Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1976, Blaðsíða 11

landi. En maðurinn lyfti þá hatti
sfnum og heilsaði mér brosandi.
Þetta var doktorinn minn, en ég
þekkti hann með naumindum, þvf
að hann var orðinn fölur og fyrir-
gengilegur.
Við urðum samferða upp f borg-
ina og skiptumst á almennum orð-
um. Hann var þægilegur f við-
móti, en fátalaður. Eg sagði hon-
um frá bókinni, er ég hafði nýlok-
ið við, og hann virtist hafa áhuga
á henni.
„Ég hef fesið bækur yðar,“
mæfti hann. „Þér skrifið mikið
um ástir—.“
Hann hikaði tftið eitt, en hélt
svo áfram: „En ég hef ekkert
fundið f þeim um vonlausa ást —
ást, sem fær atdrei neitt endur-
gjald nema þjáninguna. Þér
þekkið hana lfklega ekki?“
£g leit rannsakandi á hann, við
gengum einmitt hjá götuljóskeri.
Andlit hans var rótt og kyrrt.
„Oendurgoldin ást er ekki til,“
sagði ég.
„Ekki það?“
„Nei, þvf að endurgjaldið er
fógið f henni sjálfri, ef hún ber
nafn með réttu.“
Hann brosti. „Að vissu leyti
kannski?“ sagði hann. „Það er
betra að elska og þjást en að elska
alls ekki.“
„Gamall málsháttur!" anzaði ég
þurrlega.
Hann þagði um stund. Við vor-
um komnir inn f þrönga götu með
gömlum, hrörlegum húsum til
beggja hliða. Þar voru engir á
ferli nema við og mjög hljótt. Allt
f einu sagði hann: „Ég hef vfst
gleymt að þakka yður fyrir
sfðast.“
„Þakka yður sjálfur," svaraði
ég og bætti við umhugsunarlaust:
„Þetta hefur allt gengið að óskum
vænti ég?“
Hann anzaði ekki strax, en nam
staðar fyrir utan dyr á mjög
fórnfálegu húsi. „Mér væri mikil
ánægja að mega drekka eitt glas
með yður,“ sagði hann kurteis-
lega, en ég heyrði ekki betur en
rödd hans titraði. „Rannsóknar-
stofan mfn er hérna, og ég geymi
vfnföng þar. Mig langar til að
rabba svolftið Iengur við yður, ef
þér megið vera að þvf?“
Þetta átti við mig, og mér var
ekkert að vanbúnaði. Við gengum
inn langan gang, niðdimman, og
komum f allstóran sal, langan og
mjóan. 1 öðrum enda hans voru
nokkrir hægindastólar kringum
lágt borð. Doktorinn náði f
whisky og sódavatn, við settumst
og blönduðum f glösin. Dauft
rafmagnsljós logaði á lampa f
horninu rétt hjá okkur, en hinn
endi salarins var hulinn rökkri.
Stemmningin þarna var blandin
rómantfskum ugg, sem kitlaði
taugarnar. En loftið var þungt, og
lyktin féll mér ekki vel. Það var
óhugnanlegur fnykur, sem ég
hafði aldrei fundið fyrr. Eg flýtti
mér að súpa á glasinu og drakk
vænan teyg.
„Þér gerðuð mér greiða," sagði
doktorinn eftir alllanga þögn.
„Og ég er yður mjög þakklátur —
þrátt fyrir allt.“ Enn þagði hann
góða stund, svo hélt hann áfram:
„Ég veit, að skáld eru eftir-
tektarsöm, og það hefur sjálfsagt
ekki farið framhjá yður, að ég er
enginn Don Juan. Það hefur háð
mér alla ævi, hvað ég er ósjálf-
bjarga f viðskiptum við konur.
Satt að segja hef ég ekki haft
kjark f mér til að vitja vændis-
kvenna, þótt mig hafi stundum
langað til þess. Þegar ég er einn
með konu, kem ég varla upp
nokkru orði og sfzt af viti; ég verð
smeðjUlegur og stama eins og
kjáni. Auðvitað er ég eins og aðr-
Þrjú
Ijöö
eftir
I) Kristmann
Guömundsson
ÞULA
Mörg er æskuminning sár,
man ég þig löngum.
