um skip og
siglingar og útgerð. Pantaði hann
bókastafia um þessi efni frá
London og lagðist í grúsk. Árið
1955 taldi hann sig orðinn svo
fróðan, að óhætt væri að hefjast
handa. Keypti hann 27 ára gamalt
farmskip, 8700 lestir að stærð.
Gekk það fyrir kolum og var hið
þrátt fyrir þetta væri engin hætta
á misskilningi. Pao ætti öll nýju
skipin, en Niarchos þau gömlu!)
Ailur áhugi Paos er bundinn
skipunum, enda gæti hann varla
að öðrum kosti unnið eins og raun
ber vitni. Hann ann sér varla
nokkurn tíma hvfldar. Er hann til
viðtals allan sólarhringinn, ef
eitthvað öðru nýrra ber við og
tekur sér aldrei ieyfi nema f viku-
tfma um jólin. Auk þess er hann
sífellt á ferð og flugi, og þeytist á
miili heimshorna að Ifta eftir
flotaveldi sínu. Slfk ferðalög eru
hið mesta erfiði. Pao stundar þó
ekki Ifkamsæfingar að ráði til
þess að halda heilsu, nema hann
fær sér sundsprett f morgunsárið
— og tekur með sér sippuband,
hvert sem hann fer.
Þrátt fyrir þessa mikiu önn
heldur Pao ró sinni, svo að gegnir
furðu. Honum veitist alltaf auð-
Y.K. Pao á skrifstofu sinni í Hongkong.
fornfálegasta. En Pao leigði það
umsvifalaust Yamashitafélaginu
f Tókíó til þess að flvtja kol frá
Indlandi til Japans.
Fvrirtækið lánaðist, og upp frá
þvf hefur Pao fengizt við útgerð
einvörðungu. Margir aðrir út-
gerðarmenn hafa stofnað til ann-
ars konar fyrirtækja óskyldra út-
gerð. Pao hefur ekki látið freist-
ast til þess. Af því hefur hann
getað aflað sér alhliða fróðleiks
um útgerð. Er hann gjörkunnug-
ur ölium þáttum hennar. „Ilann
hugsar ekki um annað en skip,“
sagði einhver starfsmaður hans
eitt sinn. Það mun og ekki fjarri
lagi. Pao kemur oft í skipasmfða-
stöðvar og skoðar skipin, sem
hann á f smfðum. Ilann er líka
oftast viðstaddur, þegar þeim er
flotað. Pao er tamt að vinna
skipulega og það gerði hann lfka,
þegar hann fór að velja skipum
sínum nöfn. Hann valdi nöfnin
einfaldlega eftir stafrófsröð. En
þar kom,.að stafrófið entist ekki.
(Undanfarin 14 ár hefur Pao sett
orðið „World“ fyrir framan nöfn
allra skipa sinna. Það er grfska
skipakóngnum Niarchosi mikill
þyrnir í augum, því „World"
stendur líka fremst í nafni allra
skipa hans og tók hann upp á
þessu á undan Pao. Einn starfs-
maður Paos komst svo að orði, að
velt að einbeita sér, en það er
jafnan einkenni þeirra; sem búa
við hugarró. „Hann hugsar t.d.
um eitthvert einkamál f fimm
mínútur, leysir þvf næst úr verk-
fræðilegum vanda á öðrum fimm
mínútum og snýr sér sfðan að
drögum að tryggingasamningi,"
segir tengdasonur Paos. Þánnig
kemst hann yfir að sinna öllu því,
sem kemur til kasta hans. Ilann
nýtur starfs síns lfka mjög. „Það
er ákaflega skemmtilegt," scgir
hann. „Það er fjölbreytt; alltaf
gerist eitthvað nýstárlegt. Og því
flóknari og fjölbreyttari, sem
starfsemin verður, þeim mun
betur ífkar mér.“
Það er ekki orðum aukið, að
starfsemi Paos verður æ fjöl-
breyttari og umfangsmeiri. Ekki
breytir hann þó starfsaðferðum
sínum, og alltaf hefur hann vaðið
fyrir neðan sig f fjármáium.
Hann minnist oft uppvaxtar sfns í
Ningpo. „Þegar ég var ungur
hætti mér til þess að hlaupa hratt
og sjást ekki fyrir. Móðir mfn gaf
mér þá alltaf sömu áminninguna.
