Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1976, Side 9
BBSE3
varð cíí þess var, að hann var að
verða æ taugaóstyrkari og var
alltaf að velja sér sæti nær og nær
mér. Þá var hann og á sifelldum
þönum á klósettið.
Ég ótti að vera fulltrúi fyrir
franskt fyrirtæki. sem framléiddi
vélaverkfæri, en ekki man ég,
hvað Viliio átti aö þykjast vera, en
það var mjög trúverðugt. Við
bjuggum hvor á sinu hóteli, og
Vilho hófst handa um að ná sam-
handi við hinn eistlenzka milli-
göngumann okkar. en hlutverk
hans var að finna kvenfólkiö
okkar og korna fyrirmælum okkar
til þess.
Ulyanov-dömurnar komu degi á
eftir áætlun, sem hafði afleit
áhrif á taugar Vilhos. Og Eist-
lendingurinn, heimskulegur
klunni. sem nefndist Mika
Riitroja, reyndist vera trúaður
vælukjói, sem flökraði óskaplega
við þvi að þurfa að fást við kven-
fólk. Hann náði fundi þeirra á
hételinu, Europeski, og það var
afráðið, að við Vilho hittum þær
þar strax sama kvöld.
Kvenfólkið kom
degi á eftir áætl-
un hlaðið hatta-
öskjum og töskum
Þær voru ekki i herbergjum
sínum á tilteknum tíma né heldur
klukkutima síðar, svo að við ráf-
uöum um anddyri hótelsins, bar-
inn og loks veitingasalinn. Þar
voru þær — að borða með flota-
foringja og aðstoðarmanni hans.
Vilho varð mikið unt þessa sýn.
Móðirin, Zhenya, 41 árs, ljós-
hærð, ekki ósnotur frá sjónarmiði
hollenzka málarans Rubens,
svolgraði i sig vínið eins og bann-
lög myndu ganga i gildi um mið-
nætti. Svetlana, 19 ára, dökk-
hærð, með gleraugu, þybbin og
kraftaleg. Verotshka, 18 ára, nteð
skollitað hár, fjörleg, lagleg og
þokkafull og virtist gera sér dælt
við aðstoðarmann flotaforingjans.
Alexandra, 16 ára, ljóshærð, hýr á
brá og léttúðug að sjá og virtist
veita systur sinni harða sam-
keppni, hvað aðstoðarmanninn
snerti. Þær lyftu glösum i sifellu
og reyktu eins og skorsteinar. Þau
stóðu upp, áður en við vorum
búnir að borða, svo að ég lét Vilho
veita þeim eftirför. Þau hurfu iill
inn í svartan embættisbíl flotafor-
ingjans — og það voru tjöld fyrir
gluggum.
Eistlendingurinn okkar (dul-
nefni hans var Samovar) varð
æfur morguninn eftir, þegar
hann frétti af kvenfólkinu, sem
álti að bjarga, og þusaði i sífellu
um lauslátt kvenfólk, sem reykti
og drykki, og það, sem biði þeirra
á dómsdegi. Iiann hafði pantað
hótelherbergi í Zelenogorsk, og
þeim var sagt að halda þangað
daginn eftirog bíða fyrirmæla.
Eerðaáætlun okkar var sú. að
við færum með aðstoð finnskra
hjálparmanna með báti frá
Zelenogorsk til Viborgar, hinnar
fornu finnsku borgar, sem nú er
rétt viö landamærin Rússlands-
megin, og færum þar i land viö
mynni Saimaa-skurðarins. Síðan
myndum við aka 130 mílur norður
á bóginn innan rússnesku landa-
mæranna til Sortavala. Loks
myndum við fara yfir landa-
mærin — aftur á báti — þar sem
þau lægju yfir eitt hinna þúsund
vatna Finnlands, en endir „leyni-
ganganna" yrði i Joensu i Finn-
landi.
