Lesbók Morgunblaðsins - 10.10.1976, Blaðsíða 15

Áfengisneyzla
barna
ogunglinga
Það er ömurleg staðreynd, að áfengisneyzla
barna og unglinga hefur mjög færzt I vöxt á
undanförnum árum. Öll höfum við eitthvert
veður af þessu, og þetta vita allir, sem vita
vilja. Þeim, sem gerzt mega vita, þ.e. lögreglu-
mönnum, ber saman um að áfengisneyzla æ
yngri barna sé mjög áberandi.
Ölvun og vesöld unglinga á Hótel íslands-
planinu undanfarnar helgar er ekkert nýtt fyrir-
bæri, enda þótt sá fjölfarni staður hefi dregið að
sér meiri athygli en margir aðrir. Þeir, sem hafa
gert sér ferð til að skoða mannllfið fyrir utan
t.d. Tónabæ á liðnum árum hafa séð álika
hörmungar, og sama er að segja um fleiri staði
hér I Reykjavik og raunar viða um land.
Um þessa helgi er ekki búizt við því að jafn
nöturlegt verði um að litast á Hótel íslands-
planinu og undanfarnar helgar, en enginn
skyldi þó halda að vandamálið sé úr sögunni —
það hefur aðeins færzt úr stað.
Flestum ber saman um ástæður fyrir siauk-
inni áfengisneyzlu barna og unglinga séu meðal
annars óeðlilega rúm fjárráð, óöryggi og frjáls-
ræði, sem þessi aldurshópur kann einfaldlega
ekki með að fara, en sú ástæða sem áreiðan-
lega er veigamest og allar hinar hljóta um leið
að flokkast undir er sú, að foreldrar og forráða-
menn þessara óvita megna ekki að leiðbeina
þeim og veita þeim nauðsynlegt aðhald, meðal
annars af þvi að þeir eru sjálfir um of hand-
gengnir Bakkusi.
Staðfesting á þessu eru orð, sem höfð voru
eftir Erlendi Sveinssyni lögregluvarðstjóra i
frétt í Morgunblaðinu um siðustu helgi: „Við
höfum orðið að hafa afskipti af krökkum allt
niður í 12 ára aldur vegna ölvunar. Og það
alvarlegasta er að minum dómi, að oft þegar við
komum með unglingana heim eru heimilin ekki
undir það búin að taka við þeim vegna ölvunar
foreldra."
Svo mörg voru þau orð. Sumir lögreglumenn
kunna líka að segja sögur af móttökunum, sem
þeir fá þegar þeir koma með ósjálfbjarga börn
og unglinga heim til foreldranna. Þá eiga sumir
foreldrar það til að bregðast hinir verstu við og
skamma lögreglumenn blóðugum skömmum
fyrir afskiptasemi.
Þetta áfengisvandamál barna og unglinga er
ekkert sérislenzkt fyrirbæri. Ekki alls fyrir
löngu kannaði Félagsmálastofnun Stokkhólms-
borgar áfengissiði þessara aldurshópa, og í Ijós
kom, að hvorki meira né minna en helmingur
14 ára barna neytir að staðaldri áfengra drykkja
í einhverri mynd. Sterkur bjór var sá drykkur,
sem mest var neytt af, en þá er þess að gæta að
hann hefur fram að þessu verið fáanlegur í
matvöruverzlunum og því tiltækur hverjum
sem hafa vill, enda eru Svíar f þann veginn að
taka bjórsöluna úr slikum verzlunum. 70%
þeirra sem fyrrgreind könnun tók til, sögðust
hafa orðið ofurölvi einu sinni eða oftar, og
samkvæmt niðurstöðunum er að minnsta kosti
einn nemandi i hverjum 10—11 ára bekk, sem
drekkur sterkan bjór einu sinni i viku eða oftar.
