Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1976, Qupperneq 12

Hún heitir Heiða, á heima f
Laxnési og er hér með hestinn
sinn.
Vullcar,
Stitivtá

'Spáisli
and

Ásmundur
Sveinsson
myndhöggvari
Fisktrönur,
bátur og handvagn
við Reykjavík.
Hér segir af íslandsbök þeirra
Sven 0. Bergkvist og Bert Olls.
Forsíða
íslandsbókar þeirra
Svcn O. Bergkvist og Berts Olls.
Svíum?
Er eitt-
hvaö
hérna
handa
Tveir sænskir' heiðursmenn
hafa gist Island eða Sagaöen
eins og þarlendir menn segja
stundum f skálaræðum — og
árangurinn er bók, sem heitir
„Pá vulkanens brant —
Strövtog pá Island."
Höfundarnir eru Sven O. Berg-
kvist, rithöfundur og Bert Olls
teiknari og hafa þeir áður
komið saman hliðstæðri bók
um Grænland og Færeyjar ef
ég man rétt. Grænlandsbókin
vakti athygli og deilur f Dan-
mörku, þvf Danir kæra sig
ekkert um að Svíar séu að út-
breiða og auglýsa óþægilegan
sannleik um útrýmingu
grænlenzkrar menningar.
En þar að auki hefur Sven O.
Bergkvist skrifað skáldverk;
meðal annars smásögu sem
nýlega birtist hér f Lesbókinni.
Og hann telst einn af fáum
andans mönnum f Svíarfki, sem
sýnt hafa Islandi áhuga meiri
en f orði. Á sjötta áratugnum
gisti hann tsland og fór i fót-
spor Albert Engström sem
hafði samansett Islandsbók
með nafninu „At Háklefjáll".
Islandsbók Sven O. Bergkvist
er ætlað að vera einskonar
framhald og heitir í samræmi
við það: „Til Heklu — löngu
seinna".
En Bergkvist hefur ekki veið
búinn að skrifa sig frá sögu-
eyjunni sem Svfum er gjarnt að
nefna með nokkurri vorkunn-
semi. Bergkvist syngur ekki
með f þeim kór. öll eru skrif
hans einkar *,vinsamleg og
byggð á kunnugleika. Hann
hefur ekki getað afhjúpað neitt
hneyksli eins og eskimóa-
menninguna gagnvart dönsk-
um yfirráðum. Honum er
hvorki f mun að gagnrýna Is-
lendinga né skamma þá og
fyrir okkur er bókin að tais-
verðu leyti upptalning á sjálf-
sögðum hlutum, sem hvert
mannsbarn veit.
En ugglaust er það allt frétt-
næmt fyrir Svía, sem vita eftir
þvf sem fróðir menn telja álfka
mikið um „Sagaöen“ og við
vitum um Svalbarða.
Höfundurinn tekur eðlilega
mið af sænskum lesendum,
enda bókinni ætlað að koma út
f Svfþjóð.
Pá vulkanens brant — A gfg-
barminum — er afskaplega
heiðarleg bók og Bergkvist
kemst óneitanlega nærri þvf
sanna um okkur. Hann er
glöggur sjáandi og afgreiðir
bókmenntaarfinn vel: ts-
lendingasögur, Halldór
Laxness og hin skáldin. Honum
yfirsést heldur ekki um það, að
áslenzk listmenning er ekki
bara f bókum. Það sem hann
tilfærir um fslenzka leiklist,
myndlist og myndlistarmenn,
er rétt svo langt sem það nær.
Bergkvist notar þessa nafn-
gift — A gfgbarminum — til að
undirstrika að við erum ein-
mitt þar — á gfgbarmi — f
tvennskonar skilningi. I fyrsta
lagi f návfgi við eldfjöllin og f
öðru lagi f efnahagsmálum
þjóðarinnar. Vtarlega er sagt
frá Vestmannaeyjagosinu og
snjóflóðinu á Neskaupstað og
einn kaflinn heitir „Meðal
heiðingja á Islandi". Þar hefur
höfundurinn komizt f tæri við
Sveinbjörn skáld frá Draghálsi
og Ásatrúarsöfnuð hans. Það
verður honum að tilefni til
nokkurra umþenkinga um
íslenzk trúmál almennt, sem
koma honum merkilega fyrir
sjónir. Samt þykir honum
trúarafstaða Islendinga
hrffandi með samblandi af
náttúrutrú og spfritisma.
Bergkvist segir f upphafi
bókar sinnar að á margan hátt
sé tsland „öðruvfsi" og það er
einmitt slagorð sem mikið er
notað f samkeppninni um ferða-
menn. Þar getur að Ifta, að
Marokkó sé „öðruvfsi" að ekki
sé nú talað um fjarlægari mið
eins og Thailand og Japan.
Sem sagt: tsland telst f þess-
um flokki landa, sem eru
„öðruvfsi" og þar af leiðandi
forvitnileg. En Bergkvist
bendir á, að dálftill undir-
búningur sé nauðsynlegur eigi
maður að njóta tslandsferðar.
Hann undirstrikar lfka, að
það sé afskaplega Iftið af
tslandi á stað eins og Hótel
Loftleiðum, þar sem áningar-
farþegar frá Bandarfkjunum
bfða eftir lyklum að
herbergjum, sem eru vel búin
og glæsileg — og allt þetta
venjulega er innan seilingar:
veitingahús, danssalir, sund-
laug, minjagripabúðir og jafn-
vel sjónvarpsherbergi.
Allt er þetta gott og blessað
og bráðnauðsynlegt fyrir
túrismann, en til þess að
kynnast tslandi er betra að
koma sér út úr dyrunum — og
til dæmis að taka strætó niður f
bæ, eða eins og Svfar segja:
„den lilla storstaden pá
Island."
Þvf miður komst Bergkvist að
raun um, að einnig þar eru
gamalkunnug fyrirbæri úr
öðrum borgum: Hnútar f um-
ferðinni, bflamergð, þröng f
búðunum, á póstinum og f
bönkunum. Túristinn skiptir
peningunum sfnum og fær
þvflfka glás af fslenzkum
seðlum, að hann heldur sig vei
efnum búinn — en sér seinna
að þúsundkallarnir hafa ein-
hvernveginn smogið honum úr
greipum.
Dagens Island
— et annorfunda turistland
Hér verður aðeins gripið
niður f einn kafla bókarinnar,
sem ber yfirskriftina hér að
ofan; lsland dagsins f dag —
frábrugðið ferðamannaland:
„Margt er sérkennilegt við
Reykjavfk. Til dæmis þarf
maður ekki að fara til Kana-
rfeyja að vetrarlagi til þess að
synda undir berum himni.
Hægt er að fara f Sund-
laugarnar f Laugardal eða
einhverja aðra opna sundlaug