Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1976, Blaðsíða 5
Arið 1966 stóð menn*
ingarbyltingin hæst.
Chiang Ching hvatti
byltingarmenn til
dáða. Hér er hún
ásamt Chou En-lai á
fundi með Rauðu varð-
liðunum í Peking.
svo, sem Kínverjar komast
að orði. Maó nefndi Chiang
upp; hún hét áður Ching
Yun, þ.e. bláa ský, en Maó
kallaði hana Chiang Ching,
þ.e. bláa fljótið.
Chiang Ching var komin
af bláfátæku fólki i Shan-
tungsveit. 19 ára gömul
fékk hún vinnu i bóka-
safninu í Tsing-taoháskóla.
Þar kynntist hún Yu Chi-
wei þeim, er varð fyrri
maður hennar. Hann var
kommúnisti og starfaði að
boðun þeirrar hugsjónar.
Fyrir áhrif hans varð
Chiang marxisti, þjóðernis-
sinni og kvenréttindakona
allt í senn. Þau hjón gengu
svo vel fram í pólitikinni, að
þau voru fangelsuð og sátu
inni í hálft ár. Úr þvi skildu
leiðir þeirra. Chiang Ching
hélt til Shanghai að leita
frama í kvikmyndum. Hún
breytti nafni sinu og nefndi
sig Lan Ping, þ.e. bláa
andargrasið. Hún skildi við
Yu Chi-wei en giftist
þekktum kvikmyndagagn-
rýnanda, T ang Na að nafni.
Hann entist þó ekki lengi;
Chiang fór að leggja lag sitt
við Chang nokkurn Min,
sem varð formaður kvik-
myndaakademiunnar i
Peking. Þrátt fyrir þessi
„góðu sambönd" komst
Chiang aldrei til frama i
kvikmyndum. Hún lék aðal-
lega i annars flokks
myndum; nöfnin eru nóg til
dæmis um þær: „pipar-
sveinninn", „frelsis-
gyðjan" o.s.frv. Siðar meir
lét Maó eyðileggja allar
myndir hennar. En það er
haft eftir fréttamanni frá
Tókió, sem sá hana eitt
sinn i klúbbi i Shanghai. að
ekki sé furða, að hún varð
aldrei þekkt kvikmyndadis.
„Hún dansaði afleitlega",
sagði hann, „og ekki gerði
hún annað betur. En
þynþokka skorti hana
alveg".
Þegar Japanir nálguðust
Shanghai flýði Chiang til
Yenan og þar kynntust þau
Richard Nixon kom
til Kína hið fyrra sinn
1972. Þarna eru þau
Chiang að horfa á
balletlist í Alþýðu höll-
inni í Peking.
Maó. Ástir þeirra gengu
ekki andskotalaust fyrir
sig. Kona Maós hafði nefni-
lega sitthvað við þær að
athuga. Hún hét Ho Tzu-
chen, og var framarlega I
flokki kommúnista. Þeim
Maó hafði orðið fimm
barna auðið. Var ekki von,
að Ho gæti látið það af-
skiptalaust, er Maó ætlaði
að hlaupa út undan sér. Og
hún var ekki ein slns liðs.
Þarna I herbúðunum I
Yenan.var mikill og góður
agi og talsverð siðavendni,
enda full þörf á þessu öllu.
Litu framámenn flokksins
ástarævintýri Maós og
Chiangs óhýru auga. En
Maó ráfaði milli hella eins
og ástsjúkur unglingur og
talaði máli sinu; reyndi
hann að fá samþykki
forystumanna flokksins til
að kvænast Chiang. Hún
var þá ófrísk að frumburði
þeirra, stúlku, sem nefnd
var Lin Na.
Flokksforystan féllst loks
á þetta með þeim skilmála
einum, að Chiang skipti sér
ekki af stjórnmálum, léti
a.m.k. ekki á sér bera.
