Lesbók Morgunblaðsins - 10.10.1976, Blaðsíða 13

mikilli spilafýsn en engin skýring
er gefin á þvl, hvernig á því stóð
að hann ákvað skyndilega að láta
alla spilamennsku fyrir róða.
Komandi kynslóðum gæti leikið
hugur á að vita, hvernig honum
tókst það. Varla er heldur minnst
á Suslovu, enda þótt það komi
fram I dagbókinni að Anna var
mjög afbrýðisöm í hennar garð og
opnaði jafnvel bréf frá henni að
manni sínum forspurðum. Ekki
er heldur minnst á þann aragrúa
bréfa, sem Dostoevsky skrifaði
bæði vinum sínum sem óvinum I
bón um fjárstyrk, og hvergi kem-
ur annað fram en að Dostoevsky
hafi verið einlægur trúmaður alla
tíð.
Ekki minnist Anna heldur á
yfirlýsingu Turgenevs að Dosto-
evsky sé rússnesk útgáfa af De
Sade, en hún reynir að andmæla
frægu bréfi Strakhovs, þar sem
hann segir Dostoevsky vera til-
finningalausan hræsnara og þar
að auki sé hann sennilega sekur
um barnanauðgun. En rök hennar
eru heldur veikburða þvi hún
heldur þvi fram að fjárskortur
hafi alla tið háð eiginmanni henn-
ar svo að hann hafi aldrei getað
sökkt sér niður í sukk og svall.
Öllum sögum um að Dostoevsky
hafi verið yfirmáta taugaspennt-
ur, visar hún á bug. Hann var
aðeins ástrikur eiginmaður og
ljúfur faðir.
Þetta stangast mjög á við það
sem aðrir hafa sagt og skrifað, en
hverju á að trúa? Má vera að
höfundurinn svari sjálf þeirri
spurningu I skarplegustu athuga-
semd bókarinnar. Þar gerir hún
að umræðuefni hið djúpa bil á
milli hins hægláta heimilislifs
þeirra hjóna og óskapanna, sem
yfir persónurnar dynja í ritverk-
um hans. Hún segir: „Það er aug-
ljóst að miklum listamanni er
óþarft að fremja öll þau ódæði
sem sögupersónur hans gera sig
seka um“. En ef til vill kynntist
hún aldrei þeim Dostoevsky sem
sat fyrir innan vinnustofudyrnar.
í hennar augum er ekkert hægt
að finna honum til foráttu. Hann
skrifaði meistaraverk, sá fyrir
fjölskyldunni með ritstörfum og
varð frægur.
En bókin segir okkur ýmislegt
um höfundinn og í því ér gildi
hennar fólgið.
önnu eru vel ljósar takmarkan-
ir sfnar og hún fer ekki í felur
með þær. Hún skrifar af mikilli
hófsemi um gleði sína og sorgir.
Ef til vill skildi hún aldrei spila-
fýsn Dostoevskys. Hins vegar
vissi hún að á fjárhættuspili var
ekkert að græða og líka að hann
gat ekki unnið bug á fýsninni.
Hún örvaði hann jafnvel til spila-
mennskunnar þegar þunglyndi
sótti á hann enda þótt hún vissi,
hvað það mundi kosta fjölskyld-
una.
Fjárhagsáhyggjurnar, sem voru
bæði miklar og þungar, axlaði
hún af mikilli þrautseigju og
varði hann fyrir ágangi skuld-
heimtumanna, sem voru margir
hverjir engu betri en harðsvíruð-
ustu persónurnar í sögum hans.
Sjálf tók hún að sér að sjá um
útgáfu og bókasölu þannig að
Dostoevsky gat helgað sig ritstörf-
unum.
önnu var skapfesta, hagsýni og
trúmennska í blóð borin og hún
sætti sig möglunarlaust við allar
þær kvaðir sem heimilislifi
fylgja. Enda þótt segja megi að
gáfur hennar hafi verið heldur af
skornum skammti, þá bar hún
virðingu fyrir hverskonar menn-
ingarmálum, og ekki lét hún á sér
standa að skoða af samvizkusemi
öll þau söfn sem á vegi hennar
Framhaid á bls. 16.
FYRST
Werner og Monika Kriiger frá
Hamborg meö börn sin tvö eftir Iðt
Markúsar, sem þau vildu ekki að
fengi blóö eftir slys og þar meö
gat hann ekki lifaö.
Markus Kruger var 10 ára gamall
og lét lifiö vegna trúarskoBana
foreldra hans.
JEHÓVA VILL
Vottar Jehova halda fast í bókstafinn
Ekki alls fyrir löngu gerðist
sá harmleikur i Austurriki að
foreldrar neituðu læknum um
að gefa syni þeirra blóð við
uppskurð með þeim afleiðing-
um að drengurinn lézt.