Svíar hafa til skamms tíma talið þetta vanda-
mál alvarlegast i þremur stærstu borgum lands-
ins, Stokkhólmi, Málmey og Gautaborg, en
kennaraháskólinn i Umeá gekkst nýlega fyrir
könnun, sem tók til 600 barna í Umeá og
nágrenni. Á þessum slóðum hafði verið talið,
að þéttbýlisvandamála væri ekki farið að gæta
að ráði, en nú kom í Ijós, að þar, ekki siður en
annars staðar, neyta æ yngri börn áfengra
drykkja, og fjórðungur þeirra, sem könnunin
tók til drekkur að staðaldri sterkan bjór. Flest
höfðu börnin hafið bjórdrykkju um 10 ára
aldur, og i veigamiklum atriðum bar niðurstöð-
um þessarar könnunar saman við útkomuna i
Stokkhólmi.
Sumir segja, að allt sé hægt að sanna með
tölfræði, og vera kann að niðurstöðutölur rann-
sókna á miður þokkalegu atferli barna og
unglinga séu i hærra lagi, þar sem þeim er
mörgum hverjum gjarnt að ýkja „afrek" sin
heldur en hitt, en óhætt er samt sem áður að
fullyrða, að hér geti ekki skeikað miklu. Útkom-
an I Svíþjóð er vissulega óhugnanleg, og ekki
get ég varizt þeirri hugsun, að hún eigi sér
einhverja hliðstæðu hérá landi.
En hvað er til ráða? Er ekki kominn timi til að
„hið opinbera" láti til skarar skriða, eins og
einhverjir kunna að spyrja?
Hið opinbera leysir ekki vandamál af þessu
tagi. Hið opinbera getur i mesta lagi stuðlað að
úrbótum. Við skulum ekki varpa af okkur
ábyrgðinni með því að ákalla hið opinbera —
sizt í málum, sem eru jafn persónubundin og
áfengisvandamál.
Samvinna skóla, frjálsra félagasamtaka, og
annarra opinberra aðila og heimilanna er nauð-
synleg til þess að þessari óheillaþróun verði
snúið við.
— Áslaug Ragnars.
-c 'i / L'er, pRft K4T- AR 7 l ’.ní 1 Sítf • T fUfl Huí,- Lft\Á 5 BLV- ÞP 1 VIÐ - ItcH- AHDI
M & 5 uuq flFVFj
f p Þ/E- rT\ ■ V/ KR
MVFVC- UR $K5'LF!' LSP.T
ftiKH EUX, ' é ► KUWt £ KK I Hí?uKK- '&TT
frKToír: rATÖc, KflLL UNC.- VJ'ÐI
1 H R- £ltS- $ R
roP- rnÐifZ F UUL NISWtF.2 'o f K z ~ 'áÐur 6c>áM TrtMLI V tjUTN- A R
uEXÐ EKK\
l f>TA FUA ttRÚffl Prvitio VflKI
/AÍU M su iF- R10 HflFW- ftÐI
A ST S L'rr 4 U P. > f NP- lNG. Z1
SK.IT. B R Uþf Cfl- f3 « N & FMI
XuRT fur ha'tt
6?' I llT- U K. VERK- F/ZÍL1 r*Tri 5KoTr
Ai^ STfUL- URlVN oe'a n SToK féLhK
veii- Lfi neipm FRUM- 6 F.tii 'ISINN
rt/£tP. e if,i
evuy FflR ■
1 ÍTtlMW ✓ r
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
1 T H. n
I yT' ' A Vp J. i N S > r u K
S A u £> T K o L L A N A
gq K P. i K T U R /e p u &
s T r r A FT A £> £ P l L u Nl Nt
A s •i A S T ÍÁ r l Tm ’ ’ T\ 41 T 1 1
L A 4 St 14 L A U. T N £ (k L u Nt
h:;. A K R A þi s 5 T.p. A L LL K A R A
& R 1 L l N T iL 0 TT U R T R
r K A i. T] r k K K
r y D D A L Æ T vc K N u A
m N * Á 'u;;‘ *■ A R. A r A /0 A l ■
Æ K l s T A L p A N A L A
l $ . tJ A F 74 R A i> A Ai L i L*
N l I U A K É. R V A Ié A L