Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1976, Blaðsíða 9

f svipinn er fjöldi fólks hér í
Coalinga.sem hefir horn í síðu Clips
Rys, bara vegna þess, að hann
sparkaði í rassinn á fröken Alice
Pfister í Oilfield Street, beint fyrir
framan rakarastofu Joes Kolb, og það
meira að segja um hábjartan daginn.
Fæstir skilja Clip.
í öllum bæjum öðrum en þessari
hræðilegu músarholu hér væri Clip
talinn gáfaður yfirstéttarmaður en nú
skulum við sjá, hvernig fer fyrir
honum á þessum eymdarlega
útkjálka. Hann fellur í ónáð og er
settur í steíninn og hvers vegna eigin-
lega? Ja, bara vegna þess, að honum
varð þetta á. Hann gat ekki lengur á
sér setið og réðst að henni. Hann
sparkaði I hana. Ég er ekkert á móti
fröken Pfister og hennar líkum,
meðan ég þarf ekki að umgangast
þær nema á hátiðum og tyllidögum.
En Clip missti stjórn á sér og sparkaði
eins og óður maður. Og núna líta
hann allir hornauga. Eina ástæðan
fyrir sparki Clips var ástin. En svona
fröken eins og Pfister á ekki skilið
ástarspark af Clip, sem er frægasta
kvennagull í Tulare. Mín skoðun er
einfaldlega sú, að hann hafi verið
alltof góður við hana.
En nú lagar mig til að skýra frá því
hvernig þetta gerðist. Það er ekki
Myndskreyting:
Bragi Ásgeirsson
SKÆRRI
Smösaga
eftir William Saroyan
vegna þess, að við séum bræður
frændur eða neitt svoleiðis, við erum
meira að segja ekki neinir sérstakir
vinir. Svo að þaó er engin ástæða
fyrir mig að verja málstað Clips. Ég er
heldur ekki slik manngerð, að ég
mæli því bót að menn sparki opinber-
lega í konurassa. Ég sjálfur hefi einu
sinni sparkað í konu og verið kominn
alveg að þvi að sparka i tylft i viðbólt.
Konan sem ég sparkaði i, uppástóð,
að ég væri ónytjungur. Hún sagði
hreinlega, að ég væri letingi. Það var
fyrsta konan min. Ég sparkaði ekki i
hana opinberlega eins og Clip gerði,
og satt að segja hefi ég engum sagt
frá þessu fyrr en nú, að ég hafi
sparkað i konu. Ég er ekki einn af
þeim sem ganga milli fólks og gorta
af sjálfum sér, vegna þess að það eru
til svo margar viðkæmar sálir, sem
fellur þungt að heyra um konur, sem
sparkað hefir verið í. En níu af
hverjum tíu slíkum sálum hugsa svo
sem ekkert meira um þetta.En til-
hugsunin er samt óþægileg í bili.
Mig langaði eiginlega ekkert til að
sparka i rassinn á konu minni, jafnvel
ekki eftir að hún hafði næstum gert
mig galinn með nöldri og skömmum.
Hún heimtaði, að ég færi i bréfaskóla
til þess að heilabú mitt yrði móttæki-
legra og hugsurm öll skarpari. Og
heilinn í mér, sem frá öndverðu er
betri en allflestir meðalheilar! Og ég
get bara alls ekki þolað svona. Ég
sem get ekki sofið um nætur vegna
ágangs hugsana. Ég ligg andvaka og
hugsa m.a. um, hvernig heimurinn
yrði allur annar ef ég ætti tvö eða
þrjúhundruð dollara. Eða þá að ég fer
að bjástra við stjórnmál í huganum og
gera mér í hugarlund, hve dýrlegt
það væri ef ég væri nú þingmaður
eða varaforseti.
Svona hugsa ég æfinlega, bæði í
svefni og vöku, og svo dirfist fyrsta
konan mín að stinga upp á bréfa-
skólanámi til að skerpa Ijónskarpan
huga minn. Þrátt fyrir allt þetta fann
ég enga sérstaka löngun hjá mér til
þess að sparka í hana. En einn dag-
inn missti ég stjórn á hægri fætinum,
og ég man það síðast að kona mín sat
á stofugólfinu og hvæsti framan í
mig.