Hún var á þessa leið: „Farðu vel
með skóna þína!“ Þessi orð urðu
Pao leiðarljós. Hann hefur spar-
semi og vinnusemi mjög f heiðri.
Það er til dæmis um sparnaðar-
hugsjón hans, að hann hefur látið
að þvf liggja við uppkomnar dæt-
ur sfnar, að einir skór ættu að
duga hverri þeirra; það væri
óþarfi að eiga fleiri! Og honum er
óljúft að ræða um auð sinn. Telur
hann bezt, að menn viti ekki gerla
hve ríkir þeir séu, svo að þeim
finnist þeir sffellt verða að leggja
hart að sér, en freistist ekki til
þess að slaka á klónni.
Starfsemi Paos og gætni f fjár-
málum hafa aflað honum mikils
og öruggs orðstfrs f viðskipta-
heiminum. Brezka Hong-Kong og
Shanghaibankafélagið er helzta
iánastofnunin, sem Pao skiptir
við. Það er til marks um álit
manna á Pao, að hann var valinn f
stjórn þeirra banka fyrstur Kfn-
verja. Þá er það Ifka til marks um
orðstfr Paos, að þegar Bretar
smfðuðu fyrst fyrir hann skip ár-
ið 1973 gaf Anna Bretaprinsessa
því nafn. Að auki má nefna, að
Pao hafa verið falin trúnaðarstörf
fyrir Hang Sengbankann f Hong
Kong og Chase Manhattanbank-
ann. Er hann f bankaráði þess
fvrra, en ráðgjafanefnd hins.
Pao er þekktur að því meðal
útgerðarmanna og viðskiptavina
þeirra, að hann gefur öllu gaum,
sem að útgerðinni lýtur og líka
það, sem öðrum kann að virðast
Iftils vert. Pao rekur t.d.
sjómannaskóla í Hong Kong. Það-
an háfa fleiri en 1200 sjómenn
útskrifazt, og starfa þeir flestir
hjá World-Wide. Það orð fer líka
af World-Wide, að það sé ákaf-
lega traust og áreiðanlegt. Það er
líklega ekki sfzt vegna þess, hve
ung flest skipin eru og þeim vel
við haldið (skip Paos eru að
jafnaði þriggja og hálfs árs
gömul). Allt hefur þetta orðið
Pao til framdráttar í viðskiptum.
Þá er að nefna annað. Það er það,
að Pao á marga góða viðskiptavini
í Japan, og hafa Japanirnir revnzt
honum betri en öðrum útlending-
um. Japanir smfða flest skip
Paos. Japanskir út- og inn-
flvtjendur eru auk þess einhverj-
ir helztu viðskiptamenn hans. Pao
ver enda nærri eins miklum tfma
í Tókíó og Hong Kong. Virðast
Japanir kunna sérlega vel að
meta viðskiptahætti hans. Það
kann að stafa af þvf, að „báðir eru
hreinskiptnir og kunna illa
brögðum og undirferli,“ eins og
bankamaður nokkur f Hong Kong
sagði.
Hér hefur það verið talið Pao
hvað eftir annað til gildis, hve
varfærinn hann sé og gætinn. En
slíkt er nú ekki einhlftt til mikils
frama f viðskiptum. Þar verður
fleira að koma til. Pao hefur það
fram yfir keppinauta sína, að
aðalstöðvar hans eru vel f sveit
settar. I Hong Kong snýst allt um
viðskipti og peninga. Þar eiga
framsæknir og stórhuga athafna-
menn skilningi að fagna. Opin-
berir aðilar hafa greitt fyrir Pao á
marga lund, og hefur hann ekki
verið tafinn með skriffinnsku og
seinagangi opinberra stofnana,
sem mörgum verður að fótakefli.
Þá hefur Pao fært sér mjög f nyt
þau fjölmörgu þjónustufyrirtæki
útgerðar, sem eru saman komin
þarna við bæjardyrnar hjá hon-
um.