Samovar ók mér og Vilho til
Zelenogorsk i gömlum Chaika-bíl
um votlenda flatneskju. Enn á ný
olli Ulyanov-kvenfólkið okkur
kvíða með því að koma degi á
eftir áætlun. en nú hittum við
Vilho þa>r að máli. Mér hraus
hugur við stafla af töskum og
hattaöskjum, og þær voru meira
að segja lika með grammófón með
nokkrum plötukössum. Þegar ég
frétti. að flotaforinginn, sem ég
hafði séð, væri gamall vinur
frúarinnar, og að hún hefði
-hringt í hann, lagöi ég ríka
áherzlu á það, að ekki yrði um
nein frekari sambönd að ræða við
vini eða kunningja, hverjir svo
sem þeir væru. Fyrir vikið fékk
ég reiðilegt augnatillit frá þeim
öllum og dræmt loforð um að hlíta
fyrirmælum i einu og öllu.
Þær áttu að hegða sér eins og
venjulegir gestir í súmarleyfi í
einn eða tvo daga. fara niður á
ströndina, fara í gönguferðir og
bara glápa heimskulega á fólkið.
Við Vilho ætluðum að hitta þær á
kvöldin, en Samovar skyldi fylgj-
ast með þeim á daginn. Mér var
ljóst, að „hinar björtu nætur"
myndu vera okkur i óhag við ætl-
unarverk okkar, því að sólarlag
var ekki fyrr en kl. 22.30 og sólar-
upprás þegar kl. 3.30. Þetta var i
júlí.
Hættumerki — var
vinur Verotshku
útsendari KGB?
Þegar daginn eftir kom Samo-
var með alliskyggilegar fréttir —
hann var ekki sá eini, sem fylgd-
ist með kvennaskaranum okkar.
Það var náungi. sem hann sagði
vera KGB-manngerð, sem ekki
aðeins elti þær, heldur hitti líka
Verotshku i hótelgarðinum, eftir
að hinar voru farnar til herbergja
sinna. Þau höföu ineira að segja
faðmazt og kysstst, sem kom Eist-
lendingnum til að þusa á ný um
léttúðugt kvenfólk. Sem sagt,
annaðhvort var hér kominn ást-
sjúkur Lothario, eða þær voru
undir eftirliti KGB eða hvort
tveggja.
Það var hvort tveggja. Þegar ég
gekk á þær um kvöldiö, kom i ljös,
að vofan hét Sergei Vasilyev,
„einn“ af vinum Verotshku og
vann í „utanrikisráðuneytinu".
Hún vissi ekki, af hverju hann
væri á baðstaönum og hann hafði
ekki viljaö segja henni það. Þegar
ég frétti það, varð mér álíka
innanbrjósts og aumingja Vilho,
sem afsakaði sig til að skreppa á
klósettið. Samkvæmt áætlun
urðum við að fara kvöldið eftir.
Það var ekki um neitt annað að
ræða.
Næsli dagur var erfiðari en
fyrsta fallhlífarstökk mitt og tveir
innrásardágar samanlagt. Á há:
degi haföi Vilho, sem svitnaði
eins og ófrísk tófa i skógareldi,
ekki enn náð sambandi við hjálp-
atmenn okkar, sem áttu að koma
okkur með báti til Viborgar — þá
uni kvöldið. Samovar fylgdist með
kvenfölkinu okkar og skugg-
anum, sem hann vonaðist til að
geta einhvern veginn „gert óvirk-
an".
Um nónbil fóru hlutir að gerast.
Vilho kom með fremur gáfulegan,
fríðan og föngulegan náunga upp
á herbergi til mín, en það var
stýrimaðurinn á.finnska bátnum.
Vilho kallaði hann Vaino, að mig
minnir. Samovar kom rétt áður en
Vaino fór. Kvenfólkið var komið
aftur af ströndinni. KGB-vofan
hafði elt þær án þess að hafa neitt
samhand við Verotshku, en Samo-
var hafði ekki gefizt tækifæri til
að gera það. sem nauðsynlega
þurfti að gera.
