Lesbók Morgunblaðsins - 15.08.1976, Blaðsíða 2

Hjón í Grindavfk að mála utan húsiðsitt. Þau máluðu það lika ■ fyrra. Hverju er um að
kenna, — getur verið að einhver hagnist á þvi að málningin endist sem skemmst?
Utagleðin er mikil, -
en dýrðin vill verða skammlíf...
A SIÐUSTl' áratunum hefur lita-
glerti IslcndiiiKa ko'mið hvað ber-
legast í Ijðs, þegar að'því kom að
mála skyldi hús þeirra utan.
Þetla hefur átt við um alla. hvort
,sem er til sjávar eða sveita. Kn
endinfí utanhússmálningar hefur
verið misjöfn or siðhald oft ok
tíðum hreint ek-kert spauu.
Krlent ferðafúlk. sem hingað
keniur op er spurt hvað því finn-
ist athsfílisverðasl af því sem fvr-
ir auffu ber í Reykjavík t.d. svarar
oft: „Kjölbreytni litanna á húsun-
um", Ofí suniir hrosa í kampinn.
I erlendum borffum sést ekki
aniieö eins. or því síður til sveita.
Ilús eru þar ýmist ineð tifful-
steinslit eða f?rá eins of> steypan
eða hvítmáluð. Öðru er varla til
að dreifa. I>ar eru luis ekki máluð
á nokkurra ára fresti. I>au eru í
mesta laffi þveffin utan og það
þykir frétt í l'jölmiðlum ef það er
ífert að nokkru ráði.
Kf við roynum að finna orsiik
þessa fráviks okkar l'rá því sem
venjulefft er með öðrum þjðöum,
þá vex nú vandinn. I.itaffleðin ut-
anhúss er alfslenzkt fyrirhæri ofí
sefjir okkur ef lil vill eitthvað um
þjúðarsálina, sem mann- of> sál-
fræðíngar slöari tíma kunna að
skýra. Það veröur ckki gert hér.
Hitt er víst, að menn hafa
hreinlega „gengið amok” eins og
sagt er, þegar að því kom að mála
skyldi hfbýli utan, hagað sér allt
að því eins og biirn, sem komast í
fyrsta skipti í litakassa — og gleð-
in hefur verið mikil — en því
miöur hefur hún oft staðið
ska'mmt. Kfnerfið á veggnum úti
er oröiö skellótt og flagnað eftir
fá ár, og þá má byrja á nýjan leik.
Orsakirnar eru sjálfsagt margar
og ein þeirra er eflaust sú, hversu
regnguðirnir eru iirlátir okkur
sumar sem vetur. hér rignir eins
og allir \ ita bæði lóðrétt og lárétt.
en við rognguöi verður ekki deilt.
Nú er svo komið að utanhúss-
málningaleikurinn íslenzki hefur
náð hámarki. Menn eru að koma
hægt og sígandi niður á jörðina
og eru farnir að hugsa sem svo,
hvort þessi eilífi málningaraust-
ur niuni ekki vera frekar óhag-
sta'ður fyrir einstaklinga jafnt
sem þjóðarhúið. Menn eru farnir
að hrjóta heilann um, hvað sé
hentugast að setja utan á hús.
Það er svo önnur hliö á þessu
máli. að frágangur á húsum utan-
verðum er ekki einkamál þeirra
sein f húsunum búa. Krágangur
hið ytra er það sem húseigendur
hjóða umhverfi sínu — og það er
næstum borgaraleg sk.vlda lners
og eins að misbjóða ekki fegurð-
arskyni samborgara sinna með
shemum frágangi utanhúss.
Við leituðum til nokkurra að-
ila, sem gerst ættu að vita unt þesi
mál og þeir svöruðu spurningum
okkar greiðiega:
gna endist
utanhúss-
mölning
svoilla?
400 þúsundkrönur
kostaraömöla eitt
4ra hœöastigahús
Olafur Jónsson, formaður
Málarameistarafélags Reykjavfk-
ur sagði:
— Spurningunni um það, hvers
vegna málning endist illa útan-
húss er erfitt að svara. Orsakir
geta verið margar. Mikilvægast
til þess að málning endist vel, er
að öll undirvinna sé góð — að ný
hús séu spúluö og gömul málning
hreinsuð af eldri húsum áður en
málað er aftur. Við leggjum Ifka
mikla áhcrzlu á að máiað sé með
pensli fyrstu umferð. Það er
meira að segja sérstaklega tekið
fram f útboöum núna. En allt of
algengt er að fólk byrjar bara að
rúlla málningu á veggina en
skeytir ekkert um undirbúning.
— Hvað.finnst þér eðlilegast að
málning endist lengi utanhúss?
— Séu húsin vel slfpuð og
hreinsuð, þá á málning að endast
í 4—5 ár. Það fer þó eftir þvf hvar
þau standa. Málning endist verr á
húsi sem stendur á opnu svæði
þar sem veðurhamur er. Mikill
hiti f húsum getur Ifka orsakað
það að málning flagnar af vegna
rakamyndunar.
— Geturðu mælt með nokkrum
efnum öðrum fremur?
— Ilraunmálningin nýja er t.d.
ágætt efni og hentar vel f okkar
aðstæðum. Sömuleiðis Hörpusilki
og Útispred, en þær tegundir hafa
verið lengst á markaðinum. Svo
eru aftur aðrar verksmiðjur með
önnur efni sem geta verið jafn-
góð.
— Hvað um sprungumyndanir í
útveggjum húsa?
— Ég get lítið sagt um ástæð-
una fyrir þeim enda ekki f verka-
hring okkar málara. En ég veit að
hingað hafa komió erlendir sér-
fræðingar sem hafa glfmt við
þetta vandamál og þeir eru ekki á
eitt sáttir. Segja ýmist að járn f
steypunni sé of mikið eða Iftið.
Hins vegar er hér flokkur við-
gerðarmanna sem ég tel að hafi
ekki nægilegq þekkingu á þessu
sviði, sem saga upp sprungur og
Rœtt viö Ölaf Jönsson,
formann Mölarameist-
arafélags Reykjavikur
fylla f þær silicone oft án þess að
nokkur þörf sé að að hreyfa við
sprungunum. En málning tollir
illa á silicone. Það er t.d. ein
ástæðan fyrir því hvað málning
flagnar mikið af hérna.
— Hvað kostar að mála t.d. fjög-
urra hæða stigahús af fagmönn-
um?
— Efni og vinna við eitt fjög-
urra hæða stigahús er um það bil
400 þúsund krónur og þar af er
efniskostnaður um 40—50%.
Menn athuga ekki alltaf þegar
þeir ákveða að mála sjálfir utan-
húss að þeir þurfa þá að kaupa
allskonar verkfæri, sem kosta
lfka töluvert fé.
— Heldurðu ekki að íslending-
ar kosti meira til utanhússmáln-
ingar en nokkur önnur þjóð?
— Það má vera. En hér eru
notuð önnur byggingarefni en al-
gengust eru erlcndis og bygging-
araðferðir eru aðrar ... að ég nú
ekki tali um veðurfarið.
Að lokum við ég ráðleggja fólki
að snúa sér til fagmanna til þess
að fá upplýsingar um kostnaó við
utanhússmálningu.
©