Lesbók Morgunblaðsins - 15.08.1976, Blaðsíða 7

— En er þaö ekki gangur lifsins?
— Þú meinar að allir hinir geri það, eða flestir, sumir
verða rónar og fara í hundana, ég veit ekki hver hefur
farið réttari leið. En nú skulum við koma og kaupa okkur
dálitla rómantík, það er nóg af skemmtilegum litlum
stöðum hérna I hverfinu, góður söngur, dans og lítið ljós.
Þú þarft að sjá það, þú gætir farið þangað seinna, ef þú
nærð þér í ríkan mann og þið farið i brúðkaupsferð til
Parísar.
Hún hlær stuttlega við.
Knæpan er lítil, reykjarmökkur i loftinu, við lítil borð
situr ungt fólk, mest pör og talar lágt saman. Á smásviði
stendur Suður-Amerikumaður með gítar, hjá honum sit-
ur ung stúlka, klædd í þjóðbúning einhvers suður-
amerisks rikis.
Snögglega slær gítarleikarinn fastar, stúlkan byrjar að
syngja, aðrar raddir hljóðna, elskendurnir horfast í augu
eða inn í logana á kertunum, sem standa á borðunum.
Anna litur á Jóhann og sér dauft bros leika um munnvik
hans, hann horfir á fólkið i kringum sig eins og af stalli.
Hann er áhorfandi. Hún hugsar um það sem hann var að
segja, litur svo á hann aftur, svipur hans er orðinn dapur,
hann horfir á glasið, drekkur án þess að líta á hana.
Það herpist eitthvað saman I hálsinum á henni: skyldi
hann vera að óska henni burt? Leiðist honum að hafa
hana hjá sér? Er hann bara kurteis? Hvað á hún að gera
til að brjóta Isinn? Hvernig á hún að nálgast hann?
Við borðið andspænis sitja tvær ungar manneskjur,
stúlkan hefur lagt hönd sina I kjöltu piltsins, hann
strýkur arm hennar. Úr andliti þeirra skin gleði, gleði
yfirað vera saman, sitja á þessum stað, við kertaljós og
hlusta á tregafulla tóna frá fjarlægu landi. Þau skilja
ekki orðin, en þau skilja samt sönginn. Þauþurfa ekká
viti sinu að halda til að skilja hann.tilfinningarnar, sem
söngurinn túlkar, fá eamsvörun i sálum þeirra, þau eru
hamingjusöm.
Gætihún lagt höndsína í kjöltu tans, gæti hún tekið
hönd hans og læst lófum sfnum um hana og hallað höfði
sinu að öxl hans? Brosti hann ekki aðeins og drægi hana
til baka? Hún veit það ekki og hann gerir ekkert til að
hjálpa henni. Til hvers fór hann þá með hana hingað? Til
að sýna henni stað, sem hún gæti farið á I brúðkaupsför
með manninum, sínum tilvonandi, rfkum manni.
— Langar þig kannski meir f konfak heldur en þennar
bjór, ég sé þú drekkuÞ hann ekki? spyrhann hlutlausri
röddu.
— Nei, ég býst ekki við að það hjálpi mikið til að hressa
upp á okkur.
— Jæja, heldurðu ekki vina mfn, segir hann og strýkur
kollinn á henni niður hnakkann, fallegtmjúkt hár — en
hann segir ekki meira en lftur óákveðinn áhana. Hún
þolir ekki lengur við, það verðureitthvað að gerast.
— Eigum við ekki að koma?
— Jú, segir hann, ég held aðþaðsé bezt.
— Þau ganga þegjandinokkurn spöl. Hún stanzar allt I
einu.
— Til hvers fórstu með mig út i kvöld?
Stuttaralegt svarhans hæfði í mark. Lfkami hennar
bregzt við þvf fyrr en skynsemi hennar. Henni verð-
urþungt um :ndardráttínn, hún finnur til sárinda i
augunum um leið ogtárin brjótast fram, en henni tekst að
hraka af sér og fara ekki að gráta. Hún þurrkar sér ekki
um augun en gengur róleg áfram viðhlið hans.
Þau kveðjast með handabandiað evrópskum sið við
gistihúsdyrnar. Hún horfir á eftir honum viður rue
Delambre og sér hann beygja fyrir hornió hjá Dóme.
XXX
Það liða nokkrir dagar við safnaskoðanir og bíóferðir
og heimsóknir til hjóna í nýlendunni.Jóhannverður ekki
á vegi hennar. Hún spyrekki um hann og það minn-
istvarla nokkur á hann. Hún er hér um bil farin að
venjast þeirri tilhugsun, að hann væri þarna ekki lengur
og það væri óralangt siðan þau höfðu hitzt.