Úti ert þú við eyjar blár,
en eg er að dröngum.
Úti ert þú við eyjar blár
öðrum gefin sveini,
þvl er margt að meini.
Þú varst falleg, glöð og góð,
glettin oft f leyni.
Við þfn ungu og villtu Ijóð
vaknaði fyrst mitt heita blóð
um sumarkvöldin hlý og hljóð
hverju gleymdi ég meini,
meðan var ég vinurinn þinn eini.
Þetta er liðið, því er ver,
þannig jafnan gleðin fer,
það sem kært og indælt er
ungu, þyrstu hjarta,
tfmans kalda bylgja ber
burt í myrkrið svarta.
STRÖNDIN BLÁ
Suöurströnd Snœfellsness
Fagnandi Ift ég fornar slóðir;
— fögur er Ströndin blá —
fjarðaröldunnar suð við sandinn
er söngur um vorsins þrá,
og mófuglar kliða f fangi fjallsins
um fegurð sem hjartað á.
Hrfsmýraflákar með fffugeirum;
— fögur er Ströndin blá —
silfraða fossa í blómabrekkum
ber yfir holtin grá,
og svartgljúfruð fjöll, er til himins hefja
hugans ráðvilltu þrá.
Loftvegu fannhvítir fljúga svaiiir;
— fögur er Ströndin blá —
laxar spretta í Ijóstærum elfum,
er liðast um engjaflá,
en útsærinn gælir við gulhvíta fjöru
og gnauðar f hamrakrá.
Umvafið sagnanna feikn og furðum
— fögurer Ströndin blá —
gnæfir jökulmusterið mikla,
meitlað úr hvfturn snjá,
bart eins og guðanna glæstu hallir,
gerðar af hjartans þrá.
í speglum tjarnanna festingin flýtur,
— fögur er Ströndin blá —
heiðlóa og stelkur syngja mér söngva
um sumur, er liðu hjá,
með blárjóðar nætur og draumsæla daga,
dýrð, sem mitt hjarta á.
EITT NAFN
Eitt nafn fer blitt eins og blær um kinn
eða bylgja um draumanna sjó.
Það flytur hátlð í hugann inn
f húmkvöldsins þögulu ró,
— er sit ég við eldinn
um aftaninn. —
Ó, nafnið þitt kæra — og brosið blftt! —
— Hún brennur, mfn unga sál.
Ástin gerir hið gamla nýtt
við gleðinnar arinbál,
— gefur Ijósinu mátt,
gerir lífið hlýtt. —
Og alt, sem er fagurt, bjart og blftt
eða brosandi, minnir á þig.
— Mér verður, kæra, um hjartað svo hlýtt,
þvf hamingjan töfrar mig.
— Ég sit við eldinn, —
finn sumar nýtt. —
ir karlmenn þurfandi fyrir blfðu
og ástúð hins fagra kyns. En þetta
hörmulega uppburðaleysi mitt
hefur gert mig einmana og
óhamingjusaman alla ævi. Ég hef
oft verið ástfanginn, en f hvert
skipti, sem ég hef ætlað að láta til
skarar skrfða, hef ég orðið að at-
hlægi. — Þegar við töluðum
saman, leið mér mjög illa, þess
vegna tók ég boði yðar með þökk-
um. Ég vissi, að konur, sem
umgangast listamenn, eru oft
skilningsgóðar og veraldarvanar.
Og Vivian var hvort tveggja. Mér
varð strax ljóst, að hún var ekki
við eina f jölina felld. Þrátt fyrir
það varð ég ákaflega ástfanginn
af henni. Mér er alveg óhætt að
segja, að enga konu hef ég elskað
eins og hana. Hún fór heim með
mér fyrsta kvöldið og veitti mér
allt, sem ég þráði. Hún var yndis-
leg — og þér megið gjarnan
brosa, en hún er fyrsta og eina
konan, sem ég hef átt. Mér var
ómögulegt að sleppa henni aftur,
ég gat ekki hugsað mér að lifa án
hennar. Svo bað ég hennar um
morguninn, eins og menn báðu
sér konu i gamla daga: Ég bað um
hönd hennar og hjarta.
