Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1976, Side 14

mæringar! (Aths. t þýzkum mörk-
um. þýð.) Samkvæmt upplýsing-
um skattstofanna eru 15000
milljónamæringar í Vestur-
Þýzkalandi. Vissulega er rétt tala
mun hærri, því að margir auðugir
menn eru meistarar í að hagræða
reikningsjöfnuði. En jafnvel þótt
milljónamæringarnir væru
60000, væru þeir aðeins 0.1 % af
íbtiaf jöldanum.
Hin 99.9 prósentin kosta kapps
um að láta, eins og þeim gangi
vel. Nýjan bíl verður að fá f næsta
gæðaflokki fyrir ofan þann, sem
fyrir er, hvernig sem farið verður
að því. Ný húsgögn, ný gólfteppi.
Og það verður að fara til
framandi landa I frfinu, sem
lengst burt, svo að aðrir megi sjá,
að maður hafi komið sér vel
áfram.
Fásinna, ekki satt? En þó
mæðast og þjást milljónir manna
af þessu lffsgæðakapphlaupi, sem
getur gert menn óða. Og þar með
milljónir hjónabanda.
Þvf að svo mikil svokölluð lffs-
gæði getur eiginmaðurinn einn
yfirleitt ekki útvegað. Þess vegna
verður konan einnig að vinna úti.
Þar með hefst oft þvf miður
óheillavænleg þróun mála. Vegna
starfs mfns sem hjónabandsráðu-
nauts hef ég sett saman spurniga-
lista f 7 liðum. Gjörið þið svo vel:
— Er ekki lengur hjá ykkur
um „okkar“ peninga að ræða,
heldur „þfna“ peninga og „mfna“
peninga. Rffist þið stundum um
það, hvernig peningunum skuli
varið?
— Finnur konan í vaxandi
mæli fyrir því að þurfa að gegna
tvennskonar hlutverkum, bæði að
vinna utan heimilis og vera hús-
freyja? Finnst henni stöðugt, að
hún þurfi að taka sér frf?
— Hópast upp hjá ykkur
ógreiddir rcikningar þrátt fyrir
auknar tekjur og kaupið þið enn
gegn afborgunarskilmálum?
Mammon hefur sterk
tök á mönnum og
þá fær Amor
engum vörnum við
komið.
Gróðahyggjan
verður oft á
kostnað ástarinnar.
Hjón eiga ekki að lifa lífi
sfnu lfkt og búið væri að
spyrða þau saman — það
verður bölvaldur þegar til
lengdar lætur.
— Fjarlægjast börnin tauga-
spennta foreldra sfna? Verða
árekstrar vegna kynslóðabilsins?
— Koma upp deilur út af
verkaskiptingu við heimilisstörf-
in og um jafnrétti manna og
kvenna?
— Finnst hvorum maka hinn
berjast á móti sér stöðugt? Hefur
ykkur nokkru sinni dottið f hug,
að það gæti ef til vill verið miklu
betra að búa með einhverjum öðr-
um?
Ef þremur eða fjórum liðum er
svarað játandi, þá ættuð þið
skilyrðislaust að gera eitthvað til
bjargar hjónabandi ykkar. Þvf að
það lftur út fyrir, að velgengnin,
lffsgæðin, séu ykkur meira virði
en hjónabandið.
Þegar ég lagði þennan
spurningalista fyrir hjón, sem
áttu f deilum, f byrjun þessa árs
sagði konan meinlega: „Þér viljið
vfst reka mig aftur inn f eldhúsið,
og svo á ég að forpokast fullkom-
lega sem húsmóðir?"
Þá sagði ég við hana: „Þér getið
sjálfar reynt að komast að raun
um það, hvað þér eiginlega viljið.
Annar möguleikinn er: Svolftið
minna mikillæti og þar með
ánægjulegra og þægilegra lff. Og
hinn möguleikinn: Eltingaleikur
eftir peningum, eins og þér
ástundið nú, og síðan hjóna-
skilnaður, sem þér — að þvf er
virðist — hafið aðeins verið að
fresta."
lljónin ákváðu að draga úr
neyzlu sinni og eyðslu og lffsgæða
mikillæti. Ný segja þau bæði, að
þeim lfði miklu betur og séu
aftur orðin hamingjusöm.
