Lesbók Morgunblaðsins - 10.10.1976, Blaðsíða 5

Sigurður GuSbrandsson skipstjóri ð ýmsum togurum
Kveldúlfs h/f I meira en aldarfjórSung.
félaga minn, er við vorum á
leið frammf og settumst á fiski-
kassana fyrir framan spilið,
„ég hef ekki nokkurn áhuga á
að fara i koju núna i svona finu
veðri, það er nokkuð betra að
anda að sér sjávarloftinu hérna
en að fara í ólyktina i iúkarn-
um“. Við héldum samt áfram
framrni og sofnuðum fljótt. Eft-
ir þvf sem ég siðar frétti fóru
fyrstu skipin að halda upp af
Halanum upp úr klukkan átta
um kvöldið. Klukkan eitt um
nóttina vakna ég og þarf að fara
til að kasta af mér vatni. Eg
heyri og sé, þegar ég kem upp,
að verið er að taka inn troliið.
Þá skefur sjórokið svo mikið
yfir skipið að ég sé varla aftur
að brú og það hallast talsvert
undan vindinum, en það var
enn alveg sjólaust — það átti
auðvitað eftir að breytast —.
Sfðan fer ég aftur niður og
sofna vært. Eins og fyrr segir
átti ég aftur vakt á dekki kl. 4
um morguninn. Stundarfjórð-
ungi fyrir kl. 4 erum við ræstir.
Eg vakna rétt sem snöggvast,
hugsa með mér að það sé nú
bara stfmvakt og ekkert að gera
nema stýra, og nógir menn, ég
ætla að leggja mig svolftið leng-
ur og er þar með sofnaður aft-
ur. Nokkru seinna vakna ég og
fer framúr, klæði mig f stakk
og stfgvél og vind á mig sjóhatt.
Eg undra mig á þvf að enginn
maður er vakandi f lúkarnum
og hafði ég þvf ekki tal af nein-
um. Eg Ift á klukkuna. Hana
vantar 10 mfnútur f 5, svo ég
hef sofið tæpan klukkutfma
fram yfir það sem átti að vera.
Eg fer upp og stend nokkura
stund undir hvalbaknum. Það
gefur mikið á og hann dýfir sér
illilega f annað slagið. Vindur
stendur ca. á stjórnborðs for-
gálgann, eða allavega fyrir
framan þvert. Eg finn að það er
keyrt með fullri ferð, þvf þótt
hann Snorri goði hefði marga
galla sem fiskiskip var hann
afburðagott ferðaskip og hægt
að bjóða honum hvað sem var,
þegar vindurinn var þvert, að
ég tali ekki um þegar komið
var fyrir framan þvert og á
móti. Þá var skipið Ifka eins vel
á sig komið hvað hleðslu snerti
og frekast var á kosið, með 130
tonn af karfa í lestunum og ca.
hálf kolaboxin.
Nú fer ég að sjá mér út lag og
fer aftur að formastri og stend
þar á masturspollunum. Eg
mun hafa staðið þar þó nokkra
stund, þvf eé man að ég var
ósjálfrátt farinn að tauta fyrir
munni mér erindi úr kvæðinu
Landsýn eftir Jón Thoroddsen,
sem Guðni Jónsson magister
hafði látið okkur læra er ég var
f Gagnfræðaskóla Reykvfkinga,
og ég hafði haft mikið fyrir að
læra. Erindið er svona:
Ef úr mér kvolast
andargolan
á f sjá,
eftir þolað strfð og stjá:
láttu skolað,
bára, bola að
björgum háum þá,
feðra f jöllum hjá.
Eg hef tekið þá ákvörðun að
stökkva aftur lúgurnar, uppá
spil og sveipla mér sfðan uppá
brúarvæng. Þetta var algeng
leið þegar gangarnir voru ófær-
ir eða varasamir. Eg sé að faðir
minn stendur við brúarglugg-
ann og fylgist með mér. Það
veitir mér aukið öryggi. Loks
tel ég mig vera búinn að útsjá
lag og hleyp aftur lúgurnar, en
er ég er korninn fast að troll-
spilinu, rfður sjór yfir skipið
stjórnborðsmegin og það leggst
djúpt f. Eg sé að undankomu er
ekki auðið og grfp til þess ör-
þrifaráðs að læsa báðum hönd-
um utan um vfrastýrið á spil-
inu. En eins og allir vita er
kraftur Ránardætra ekkert
elskulegt klapp, og maðurinn
má sfn Iftils gegn slfku ógnar-
afli. Eins og fyrr segir fylgdist
faðir minn með ferðum mfn-
um, og er hann sér hvað er að
gerast, hleypur hann út á brú-
arvæng, tekur með annari
hendi um einn rimilinn á trénu
er ber uppi pólkompásinn, fest-
ir tánum undir efri brún brúar-
vængsins, steypir sér sfðan
framaf og nær f annan fót minn
og sveiplar mér innfyrir. Mátti
þarna engu muna, þvf ég var
alveg við það að missa hand-
festuna, en fætur mfnir vfsuðu
beint upp. Þetta voru vissulega
snör handtök hjá föður mfnum.
Já, þetta voru handtök sem mér
munu seint úr minni lfða.