Tíminn leið ömurlega hægt,
en loks rann upp stefnu-
mótsstundin. Vilho og ég yfirgáf-
um hótelið og fórum hvor í sínu
lagi á stórt veitin'gahús á strönd-
inni til að fá okkur kvöldverð.
Kvenfólkiö átti að fara af hötel-
inu eftir kvöldmatinn. og það átti
að líta svo út sem Samovar a'tlaði
að aka þeini aftur til Leningrad.
en í rauninni átti hann að fara
með þa'r til eyðistrandar fyrir
norðan Zelenogorsk. Þar áttum
við aö hittast um miðnætti.
Þegar við Vilho komum þangað.
var Vaino þegar kominn þar með
bát. Samovar kom nær klukku-
tíma á eftir áa'tlun með da'turnar
þrjár, en enga mömmuna. Hann
var i æstu skapi. tvær stúlknanna
virtust nær dauða en lifi af
hræðslu og Verotshka flóði í tár-
um. Svo virtist sem móðirin hgfði
krafizt þess afdráttariaust, að
hann færi fyrst með dæturnar og
farangurinn, en kæmi síðan aftur
til að ná i hana. En auðvitað e.vði-
lagði þetta söguna um það, að þær
ætluðu til haka til Leningrad, ef
einhver hefði áhuga á því, og svo
var vissulega. Vinur Verotshku
kom labbandi til þeirra, er þær
voru að fara í bilinn, en hann
grunaði augsýnilega eitthvað, og
fór að spyrja Samovar hins og
þessa. Eistlendingurinn talaði
sem óðast, um leið og hann beindi
honum innum útidyr niður i kjall-
ara hótelsins.
Þegar Rússínn áttaði sig á því,
hvert hann væri kominn, greip
hann til byssu sinnar, en varð
augabragði of seinn. Samovar sló
hann á kossatauið og barði höfð-
inu á honum við skarpa brún á
steinveggnum, svo að hann
hrundi fyrirhafnarlaust mður á
gólfið. Samovar tók byssuna, en
þegar hann var að þjóta út, tók
hann eftir kæligeymslu hótelsins.
Og fremur en að skilja manninn
CIA-inaSurinn Steve Meade.
eftir á glámbekk. lét hann vininn
inn í geymsluna, meðvitundar-
Iausan eða dauðan, og skildi hann
þar eftir meðal annarra skrokka.
Ástafar og vodka
— vidburöarík nótt
á Eystrasalti
Vilho fölnaði. þegar ég sendi
hann til baka í staðinn fyrir
Samovar til að ná i mömmuna. en
lét Samovar vera eftir hjá okkur.
Eg fól Vaino að fara með stúlk-
urnar þrjár og hið mesta af far-
angri þeirra út i skipið. sem lá við
festar um fjórðung mílu frá
ströndinni. Honum líkaði það vel
— hann fór strax að sleikja út um.
þegar hann sá þær koma úr
bilnum, og tók að reigsa um. Og
jAlexandra. hin yngsta. gerði sér
þegar i stað glannalega áælt við
hann þrátt fyrir alla taugaspenn-
una. Vaino reri einn til baka, áður
en Vilho kom úr sinni för.
Enn á ný var beðið i angist.
Loksins kom Chaika-bíllinn og út
úr honum kom Zhenya með eins
miklum virðuleik eins og dauða-
drukkinn kvenmaður getur af sér
sýnt. Hún missti budduna sina og
datt kylliflöt. þegar hún beygði
sig til að taka hana upp. Bíllinn
var fullur af farangri. svo að það
var greinilegt, að þær höfðu ekki
skilið eftir svo mikið sem bréf-
klút.
Við flýttum okkur að hlaöa
bátinn eða öllu heldur ofhlaða af
farangri ög Zhenyu, og Samovar
hélt af stað til Leningrad og var
mikið í mun að komast þangað,
áður en einhver uppgötvaði hið
nýja göðgæti í kæligeymslunni.
„Annakii" var kjörin fleyta til
laumuflutninga, stutt og breið.