Kann vera, að það virðist ótrúlegt
en mér þykir þetta leiðinlegt enn
þann dag í dag. Ef allt hefði verið eins
og venjulega, hefði ég bara lamið
hana, en ég missti einfaldlega stjórn
á hægri fætinum. Hún varð mjög
móðguð og særð þrátt fyrir fortölur
og fyrirgefningarbeiðnir mínar. Ég
lyfti meira að segja fætinum og sýndi
henni hvernig ég gat engan heimil
haft á honum. Hún sá, hvernig fótinn
langaði til að sparka aftur, en hún
skildi það samt ekki. — Elskan mín,
sagði ég. Þetta er ekki mér að kenna.
Það er bara fóturinn. Ég ætlaði ekki
að gera þér neitt.
Hún fór beint heim til mömmu
sinnar, og ég hefi aldrei séð hana
siðan.
Jahá, það er sagt, að Clip Rye hafi
gert þetta um miðjan daginn — að
hugsa sér — um miðjan dag, og
margir áhorfendur og mörg vitni.
Þess vegna var Clip stungið í stein-
inn. Og fólkið sagði: „Við bæði sáum
þetta og heyrðum, og svo urðu allir
óðir. Hávaðinn var hvað mestur
meðan fröken Pfister sat flötum
beinum á gangstéttinni.
Clip Rye er ósvikinn kvennabósi og
ruddi. Ég held, að flestallir karlmenn
séu bæði kvennabósar og ruddar, ef
þeir á annað borð eru heiðarlegir. Ég
hefi aldrei fyrirhitt neinn, sem hafði
ekki löngun til þess að sparka í konur.
Sannast að segja lifa karlmenn lífinu
þannig, að þeir þurfa sýknt og heilagt
að gæta hægri fótarins. Meðalmaður-
inn notar orku á við Niagara til þess
að koma I veg fyrir að fóturinn sparki.
Mín ráð eru því þannig: Sparkið í
konuna ef ekkert
annað dugar. Og
látið hana bara
hafa það. Kannske
er það einmitt það
sem hún óskar eft-
ir, eða hvað heldur
þú annars vinur sæll? Það getur ver-
ið, að konur beinlínis bíði eftir því að
fá spark í rassinn. Og kannski ganga
þær daglega um hús sín með þessar
vonir sínar í brjóstinu — að þær fái
virkilega heilsusamlegan rassskell.
Einhvern veginn hefi ég á tilfinning-
unni að sparkið hans Clips hafi glatt
fröken Pfister fremur en hitt. Og ég er
næstum því viss um að þetta spark
mun valda umvendingu og þáttaskil-
um í ástalífi fröken Pfisters.
Ástalíf fröken Pfisters er álíka
spennandi og ástalif eyðimerkur-
frosks. Hún hefir aldrei átt sér
elskhuga og hefir ekki hugmynd um,
hvernig ilmur af karlmanni getur
verið. Hún hefir aldrei fundið karl-
mannshönd strúkja líkama sinn,
svona eins og hendur þeirra eiga nú
einu sinni að strjúka konur. Það er
ofur eðlileg afleiðing þessa, að kyn-
ferðislífhennar hefir þróast ímargar
ólíkar áttir. Fyrst söng hún í kór
presbýtara-kirkjunnar. En það var
ómögulegt. Þá fór hún yfir í babtista-
kirkjuna og gerðist kennslukona i
sunnudagaskólanum. Þar var lika
ómögulegt. Ekkert gerðist. Siðan
dreif hun sig i stjörnufræði og glápti á
himintunglin. Að síðustu varð hún
atvinnu-kjaftakerling. Allur tími
hennar fór í að blaðra um skort á
siðgæði íbúa Colalinga, einkum þó
Clips Rye, og svo auðvitað kvik-
myndastjarnanna. Þetta var það
einasta sem komst að í hausnum á
henni, og hún notaði alla sina orku til
að tala um hið slappa siðgæði Clips,
og þegar hún mætti honum á götu,
þá fussaði hún og reigði sig.
Þetta var hennar háttur að reyna
við karlmenn, auðvitað. Hún var
alveg vitlaus í Clip Rye. Allir, sem
hafa eitthvert vit i kollinum, sáu,
hvað fröken Pfister var brjáluð í Clip
Ryc.
Hún lét eins og hún vildi ekki sjá
Clip Rye, jafnvel þótt hann væri eini
karlmaðurinn á jörðinni, en þetta var
nú hennar tegund af ástleitni. Clip
vissi þetta mætavel. Hann vissi, hvað
hún var að reyna, þótt hún sjálf gerði
sér það ekki fullljóst. Það var einmitt
þetta, sem fór í taugarnar á honum.
