Lesbók Morgunblaðsins - 05.09.1976, Blaðsíða 10

Jón Ormar Ormsson Ktur upp úr
bókhaldinu. Hann er aðfluttur á Krókinn
Eins-
konar
sœlu-
vika
á
Króknum
Króksarar byrji aftur að taka lagið, en
sá siður ku nú að mestu aflagður og
gerast menn þess í stað þaulsætnir
við imbakassana sína. Ungur maður,
sem ég hitti að máli, tók svo djúpt í
árinni, að sjónvarpsárátta fólks á
Króknum væri allt að þvi sjúkleg. En
um það get ég ekki dæmt.
Suður með Skagfirðingabraut má
sjá gagnfræðaskóla með skotraufum
og allar likur á, að þar mætti verjast
vel og lengi. En staðkunnugir menn
tjáðu mér síðar, að þetta væru nú
gluggarnir á húsinu. En hver veit
nema betra sé að vera ótruflaður af
útsýninu á þessu stigi skólagöng-
unnar og kannski falla færri á lands-
prófinu fyrir vikið.
Kjörbúðin við Faxatorg er ósköp
áþekk hliðstæðum búðum annars-
staðar, nema hvað þar mátti lesa við
dyrnar meldingar um fjórðungsmót
hestamanna og aðra frá Samvinnu-
ferðum, þar sem kaupfélagafólki eru
boðin vildiskjör til Portúgal. Senni-
lega hefur ámóta tilkynning komið
Upp við kaupfélagsdyrnar í Vest-
mannaeyjum, og kveikt á perunni hjá
Sigmund teiknara . „Ég ætla að fá
kíló af sykri og eitt stykki Algarve".
Maður gengur norður eftir Skag-
firðingabraut og kartöflugrasið er orð-
ið fallegt I görðunum. Sumsstaðar
vaxa falleg tré, sem einhverntíma
hefur verið holað niður fast við hús-
vegg; nú breiða laufkrónur þeirra úr
sér fast upp við gluggana og liklega
ser ta
Kári Jónsson fulltrúi hjá póstinum,
innfæddur Króksari 09 framámaSur I
menningarllfi staSarins.
er alveg rokkið inni. Við önnur hús
hefur lítið umstang verið haft í garð-
rækt og njólinn fær að breiða úr sér
að vild, en þvottasnúrur innan um og
saman við og allt gleður þetta augað
á fallegum sumírdegi.
Áfram eftir Skagfirðingabraut;
söngur trésmíðavélanna berst út á
götu frá Trésmiðjunni Björk og síðan
gamla Bifröst, samkomuhús Króks-
ara. Það hefur samskonar aldinn
virðuleika og Iðnó í Reykjavík og
ókunnir gætu vart ímyndað sér, hve
mörg ágætisverk leikbókmenntanna
hafa verið færð upp á sviðinu í Bif-
röst. Bíóið á staðnum er líka þarna og
stundum koma góðir gestir að og
fylla húsið eins og núna: Leikflokkur
frá Iðnó er einmitt að búast til brott-
ferðar eftir að hafa kynnt Skagfirðing-
um „Saumastofuna" eftir Ragnar
Kjartansson.
Áfram veginn og stefnt í norður:
Hjá söluumboði Flugfélagsins stendur
skrifað, að veiðileyfi I Húseyjarkvísl
kosti 600 krónur og ekki meira með
það. Ókindin fæst þar í búð við
hliðina og síðan er komið á Kirkju-
torg, þann gamla miðpunkt Króksins.
Rétt sunnar er Framsóknarhúsið í
sauðalitunum; allir flokkar ku eiga
hús hér nema Kratarnir. Hér eru
merkishús um allt: Virðulegt timbur-
hús, þar sem Jónas Kristjánsson
læknir bjó, afi Jónasar á Dagblaðinu.
Skammt þaðan er bernskuheimili
Hannesar Péturssonar og í húsi sem
varla sést handan við pósthúsið, bjó
Guðrún frá Lundi.
Eitt sinn hétu öll hús nöfnum á
Króknum og sum halda þeim enn á
númeraöldinni. Við Kirkjutorg standa
til dæmis húsin Rússland og Þýzka-
land og er enginn kotungsbragur á
þeim nafngiftum. Milli þeirra sést í
„Græna húsið," sem svo hefur verið
nefnt; eitt af þessum agnarlitlu timb-
urhúsum, dálítið klastrað og viðgert
og marglitt núna. Einhverntíma höfðu
meira en tuttugu manns búið í Græna
húsinu og hefur þá verið þétt setinn
bekkurinn.
Við kirkjuna endar Skagfirðinga-
braut og við tekur Aðalgata í sömu
átt. Þá er skammt ófarið að bakaríinu
og Hótel Mælifelli, sem er nýr stein-
kassi og eina hótelið í plássinu. Ekki
veit ég hvernig herbergin eru, því
mér var komið fyrir hjá ágætri konu
Uppðtæki: Heimavistin sem grafin er inn I
Listasafn eSa ráðhús? Ónei, á Króknum er slfkur viðhafnarbúningur settur á sláturhúsið. Höfundur
veggmyndarinnar er Snorri Sveinn FriBriksson, einn margra listamanna af Króknum.
úti í bæ. En maturinn er góður,
einfaldur og hvunndagslegur. Þar er
ekkert um að velja: Annaðhvort ét-
urðu soðninguna eða ketið, sem heitir
réttur dagsins, eða þú gengur út
óétinn og kaupir þér þjóðarréttinn í
sjoppunni: Kók og prinspóló.
í verzluninni Vökli varð mér star-
sýnt á urmul landslagsmálverka eftir
einhvern Jósep Kr. sem ég kann ekki
deili á. Mér skilst að þau þyki hand-
hæg til afmælisgjafa á Króknum,
enda seld á tombólupris. Meðferð
höfundarins á alkunnum mótifum er
hinsvegar grátleg og sízt af öllu til
þess fallin að bæta listrænan smekk
hjá fólki, sem lítið eða ekki neitt hefur
kynnzt brúklegri myndlist. Þó er þess
að gæta, að Króksarar eiga i annað
hús að venda, þar sem er Elías Hall-
dórsson, lærður málari og margsýnd-
ur nyrðra og syðra.
Norðar við Aðalgötu eru minjar frá
eldri tíð: Hótel Tindastóll uppi í brekk-
unni, dálftið af sér gengið hús og
þreytt. Og Gránufélagshúsið; þar er
nú kaupfélagið með búð og kontór, í
búðinni er lágt undir loft og innrétt-
ingin minnir á krambúðirnar í gamla
daga. Þarna í norðurpartinum er
einnig Villa Nova, sem Kristján Popp
kaupmaður byggði. Nú er það félags-
heimili Alþýðubandalagsins og gár-
ungarnir kalla það „villuna”. Skamm-
an spöl þaðan er íbúðarhús séra Hálf-
dáns og æskuheimili Helga, þess af-
bragðsþýðanda og lyfjafræðings. Á
þessum slóðum stóðu einmitt elztu
húsin á Króknum; i einu þeirra býr
Jón Nikodemusson, frægur völundur
á tré og járn og smiðaði sjálfur högg-
bor fyrir Króksara, þegar hitaveitan
var á döfinni. Frá honum verður nán-
ar sagt siðar.