XXX
Eitt kvöld koma þær vinkonurnar seint á Seleet, það er
hátíðisdagur daginn eftir og kaffihúsið fullt af tiltölulega
velklæddu fólki. Þær ganga öruggar inn að innsta borð-
inu: enginn Islendingur. Disa spyr einn þjóninn, hvort
enginn hafi sézt í kvöld, jú, heill hópur, svarar hann, þeir
séu fyrir stuttu allir farnir.
— Þá verður ekki erfitt að finna þá, segir Disa við
Önnu, þeir eru annaðhvort á Chaplain eða Adrian.
Um leið og þær koma inn úr dyrunum hjá Adrían
skellur á eyrum þeirra hávaði, sem þær kannast vel við,
án þess að átta sig á honum strax. Þegar þær korna nær
heyra þær og sjá meginhluta nýlendunnar sameinaðan
við að syngja Tondeleyo. Strax og hópurinn sér þær er
rekið upp heljarmikið öskur. Slaghörpuleikarinn ská-
•skýtur augunum á hópinn. Hann þekkir sitt heimafólk,
laglinan tynist i öskri, orðaskiptum og köllum, sem við
pru höfð um leið og verið er að koma þeim niður við
borðið. Slaghörpuleikarinn slær nokkra hljóma i óákveðn
um takti, leysir þá upp og nálgast hægt ekki of vinsælan
franskan slagara, sem hljómar hlutlaust undir drykkju-
rausinu í salnum. Þegar allir eru búnir að heilsa stúlkun-
u'm af miklum krafti og raddþoli er Tondeleyo gleymt og
stutt samtöl hefjast við næsta mann eða konu. Sumir hafa
ekki séð Önnu áður og spyrja hvernig á henni standi og
hvort hún hyggist til langdvalar hér á Signubökkum.
I óróanum, sem varð þegar þær komu, hafði hún fyrst
sem i leiftri séð, að Jóhann var þarna líka. Hún litur ekki
á hann aftur fyrr en hún tekur í hönd hans, hann verður
að teygja sig til hennar því hann situr langt frá henni.
Hönd hans er köld og þvöl, hann er sýnilega alldrukkinn.
Þau horfast ekki i augu nema brot úr augnabliki.
Þegar flestir eru orðnir þreyttir á samtölunum, sem
hvort sem er hafa lítinn tilgang eins og ástatt er fyrir
hópnum, hefst söngurinn aftur. Vinsælir franskir slagar-
ar, sem enda með sameiginlegu gleðihrópi og skál, glös-
um er lyft, glös eru tæmd og síðan pantaður meiri bjór.
Söngurinn sameinar hópinn, arm i arm syngja
,,manden gik ud efter öl“. Allir eru brosandi og
„gleðin skin af vonarhýrri brá“. Lífið er fylling. Hraust
æska nýtur lifsins. Díonýsos hefur hjálpað henni til að
kasta hversdagsklæðunum. Hann hefur svæft rödd spyrj-
andans óg nokkur augnablik komast þessar auðnulausu
nútímamanneskjur á stig samstæðisins, þær renna saman
i heild og njóta þess, það er létt af þeim fargi.
Anna og Jóhann horfast í augu á meðan á söngnum
stendur, þau eru bæði giöð, hann hlær við henni, gleði
hennar eykst um allan helming, Hún drekkur hratt tfl að
ná hinum. Sessunautur Jóhanns þarf að standa upp og
fara fram og hún notar tækifærið og sezt hjá honum.
Næsta lag heldur hann um axlirnar á henni og þau rugga
saman taktinn.
Tíminn líður hratt, fólk fer að týnast í burtu, hjón að
fara heim.
Jóhann og Anna sitja saman og enginn truflar þau.
Hún stingur upp á því við hann að þau fari annað, hana
langi til að dansa.
Hann leiðir hana út og inn á stað rétt hjá þessum, þar
sem dansað er eftir trylltum jass I næstum myrkri. Þau
setjast niður við hliðina á ljóshærðri stúlku i faðmlögum
við þeldökkan mann. Varla eru þau sezt þegar Jóhann
tekur utan um önnu og kyssir hana. Kossinn varir lengi
og verður alltaf þéttari og þéttari. Næsta lag, sem leikið
er, er hægara, þau rjúfa kossinn, risa á fætur og-dansa.
Líkamir þeirra ljúkast þétt saman.