Forsaga málsins var sú að
fjölskyldan, hjónin Verner og
Monika Kriiger og börn þeirra,
Michael 12 ára, Markus, 10 ára
og dóttirin Illona 4 ára,
dvöldust i sumarleyfi f austur-
rfsku ölpunum. Þá vildi það
óhapp tíl að Markus litli féll
fram af svölum gistihússins,
þar sem þau voru til húsa, 6
metra fall og lenti á steinstétt
fyrir neðan. Læknir sem til
var kallaður taldi hættu á að
drengurinn væri höfuðkúpu-
brotinn og honum var strax
ekið á sjúkrahús f Tamsveg 50
km í burtu. Þegar þangað kom
ákváðu læknar að sérfræðing i
heilaskurði þurfti til að fram-
kvæma læknisaðgerð svo farið
var með drenginn til Salzburg
100 km leið, þar sem allar
aðstæður eru fyrir hendi til
slfkra aðgerða.
Þá kom f ljós þessi furðulega
afstaða foreldranna gagnvart
blóðgjöf. Þau voru áhang-
endur sértrúarflokksins sem
kennir sig við „Votta Jehova",
en fylgjendur þeirra vitna
bæði f nýja og gamla testa-
mentið og segja að samkvæmt
boðun drottins sé blóðgjöf
ekki leyfileg (sbr. 1. bók
Móse: ... einasta skulu þér
ekki eta holdið með lifinu,
með blóðinu... )
Það mun vera til siðs þar i
landi að foreldrar skulu gefa
skriflegt samþykki sitt áður en
læknar framkvæma uppskurð
á börnum þeirra, en þvf neit-
uðu þessir foreldrar. Þeim var
marg-bent á það að gæfu þau
ekki leyfi sitt til blóðgjafar-
innar, mundi drengurinn
deyja, en hið eina svar
föðurins var: „Ef þið gefið
syni minum framandi blóð, þá
er hann ekki sonur minn
lengur. Þið getið þá átt hann.“
Læknar og yfirvöld stóðu i
stappi við þetta fólk þangað til
málinu var skotið fyrir
dómara, sem loks úrskurðaði
að uppskurðurinn og blóðgjöf-
in skyldi fara fram þátt fyrir
mótmæli foreldranna. Dómar-
inn studdist við lagagrein f
refsilögum um „tilraun til
manndráps með þvi að van-
rækja vfsvitandi hjálpar-
aðgerð“.
Þá voru 10 klukkustundir
liðnar frá þvf drengurinn varð
fyrir slysinu. Læknar og
hjúkrunariið börðust i 5 daga
og 5 nætur fyrir lifi drengsins
en án árangurs. Að morgni
þess 6. dags var Markus litli
Kruger látinn.
Læknar voru á einu máli um
að hefðu þeir fengið að hefja
aðgerðina fyrr, hefðu miklar
lfkur verið á þvf að drengur-
inn héldi lffi en fyrir þver-
móðsku foreldranna sem kusu
fremur að skilja ritningar-
greinarnar á þennan hátt en að
lffi sonar þeirra yrði bjargað,
varð allt unnið fyrir gig.
Konrad Franke, sem er einn
forsvarsmanna „Votta Jehova"
og I útgáfustjórn trúarrits
þeirra I Wiesbaden var
spurður hver afstaða hans
mundi vera ef Iff hans eigin
sonar hefði verið undir blóð-
gjöf komið.
„Eg hefði hiklaust hafnað
blóðgjöfinni", sagði hann. „1
heilagri ritningu segir að
„lifið (sálin) sé f blóðinu" og
„... hjá blóðinu skulu menn
sneiða". Og lögmál drottins er
okkur öllu ofar“.
Blaðamaður benti honum þá
á að mönnum hefði verið
ókunnugt um mikilvægi blóð-
gjafa, þegar biblfan var rituð.
Þar stæði einnig: Þú skalt ekki
Iffi eyða, og spurði hvort ekki
væri ástæða til að endurskoða
þessa afstöðu.
Hínn svaraði þvf þá til að
„Vottar Jehova" óskuðu ekki
eftir þvf að iáta fólk deyja. „Sá
sem reit bibiiuna", sagði hann
„talaði fyrir munn drottins, og
þar sem drottin hefur sagt að
blóð sé heilagt, þá er svo auð-
vitað enn ( dag. Margir af
okkar fylgjendum hafa
„Marcrodex“ (efni sem gerir
sama gagn og blóðvökvi) (
bflum sfnum til öryggis, ef
slys ber að höndum. Sjálfur
hef ég ávallt kort f handtösku
minni þar sem stendur að (
engum tilvikum megi gefa
mér blóð“.