En þó hefur framsýni Paos
fleytt honum lengst. Það kom f
ljós í olfuflutningunum. Fyrir
nokkrum árum héldu olíuskipa-
kóngar, að olfuflutningar mundu
færast sífellt f vöxt ár eftir ár og
sáu á þvf engan endi. Þeir létu því
smfða skip fyrir sig jafnhratt og
skipasmfðastöðvar önnuðu. Skip-
in urðu lfka æ stærri. Og sumir
skipakóngar græddu ótrúlega
mikið fé með litlum tilkostnaði.
Þeir uggðu ekki að sér. Það varð
þeim þvf mikið áfall, þegar olfu-
bannið og orkukreppan skullu á.
Nú nemur sá floti 52 milljónum
lesta, sem liggur ónotaður við
festar og önnur skip upp á 35
milljónir lesta eru ekki fullnýtt.
Telja sumir, að stöðug gróska
þyrfti að verða f olfuflutningum f
tvö ár að minnsta kosti tii þess, að
öll þessi skip kæmust aftur í
gagnið — og áður en nokkur gróði
yrði af þeim.
Margir draga það í efa, að Y.K.
Pao hafi séð olfukreppuna fyrir.
Það viil bara svo til, að starfsað-
ferðir hans reyndust öruggari en
annarra. Hann gleypti ekki við
skjótteknu fé, en hélt uppteknum
hætti að leigja skip sín til
flutninga í svo sem þrjú til fimm
ár í einu. Auk þess valdi hann
viðskiptavini sína af kostgæfni og
það vekur náttúrulega traust
lánastofnana. Einn yfirmaður
Hong Kong og Shanghaibankanna
tók svo til orða um þetta: „Við
mundum ekki lengi lána manni,
sem hætti fénu f glæfralegum við-
skiptum og þetta veit Pao. Hann
var bankamaður hér áður fvrr, og
hann hefur sömu aðferðirnar við
útgerðina og hann hafði í bankan-
um áður. Hann vill njóta svefn-
friðar um nætur.“
Þar eð Pao byggir útgerð sína á
langtímasamningum og fast-
ákveðnum flutningsgjöldum
halda sumir, að kostnaðurinn
muni verða honum ofviða, er
tfmar lfða, þvf útgerðarkostnaður
eykst jafnt og þétt. En Pao hefur
ekki áhvggjur af þvf. Hann segir,
að eina áhyggjuefnið f farmskipa-
útgerð sé það, ef vantar farm f
skipin. Og farm hefur hann ekki
vantað hingað til. Hann nýtur
líka góðs af iðnaðarkreppunni.
Til dæmis hefur viðgerðar-
kostnaður lækkað. Og nú er
hægara en áður að fá góðar áhafn-
ir á skipin. Þetta tvennt hefur
aftur í för með sér meira öryggi
og það kemur svo fram f lægri
tryggingaiðgjöldum.
Yfirleitt er Pao hinn bjartsýn-
asti. Hann telur, að bæði Japanir
og Bandarfkjamenn muni flytja
inn æ meiri olíu og áður en langt
um Ifði verði byggð risaolfuskip á
nýjan leik. Honum kæmi þó ekki
til hugar að veðja öliu á þau.
Raunar eru fæst skipa hans olfu-
skip. Hann telur líka, að tiltölu-
lega lftil skip séu gróðavænlegust
núna.
Pao leitar sffellt nýrra við-
skiptavina og markaða. Hann set-
ur ekki allt sitt traust á Evrópu-
menn og Japani. Um þessar
mundir er hann að þreifa fyrir
sér í þriðja heiminum. Fyrir
skömmu leitaði hann á f Suður-
amerfku og Miðausturlöndum.
Ilann hyggur líka gott til skipta
við Kínverja, þótt ekki verði af
þeim strax. Jafnframt vill h'ann
þó halda áfram viðskiptum við
Formósumenn. Stjórnmála-
skoðanir standa honum sem sé
ekki fyrir þrifum — a.m.k. ekki
skoðanir hans.
Pao þykist þess fullviss, að
keppinautarnir hafi ekkert lært
af velgengni hans. Bjóðist þeim
aftur skjóttekinn peningur muni
þeir hlaupa upp til handa og fóta
og gleypa aftur við sama agninu
og fyrrum. Hafði hann um þetta
gamlan, kfnverskan málshátt:
„Von um skjótan gróða rænir
menn skynseminni.“ Og brosti út
að evrum.