Eg hafði ekkert meitt mig
annað en mig verkjaði f hand-
leggina, og við fórum nú inn f
brú og hann segir mér að fara
niður f herbergi til sfn og finna
mér þurr föt af sér. Þau voru
nú að vfsu vel við vöxt, þvf ég
var grannur á þeim árum, en
Franska skípið Porqui pas?. sem fórst i ofviðri við Mýrar fyrir réttum 40 árum og með þvi öll áhöfnin aS einum
manni undanskildum, sem nú er raunar nýlega látinn. Myndin af þessu glæsta seglskipi er tekin úti fyrir
Frakklandsströnd.
hann með allra þreknustu
mönnum. Maður lét það ekki á
sig fá og kom ég fljótt aftur
upp f brú og tók mfna stýris-
törn nokkru síðar.
Veðrið færðist enn f aukana,
og mun hafa verið langharðast
frá klukkan sex til átta um
morguninn. Við gátum samt
alltaf haldið áfram með fullri
ferð. Á ellefta tfmanum sáum
við land, vorum við þá staddir
fyrir mynni fsafjarðardjúps.
Héldum við nú sem leið lá til
Hesteyrar. Er þangað kom var
þar ekkert skip fyrir. Við kom-
um þvf fyrstir til lands, þó við
höfðum lagt sfðastir af stað af
Halanum. Togarinn Skalla-
grfmur var á leið til Siglufjarð-
ar með fullfermi af karfa og
talsvert á dekki. Þegar veðrið
var sem verst var hann staddur
á miðjum Húnaflóa og munu
þeir hafa lent 1 talsverðum erf-
iðleikum, enda skipið mikið
hlaðið.
Er við höfðum bundið skipið
við bryggju, nokkru eftir há-
degi, fengum við annað hlut-
verk að vinna. Veðrið hafði
valdið talsverðu tjóni þarna á
staðnum, bæði á sjálfri sfdar-
verksmiðjunni og einnig á ýms-
um lausurn tækjum, m.a. höfðu
nótabátar togaranna, er stóðu á
plani ofan við bryggjurnar, fok-
ið til og sumir brotnað nokkuð.
Við unnum að þessu björgunar-
starfi fram eftir degi, en þá var
veðrið gengið yfir.
Eins og nafn þessarar frá-
sagnar ber með sér, og fyrr er
getið, hefur veður þetta jafnan
verið kennt við franska skipið
Purqoui pas?, vegna þess að
þar varð manntjónið mest, en
af 40 manna áhöfn þess fórust
39, meðal þeirra hinn heims-
kunni vfsindamaður dr. Char-
cot.
En það urðu fleiri manntjón
og skipsskaðar þessa óveðurs-
nótt: Norski Ifnuveiðarinn Re-
form frá Álasundi fékk á sig
brotsjó úti f Faxaflóa og tók 6
menn fyrir borð. 5 þeirra
drukknuðu, en skipstjóranum
tókst að halda sér f Ifnu uns
honum var bjargað. Bátur fórst
frá Bfldudal og með honum 3
menn. Á tsafirði slitnuðu
margir bátar upp og rak á land.
A Siglufirði voru nokkurir tog-
arar að landa karfa, meðal
þeirra b/v Garðar frá Hafnar-
firði, skipstjóri Sigurjón Ein-
arsson. Þar sem óttast var um
ýmsa báta frá höfnum norðan-
lands fékk Slysavarnafélagið
Garðar til að huga að þeim.
Hafði hann skammt farið er
hann fann m/b Brúna frá
Siglufirði með brotið stýri. Var
hann þegar tekinn f tog, en
skömmu sfðar sáu þeir á Garð-
ari annan bát f nauðum stadd-
an, var það m/b Einar frá Ak-
ureyri. Hafði komið mikill leki
að honum. Þeir Garðarsmenn
tóku áhöfn bátsins um borð til
sfn og mátti litlu muna, þvf
hann sökk litlu sfðar. Svo
óheppilega vildi til er Garðar
var að draga Brúna til lands að
m/s Dronning Alexandrine bar
þarna að, á vesturleið frá Akur-
eyri, og ætlaði að koma Brúna
til hjálpar — mun skipstjórinn
ekki hafa séð að Garðar var
með hann í togi — með þvf að
leggja að honum, en lenti þá á
honum miðjum og klauf f
tvennt. Sökk báturinn og með
honum 2 menn, en hinum var
bjargað. Frá Ólafsfirði fórst 12
lesta bátur m/b Þorkell máni
og með honum 6 manna áhöfn.
Vélbáturinn Gotta frá Vest-
mannaeyjum fékk á sig brotsjó
útaf Siglufirði og tók 2 menn
fyrir borð, annar náðist um
borð aftur en hinn drukknaði. !
þessu veðri fórust því alls 56
menn, bæði innlendir og er-
lendir.
Samkvæmt upplýsingum frá
Veðurstofu lslands var veður-
lýsing og veðurspá á eftirfar-
andi hátt; Veðurstofan f
Reykjavfk hafði um morgun-
inn (15.9.) spáð hægri S.V. átt,
en ljóst þótti að lægð væri að
myndast yfir hafinu um 1600
km. S.S.V. af Reykjanesi þótt
vandséð þætti hve sterk hún
myndi verða og hvaða áhrif
hún hefði hér við land.
Um hádegi var Ijóst að lægð-
in hafði dýpkað mikið og nálg-
aðist landið óðfluga. Þegar veð-
urspá var send út kl. 3 um
daginn var þvf spáð að sunnan
stormur myndi skella á vestan-
verðu landinu um nóttina. Um
kl. 5 um daginn var stormsveip-
urinn kominn f um 700 fjar-
lægð S.S.V. af Reykjanesi og
Framhald á bls. 16.
©