Hlýddi hún þessu í tvo ára-
tugi og hafði sig ekki i
frammi, en Maó, maður
hennar, reisti Kina úr
rústum á meðan. Það var
ekki fyrr en upp úr 1960,
að Chiang Ching fór að láta
til sin taka. Hún fór að
ráðska með menningarmál
s~:0*«*$*?/h? r
Ir/«c?a?ir,9*#/<}*‘? f. ?,, ?? yst *er- ttg ~
Z'ZwT ■ M.V**’*51':»>“■■
" ?lí^
og listir; t.d. kom hún þvi
til leiðar, að engin verk
voru sýnd i Pekingóperunni
nema þau, sem voru til-
hlýðilega holl Maó og lýstu
einlægum átrúnaði á hug-
sjónir hans. Svo varð
menningarbyltingin mikla
árið 1966. Þá lét Chiang
mjög að sér kveða eggjaði
hún Rauðu varðliðana til
dáða en bakaði sér jafn-
framt óvild margra gamalla
framámanna i flokknum.
Þegar Maó lá á lík-
börunum, svo að fólk
mætti ganga hjá og votta
honum virðingu sína, kom
Chiang þar fram með öðru
virðingarfólki. En henni var
mjög brugðið. Og það var
fyrirboði þess, er kom
síðar, að menn sniðgengu
hana i tignarmannaröðinni.
Hún virtist ekki til stór-
ræða; er enda heilsulítil,
þjáist af háum blóðþrýst-
ingi, magabólgum og á
erfitt með svefn. Hvað, sem
um það er, virðist samt, að
hún hafi ætlað að berjast tii
yfirráða, en einhvers staðar
í dæminu reiknaði hún
skakkt. „Enginn hefur
ævinlega á réttu að
standa", sagði hún eitt
sinn „Ég hefi sjálf ekki
alltaf haft rétt fyrir mér.
Mér hafa oft orðið á mis-
tök, og ég hef marga
galla". Ðeim, sem nú ráða
Kína, þótti gallarnir og mis-
tökin of mörg og stór.
Chiang varð að vikja.
Maó og Chiang um
það bil 1940. Þau
tömdu sér óbrotna lifs-
hætti á þessum árum,
enda skiptu hug-
sjónirnar öllu. Að
minnsta kosti voru þau
ekki sundurgerðarfólk
í klæðaburði. . .
Klein á að draga i
huganum 73. rót af
499 stafa tölu. Hann
er búinn að reyna
tvisvar og mistókst
honum i bæði skiptin.
Hér reynir hann þriðja
sinni. Tölva gefur hon-
um nýja 499 stafa
tölu. Klein leggur
saman lófa likt og í
bæn! Svo grúfir hann
sig yfir blaðið með töl-
unni. Hann einbeitir
sér til hins itrasta, fær
sér sigarettu svo sem
til að skerpa hugsun-
ina! Svo tekur hann
um höfuð sér. . . svarið
er að koma. . . „ég
held ég hafi það. . .!"
Og það var rétt! Svar
Kleins sést á töflunni:
6.789.235. Sú tala
margfölduð 73 sinnum
með sjálfri sér verður
talan, sem Klein var
gefin.
Og hér er talan, sem
Klein var gefin —
a.m.k. er hér obbinn af
henni. Menn væru vist
jafnnær, þótt hún
sæist öll. . .
Klein
reiknar
eins
og
tölva
WILLEM Klein heitir hol-
lenzkur stærðfræðingur,
hálfsjötugur að aldri. Hann
ólst upp I Amsterdam. Þeg-
ar nasistar komu þangað
varð hann að fara i felur
því, að hann var af
Gyðingaættum. Eftir stríðið
fór hann að ferðast um
Evrópu og leika listir sínar I
söngleikahöllum og vann
lengi fyrir sér þannig. En
árið 1958 var hann ráðinn
að Evrópsku kjarnorku-
rannsóknastofnuninni í
Genf og hefur starfað þar
síðan.
En hvaða iistir eru nú
það, sem bæði má leika á
skemmtistöðum og í
kjarnorkurannsóknastofn-
un — og taka laun fyrir?
Það eru reikningslistir.
Klein er nefnilega duglegri í
hugarreikningi en aðrir
menn. Þegar hann ferðað-
ist um og skemmti var
Framhald á bls. 13