óhrein aö utanverðu, þriggja eða
fjögurra manna áhöfn, svefn-
kojur fyrir átta, dæmigerö fvrir
þá báta, sem draga pramma og
flytja varning um Finnlandsfióa
og Eystrasalt. Meðan þeir voru að
hjálpa Zhenyu um borð, lét ég
nokkrar þungar töskur hverfa
hljóðlega niður í sjöinn. Að
nokkrum mínútum liðnum vorum
við á leið til Viborgar, sem var í
um hundrað mflna fjarlægð i
norðvestri.
Ferðin til Viborgar hefði átt að
vera viöburðasnauð, en auðvitað
var hún það ekki. Alexandra og
Vaino voru að springa af áhuga
hvort á öðru, það var grcinilegt.
en auk þess átti hann fallegt gttll-
armband. sem var smyglvara, og
það bókstaflega varð hún að eign-
ast. Þetta hljóta að hafa veriö
flöknar samningaviðræður. þvi að
þær tóku nokkra klukkutíma, en
þá vöknuðum við öll allt í einu við '
skað'ra'ðisóp frá henni. Þegar ég
kom að þeim rétt á undan Villio.
var Vaino að tosa henni að borð-
stokknum. en hún hrein eins og
gris.
Bæöi höföu þau fengið sér vel I
af vodka. Hann var eldrauður i
framan, en hún snjóhvit, kjóllinn
rifinn að framan, og hann var í
skapi til að kasta henni fyrir borð.
Öll þustu upp á þilfarið, en ég
skipaði þeim að fara undir þiljur
aftur nema Vilho og skötuhjú-
unum. Síðan frétti ég, að lutnn
hefði gofið henni armbandið, þótl
ekki gerði hann það skilmála-
laust, en þegar til kom, neitaði
hún með miklum óhljóðum að
inna af hendi „greiðslu" sína. Ég |
.ar öskuvondur við þau bteði. en
ég vissi. hvað það var, sem mestu
máli skipti i þessu tilfelli. Eg tök i
hana og hristi hana til og sagði
henni — með aösioö Vilho. sent
var að falla i yfirlið — að það vteri
eins gott fyrir hana að standa við
sitt. þvi að annars myndi ég kasta
henni fyrir borð. Aloxöndru brá,
en þö ekki um of. og Vaino lciddi
hana burt mótnuelalaust og inn i
kaðalgeymslu, og það var nú það.
Ég fór að voita þvi athygli, að
samdráttur átti sér stað milli
Vilhos og Svetlönu, þó að ég hefði
verið búinn að segja við hann:
„Aldrei Svetlu". Þau voru meira
að segja farin að haldast í hendur
og glápa hvort á annað oins og
kálfar. Og ég kynntist Zhenyu
betur og komst að rauii um. að
það væri eitthvað við hana, þö að
hún væri helzt lil kennd (og alls
ekki min týpa. því miður). Ver-
otshka var greinilega að gleyma
fyrri vini sínum úr KGB vegna
eins hinna ungu Finna, og ég er
viss um, að Alexandra fór oftar en
einu sinni í kaðalgeymsluna,
meðan við vorum á leiðinni. Sem
sagt, allir höfðu eitthvað við að
vora. meðan við sigldum á hinu
ágæta skipi „Annakii".
Eg man ekki allt i einstökum
atriðum, en við koinunt að landi i
birtingu fyrir norðan Viborg
nálægt mynni Saima-skurðarins,
þar sem einn af okkar mönnum
tók á móti okkur með flutninga-
bíl, sem átti að flytja okkur fimm
klukkustunda leið til næsta
áfangastaðar, sem var i nágrenni
Sortavala.
Við námum staðar við bóndabte.
þar sem við eyddum deginum i
slitróltan svefn i hlöðu. sem út ;if
fyrir sig var notalega gamaldags.
Eg er viss um. að Vilho og Svetlu
hefur komiö vel saman. þvi að ég
vaknaði einu sinni við það. að þau
voru að læöast burt út i sköginn
bak við hlöðuna. Uss!
A tilteknum tima kom gatnall.
Sjá nœstu I
síðu