Hún tók orðin upp eftir mér —
og hló ekki, bara endurtók
setninguna, tvisvar sinnum.
Sfðan fór hún I kápuna sfna og
kvaddi mig. Ég horfði á hana,
meðan við héldumst f hendur, en
gat ekki stunið upp meiru, og mér
leið ekki vel. Hún hefur sjálfsagt
séð það, þvf að hún brosti elsku-
lega og sagði:
„Þú veizt ekki, hvað þú biður
um, vinur. Þess vegna verður þú
að vera þolinmóður og bfða. Þú
skalt fá hönd mfna og hjarta —
þegar ég er orðin viss um, að sú
gjöf skaði þig ekki.“
Ég lét mér þetta loforð nægja
og var hamingjusamur. Mér datt
aldrei annað f hug en að hún
myndi efna það. Æ, ég var eins og
unglingur, ég tilbað hana og
lokaði augunum fyrir göllum
hennar. Hún var léttúðarfull, ég
vissi, að hún þekkti aðra menn og
veitti þeim hið sama og mér. Ást-
in gerir menn skyggna: Ég vissi,
að hún sóttist eftir grófum,
ruddalegum karlmönnum, og að
hún var alls ekki heilbrigð á sál-
inni. En ástin gerir menn einnig
blinda: ég trúði ekki þvf, sem ég
vissi!
Hún heimsótti mig öðru hverju,
og þegar við vorum saman,
elskaði hún músfk, skáldskap og
allt, sem fagurt er. Við áttum
óviðjafnanlegar stundir. En hvert
sinn, sem ég impraði á einkamál-
um okkar, varð hún mjög alvar-
leg.
— „Þú hefur fallizt á að bfða,“
sagði hún. „Ég skal halda loforð
mitt.“
Þannig liðu nærri þvf tvö ár. Ég
var hamingjusamur — þrátt fyrir
allt — mjög hamingjusamur. Ég
held, að þessi tfmi hafi sætt mig
við allt misjafnt, sem ég hef þolað
á ævinni.
Fyrir um það bil mánuði hvarf
hún mér. Hún var vön að koma til
mfn ekki sjaldnar en tvisvar f
viku, en ég fékk aldrei að vita,
hvar hún bjó. Auðvitað vissi ég
það, eins og margt annað henni
viðvfkjandi, en hún hafði ekki
sagt mér það. Og þegar hálfur
mánuður var liðinn, frá þvf að ég
sá hana sfðast, fór ég þangað. En
hún hafði ekki sézt þar lengi,
sagði húsráðandi mér. Svo beið ég
enn tvær vikur. Ég leið miklar
sálarkvalir, þvf að mér fannst ég
ekki geta afborið að lifa án henn-
ar.
Um hádegisbilið f gær fékk ég
loks bréf frá henni. I þvf stóðu
þessi orð — ég man þau sjálfsagt
alla ævi: „Ég kem til þfn f dag,
vinur minn. Vertu á rannsóknar-
stofunni klukkan 13. Nú átt þú
einn hönd mfna og hjarta.“
Doktorinn þagnaði. — Ég var
áfjáður að vita framhald sög-
unnar og spurði: „Ér þá ekki allt,
eins og það á að vera?“
Hann leit á mig dálftið
einkennilega, fannst mér. Svo
reis hann á fætur, tók hönd mfna
og leiddi mig yfir f hinn enda
salarins. Þar var langt borð og
breiddur yfir það dúkur. — Eitt
augnablik hikaði bann. Sfðan
kveikti hann snögglega mjög
bjart ljós og svipti dúknum
burtu.
Ég heyrði rödd hans Ifkt og
gegnum þungan fossnið: — „Þeir
komu með hana stundvfslega
klukkan þrettán. Hún hafði fyrir-
farið sér og ánafnað mér lfkið til
krufningar."
Og þarna lá Vivian. Hún var
vaxhvft, en yfir svipnum hvfldi
mikill friður. Og á vörunum var
storknað bros, sem ég kannaðist
við.