Þið verðið sjálf að ákveða, hvað
þið viljið gera f þessum efnum.
En það megið þið vita, að þessir
bölvaldar hjónabanda eyðileggja
fjölskyldur hraðar en hag-
fræðingar fá matað tölvur á töl-
Einn megin böl-
valdur hjónabands-
ins er afbrýðis-
semin, sem
stundum sprettur
af góðum og gild-
um ástæðum, en
stundum af engum.
BÖLVALDAR
HJÓNABANDSINS
Framhald af bls. 6
nýlega lokið lögfræðiprófi vð
mig:
„Einhvern veginn gengur þetta
ekki iengur hjá okkur Martinu.
Fyrst gekk allt Ijómandi vel. Við
lásum saman og giftumst, af þvf
að við komumst að raun um það,
að við höfðum svo mörg sameigin-
leg áhugamál. Eiginlega gerum
við allt alltaf saman. t
stjórnmálastarfi, heimilis-
störfum og svo framvegis. En
þrátt fyrir það er eins og glóðin
hafi slokknað hjá okkur. Við
rffumst ekki, en þetta getur
einfaldlega ekki gengið lengur
sisona...“
Egsagði við hann: „Ekkert par
verður að Sfamstvfburum, bara af
þvf að maður og kona hafi
undirritað pappfra hjá borgar-
fógeta. Hjónaband ykkar þjáist af
Sfams-tvfbura geðflækju. Það er
ekki hægt að gera alla hluti
sameiginlega, þvf að annars yrðu
þeir svo óendanlega leiðinlegir og
þrúgandi.“
Hann skildi það ekki. Hann
sagði við mig yfirlætislega:
„Samstaðan f einu og öllu er hið
mikilvægasta f hjónabandinu.“
Nú er hann skilinn. Kona hans
uppgötvaði skemmtilegri
samstöðu með öðrum manni.
Hin marglofuðu „sameiginlegu
áhugamál" eru ekki upphaf og
endir hjónabandsins. Og við
sjónarmiðið „Við erum alltaf allt
saman“ er eitthvað sjúklegt.
Eiginlega er um það að ræða, að
makarnir halda kvfðafullir og
hræddir hvor f annan. Þeir eru
ekki öruggari en svo í ást sinni og
samheldni að þeir verða stöðugt
að fá það staðfest, að „við erum
alitaf saman".
En einmitt slík „samlfming“
leiðir oft til skilnaðar, þvf að hún
táknar eilffa frelsissviftingu.
Takið eftir þvf einhvern tfma,
hvernig hjón gefa hvort öðru
gætur f hverju samkvæmi nú á
dögum. Hvað er á seiði? Þarna
dregur sig einn út úr! Fólk er þó
„saman“. Og það situr par við par
En af hverju þessar pyndingar,
ef hægt er helzt f hálfa öld? Af
hverju ætti það að vera glæpur að
hafa kvenleg áhugamál, sem
maðurinn tekur engan þátt f?
Hvað er eiginlega á móti
mannfundum, sem verið er að
hæðast að, þar sem maðurinn
konulaus hittir sfna vini? Verður
hún endilega að fá veiðileyfi, úr
þvf að manninn langar að fara að
veiða? En hann skyldugur til að
berja bolta upp f loftið, af þvf að
hún er ólm f að leika tennis?
Forfeður okkar voru hyggnari.
Þeir skildu, að jafnvel englar
geta orðið morðingjar, ef þeir eru
lokaðir inni saman nógu lengi. Og
eins og sagt hefur verið: — Hvert
hjónaband verður að fangelsi, ef
allt á að gera saman.
Enginn elskar sinn fangavörð
Af hverju ekki að taka sér frí
oftar sitt í hvoru lagi? Af hverju
má maðurinn ekki fara einn á
fótboltavöllinn og hún ein á
hljómleika?
Af þvf að fólk myndi fara að
tala? Af þvf að hver aðskilnaður
gæti sært fram freistingar til
ótryggðar?