— Ö, Jóhann, af hverju komstu ekki fyrr? hvislár hún í
eyra honum.
— Uss, við skulum ekki tala um það, segir hann og
kyssir hana, komdu.
Þau taka bíl fyrir utan. Líkamir þeirra renna aftur
saman í faðmlagi, sem ekki rofnar fyrr en bifreiðin
stanzar.
Hólmfríður
Bjartmarsdóttir
idgdi -
£ DÍNAMIT
rrmict *
starir mólitur hamarinn
kyrrlátum sjónum
undan mosagrænum brúnum
yfir litbrigSi rökkursins
seitlar bunulækur
um stórgrýtið
eins og tíminn
mót sólinni
upp úr grundunum
líður grasið
eins og ævi mín
seyðandi tign hamarsins
rýfur ekkert
nema dínamít
vegagerðarmannanna.
ÖFRESKJAN
XXX
Hún vaknar á undan honum um morguninn. Föl sólin
skin inn um dyrgluggann. Höfuð hennar er þungt og
henni liður illa í öllum likamanum. Hún lítur á Jóhann,
svefn hans er þungur og andlitið heldur veikindalegt.
Hún man skyndilega eftir þvi, aö hún er boðin í mat með
Dísu hjá einum starfsmanni sendiráðsins. Það er því ekki
annað fyrir hana að gera en að flýta sér á fætur til að geta
að minnsta kosti farið í bað áður. Hún rís hægt upp úr
rúminu til þess að rúska ekki óþyrmilega við Jóhanni,
sem rumskar samt.
— Ertu að fara, er klukkan orðin margt?
— Já, ég er boðin í mat hjá frænda Helgu.
— Jæja, höfuðið á mér er klofið i tvennt, djöfulleg
líðan, opnaðu gluggann, en láttu tjöldin vera fyrir, ég þoli
ekki birtuna.
IVleð það snýr hann sér upp að vegg.
Hún litast um í herberginu og týnir saman fötin sin,
sem liggja á við og dreif um það. Þegar hún tekur upp
blússuna sina, sér hún hvar undir henni liggur opin bók
dagbók, þvi hún sér efst á slðunni i gegnum blaðið innar.
Hún les það sem hún sér: „miklu auðveldara þegar öllu
var ætlaður staður og allir trúðu á fyrirkomulagið. I dag
þarf hann að geta byggt á mjög sterkum gagnkvæmum
tilfinningum, eða þvi sem kallað er ást. Hvort hún getur
átt sér stað í tóminu, þegar allt hitt er farið, veit ég ekki.
Ég get að minnsta kosti ekki imyndað mér það.“
Hann er snúinn til veggjar, en hann sefur samt ekki,
hún heyrir hann muldra, að hann finni ilm af henni á
koddanum.
Hún þorir ekki að fletta við siðunni. Þegar hún hefur (
lokið við að klæða sig, sezt hún á rúmið og strýkur höfuð
hans létt.
— Sjáumst við ekki á Select í kvöld elskan?
— Já, ætli það ekki.
— Blessaður vinur, segir hún og kyssir hann á vang-
ann.
— Bless, segir hann án þess að líta á hana.
XXX
Þegar hún kont á Select um kvöldið, frétti hún að hann
hefði farið siðla sama dag til Blois að hitta kunningja
sinn og ætlaði að vera þar í viku. Sjálf átti hún eftir þrjá
daga. Daginfi eftir fór hún til baka — yfir f jöllin.
Á barmi á bláu vatni
er bærinn minn heima hvítur,
á fögrum morgni í friði
fólkið mitt drauma nýtur.
Og áin flýtur í fjörðinn
fram með iðgrænum bökkum,
hvar blóm og berjalyng vaxa
í blágrænum hlíðarslökkum.
Á firðinum fiskimaður
í fornlegum báti á sjó,
raulandi forna rímu
um rekk sem týndist og dó.
Hvers minning um aldur og ævi
yljaði mönnum í frosti,
hvert sinn er hann komst á kjölinn
kvað hann við raust og brosti.
Meðfram hyldjúpu hafi
við háa fjallshlíð og bratta,
stíga upp stórir reykir
úr stálgráum verksmiðjuskratta.
2000 tonnum af steypu
20 milljarða virði,
hafa þeir hlaðið á grjótið
hjá hljóðum og tignum firði.
Á fjöruna fiska rekur
flekk meðfram öllu landi,
ungar með eitur í blóði
örmagna berjast i sandi.
Rykugargötur ganga
gallaðir menn i röð,
hún er að vakna og vinna
verksmiðjuófreskjan glöð.