Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1976, Qupperneq 9
LITRÍKT LIF
og rótgróin andúð
á yfirvöldum
HULDA VALTÝSDÓTTIR segir frá ýmsu, sem fýrir augu og eyru
bar í Grikklandsferð.
Grikkland — þarstóð
vagga evrópskrar menningar
— þar fæddist lýðræðið, hið
vandmeðfarna óskabarn hins
frjálsa heims. Þar er að finna
eldri og merkari fornminjar
en annars staðar I Evrópu.
Þqr blómgaðist sígild list og
v^ndi voru f hávegum höfð.
Þa. 'var grundvóllur lagður að
fögru mannlffi. Þetta ersann-
leikursem menn iesa um í
barnaskóla og fræðimenn
hafa skrifað margar bækur
um það Grikkland, sem var.
þá er þeim degi vissulega vel
varið.
Söfnin eru mörg og fornminj-
ar svo að segja við hvert fót-
mál. Hér skal ekki farið út í
upptalningar, enda lítið gagn
að. Og jafnvel hinum áhuga-
samasta túrista getur orðið það
á eftir viðburðarrikar stundir í
þessum horfna heimi að hugsa
sem svo að kvöldi: Æ. ekki
fleiri rústir. . .
Mikið líf
í tuskunum
Hversá sem heimsækir
Aþenu í fyrsta sinn hlýtur að
byrja á þvi að skoða söfn og
fornar minjar og úr mörgu er að
velja. Akropolis — háborgina
— sem er eins og heimur út af
fyrir sig, hvort sem hana ber
við bláan himin eða hún er
flóðlýst að kvöldi. Og forn-
minjasafnið, þar sem lesa má
yfirgripsmikla sögu grískrar
fornmenningar— þarsem list-
fræðingar, fagurkerar og heim-
spekingar geta fundið sér
óþrjótandi verkefni. Og þó að
heimsókn til Delfi, þess forn-
helga staðar, kosti heilan dag,
En hvað um Grikkland í dag?
Vitanlega veit sá, sem hefur
dvalist þar aðeins í tvær vikur,
eiginlega ekkert um það. En
vegna þess hve ævintýrið er
ofarlega í huga, erfreistandi að
draga upp nokkrar svipmyndk
og þá sérstaklega af því sem
kemur manneskju norðan af
íslandi ókunnuglega fyrir sjón-
ir.
Grikkir hafa mikinn áhuga á
stjórnmálum, sagði okkur
Aþenubúi, þótt þeir hafi um
leið rótgróna andúð á öllu sem
heitir yfirvald. Fróðir menn
telja að þá afstöðu þeirra megi
rekja til fjögurra alda yfirráða
Tyrkja í landinu á fyrri tíð. En
stjórnmál eru skeggrædd af há-
um sem lágum við hvert tæki-
færi og oft slær i brýnu, Því sitt
sýnist hverjum. Sagt er að séu
þrír Grikkir saman komnir, séu
um leið komnir málsvarar fyrir
að minnsta kosti fjóra stjórn-
málaflokka.
En ekki þarf stjórnmálaum-
ræður til þess að rómur sé
hækkaður.
í hliðargötunni við hótelið
hefst iðandi mannlíf upp úr
klukkan sex á morgnana.
Handan við götuna er lítill veit-
ingastaður og fastagestir eru
seztir við bolla eða glas um
sjöleytið, líklega til þess að fá
sér hressingu áður en tekist er
á við annir dagsins. Gatan er
þröng tveir bílar geta með
naumindum mætzt. Þarna ýta
menn á undan sér þungum
börum með varningi eða rusli
og þeir virðast vera á ferðinni
með þetta fram og aftur —
ekkert liggur á. Þurfi bllstjóri að
afferma I einhverja verzlunina
er ekki verið að skeyta um, þótt
umferð teppist á meðan, en
tækifærið notað til að metast
um, hvereigi réttinn, sá, sem
er að afferma eða hinn, sem vill
komast leiðar sinnar á akbraut-
inni. Fyrr en varir eru vegfar-
endur komnir I málið og taka
afstöðu sitt á hvað. Gluggar
opnast á efri hæðum húsa I
kring. Ánægð andlit birtast.
Kærkomið tækifæri til að
mynda sér skoðun og láta hana
I Ijós. Mikið handapat. Maður-
inn með vörurnar fer sér að
enguóðslega. Læturfalla
nokkrar kjarnyrtar setningar
um leið og hann ber vörurnar
úr bllnum. Steytt er að honum
hnefum. Hróp og köll. En allir
virðast skemmta sér hið bezta
og málið leysist þótt síðar sé.
Barnagælur
urðu pólitískar
En Aþenubúar eru ekki alltaf
á öndverðum meiði. í útileik-
húsinu Herodes Attikus, sem
byggt er I hálfhring utan I Akro-
polishæðina sitja fimm þúsund
mannsá marmaraþrepunum.
Baksviðið er gömul bygging I
rómverskum stil, sem töluvert
er farin að láta á sjá en þrepin
(sætin) hafa hins vegar verið
endurbyggð Leikhúsið var
byggt árið 1 60 e. Kr. og það
gerði rikur Aþenubúi Herodes
Attikus að nafni til minningar
um látna eiginkonu sina.
Þetta er fyrsta kvöldið sem
flytja á konsert með einum vin-
sælasta lagasmið og hljóm-
sveitarstjóra Grikkja Yiannis
Marcopoulos. Ljóðin eru eftir
ýmis þekkt grisk Ijóðskáld, lifs
og liðin. Einsöngvarar eru sjö,
hljóðfærin af ýmsum stærðum
og gerðum og koma ýmist
kunnuglega eða ókunnuglega
fyrir sjónir. 1 4 manna kór
stendur á baksviðinu. Ljós eru
tendruð og listafólkið gengur
inn við dynjandi lófatak. Theo-
dorakis hefur haldið konserta
hér í sumar við miklar vinsældir
en okkur er sagt að þetta fólk
sé ekki síður vinsælt meðal
almennings i Grikklandi í dag.
Það æfði mótmælasöngva og
flutti með leynd á dögum „junt-
unnar". Allt erú þetta frábærir
listamenn.
Reyndar var okkursagt að
AS ofan: Svipmyndir frá Delfi, Akropolishæð i Aþenu og í myndinni hér a8 neSan er Aþena, eins og hún litur út
núna: Nýjar byggingar og efst á AkropolishæS gnæfir hofiS Parþenon.