En fyrir alla muni! Otryggð er
hægt að sýna alls staðar og alltaf.
Og ef til slfks myndi koma — er
þá ekki betra, að það gerist á
hlutlausri grund, ef svo má
segja?
Makar skiljast ekki sundur
fyrir það, að hún hafi kvenleg
áhugamál, en hann (karl-
)mannleg. Gætilega stigið hliðar-
spor þarf ekki endilega að hafa
hrikalegar afleiðingar f för með
sér.
Það er annar bölvaldur, sem
vafalaust trtfar hjónum meira f
sundur, en sem flest fólk lítur þó
alls ekki þannig á, heldur telur
þvert á móti geta verið eins konar
bindiefni á hjónabandið.
Bölvaldur nr. 3:
Lífsgæðakapphlaupiö.
Velgengni verða menn að njóta
í Iffinu, um það eru allir sam-
mála. En hvað er svo velgengni?
Samkvæmt hinni óskráðu trúar-
játningu þjóðfélags okkar er hún
sama og peningar.
Einhver gæti haft ort fegursta
ljóð vorra tfma — en meðan það
hefur ekki fært honum neina
peninga f aðra hönd, er hann
stimplaður sem maður, sem hefur
ekkert getað komizt áfram. llann
hefur ekki „gert það gott“. Þvf að
mikillar velgengni nýtur sá einn
að almannp dómi, sem mikla
peninga hefur unnið sér inn og
sem helzt hefur aflað sér
milljóna.
En athugum nú betur, hve
margir okkar verða milljóna-
GEGNUM
HIMNARÍKI
0G
HELVÍTI
Framhald af bls. 7
brugðið til beggja vona. Ég
var algerlega sambands-
laus við annað fólk að
einni manneskju undan-
skilinni sem stundum
tókst að gára vitund mina
dálítilli mennsku. En illir
„andar" og „kynjaverur",
að mér fannst, lögðust á
mig eins og mara einkum
er rökkva tók. Sál min
reikaði um einhverja
skuggaveröld sem var full
af angist, kvöl, harmi,
illum hugsunum og Ijótum
verkum. En góðir „andar"
og framliðið skyldfólk mitt
kom mér til hjálpar þegar
óbæilegast var. Einkum
var amma mín gamla
óþreytandi og svo andlega
sterk að hún var á við heila
herdeild. Frænkur mínar
tvær er dóu ungar voru
mér líka til mikillar líknar.
Önnur þeirra vitraðist mér
iðulega i jarðneskum
likama en annað dáið fólk
og „andana" skynjaði ég
aðeins sem formlausa svipi
eða þokuský. Mér gekk
ákaflega illa að hemja mig
i þessum líkama mínum
sem léttist um sjö kiió á
fáum vikum. En hræði-
legast af öllu hræðilegu
var þegar ég komst i kast
við sjálfar höfuðskepn-
urnar. Ég brann upp til
agna i funa sólar, sveif um
í óraviddum geimsins í
svartamyrkri og jökulkulda
en ægilegast var það ofboð
og tvístringur er mér
fannst ég vera orðin að
lítilli stjörnuþoku eða
sprengingu sem þandist út
með hraða Ijóssins. Við
þvílíkar aðstæður missti ég
stjórn á mér og lét „öilum
illum látum". Þá var
stundum kallað á vakthaf-
andi lækni. Meðferð þeirra
var næstum undan-
tekningalaust skammir og
hótanir. Það var hið eina
sem þeir höfðu til málanna
að leggja. Þó það hafi
kannski eitthvað lækað í
mér „rostann" bætti það
ekki liðan mina nema síður
væri. Sumir spurðu
reyndar „hvernig" mér
liði. En að reyna að túlka
svona reynslu með venju-
legri hugsun er eins og að
heimta að mállaus maður
haldi ræðu. Fastir sér-
fræðingar deildarinnar og
læknar létu yfirleitt sem ég
væri alls ekki til eða að
minnsta kosti ekki á stofn-
uninni. Starfsfólkið var
æði misjafnt. Sumir voru
sæmilegir og jafnvel
ágætir en aðrir umgengust
mig eins og hund eða
Framhald á bls. 16