Hann kærði sig kollóttan um illgirnis-
legt slúður hennar i sinn garð, það
var ást hennar til hans, sem hann gat
ekki afborið. Það var hún, sem gerði
hann snarvitlausan. Þessi gmala norn
er skotin í mér, sagði hann stundum.
Clip var að láta klippa sig á rakara-
stofu Joes Kolb. Það var á laugar-
daginn var. Hann ónáðaði engan, sat
bara og horfði á fólkið á götunni fyrir
utan. Þá gekk fröken Pfisterfram hjá.
Eftir smástund kom hún til baka og
síðan enn einu sinni, reigði sig og
fussaði. Ég segi bara frá þvi hvernig
þetta gerðist, og reyni að sýna fram
á, að Clip á ekki skilið almenna
fordæmingu. Fröken Pfister gekk
hvað eftir annað fram hjá reigingsleg
með nefið upp i loftið. Hún tilbað
hann með upphöfnu nefinu. Þá
gerðist það, að Clip réð allt í einu ekki
við hægri fótinn, stökk upp úr rakara-
stólnum, rauk út á götuna og þreif í
handlegginn á fröken Pfister. Hann
var fokreiður, en fröken Pfister rak
upp hrifningaróp. Clip réðst að henni
með óbótaskömmum og hún hvæsti
á móti. Það hljómaði eins og riflrildi
milli hjóna, sem hafa verið git í 16
ára og opinbera allt sem þau vita
misjafnt hvort um annað. Clip froðu-
felldi af reiði, andstyggð og viðbjóði,
um leið og hann varð særður og
leiður.
Fröken Pfister sat á miðri gang-
stéttinni fyrir utan rakarastofuna og
það bara um hábjartan daginn. Allir í
bænum streymdu að til þess að
fylgjast með glæpnum, sem framinn
hafði verið, — en henni datt ekki í
huga að rísa á fætur.
Clip var svo reiður að hann vissi
ekki hvað hann átti að gera. Ef fröken
Pfister hefði staðið upp, hefði hann
sparkað í hana aftur. en hún stóð
bara ekki upp. Þá reyndu kirkjuvinir
hennar að troða sér inn í ástalif
hennanarrmðþeim afleiðingum,
aðwcdið e var settur í tugthúsið þar
sem hann situr enn, og hver einasta
mannvera í bænum fyrirlítur hann,
bara vegna þess, að hann sparkaði í
rassinn á fröken Pfister.
Mér finnst nú, fyrir mína parta, að
Clip hefði ekki átt að gera þetta,
sérstaklega vegna þess að henni var
þetta eins konar fullnæging, og hún
átti ekki skilið að tilfinningar Clips
Rye kæmu þannig niður á henni. Ég
sá ekki sjálfur að hann sparkaði í
hana, en ég kom á vettvang og
heyrði hana gráta sitjandi á götunni,
og ég þykist nú þekkja allar tegundir
af skælum. Grátur fröken Pfisters var
það tilbrigði sem ég kalla ást-
hrifningargrátinn. Hún gólaði af
gleði.
Svo var Clip kippt í steininn, að
jagast þar út af þessu góðverki sínu.
Og Joel Kolb fékk ekki einu sinni
að Ijúka við klippinguna.
Bryndís Jakobsdóttir þýddi.
Her-
náms-
minjar
1 popp-
búningi
Á hernámsárunum byggðu
Bretar og síðar Bandaríkja-
menn viðáttumikil bragga-
hverfi á hæðunum upp af
Reykjavík, Garðabæ og
Hafnarfirði. Þau voru öll rifin
sem betur fer, en hingað og
þangað standa eftir grunnar,
sem vitna um hernámið og
allar þær kollsteypur, sem þvt
fylgdu. Þarna voru loftvarna-
byssur og stundum tekið
mannlega á móti einstaka
þýzkri flugvél, sem flaug inn
yfir landið. Þar myndaðist
heilt vegakerfi, þar sem ein-
ungis voru grýttir móar fyrir
og um allt lágu gaddavtrs-
dræsurnar, sem voru að
minnsta kosti þá sjálfsagður
hlutur t hernaði. Á hæðunum
suðaustanvert við Vtfilstaði
standa ennþá steinsteyptar
minjar um hermannabragga
og fleira. Lfklega væri Iftið
eftir þeim tekið ef ekki væri
búið að skreyta þær kyrfilega
í núttma poppsttl. Er næsta
einkennilegt og súrreallskt að
sjá þessar blómskreyttu
braggaleyfar rísa upp úr mó-
unum.