Lesbók Morgunblaðsins - 05.06.1977, Blaðsíða 4
Jtms
Mqi/ VHDI/ Þau eru 9®mu* °9 hrum og ekkert er auðveldara en hrinda þeim f
I’tVV T UKI\ götuna og hirða það, sem þau hafa meðferðis. Af þessum ástæðum
þorir aldrað fólk varla fyrir sitt litla líf út úr íbúðum sínum og það verður meiri háttar martröð
að hætta sé út til að kaupa í matinn. Að neðan: Anna Liebermann býr hátt uppi og samband
hennar við umheiminn er fólgið í útsýninu. En hún hættir sér ekki út.
ÞAÐ HEFUR farið þannig vfða f
borgum f Bandarfkjunum, að
hverfi dröbbuðust niður með tfm-
anum, fólk flutti þaðan um leið
og það varð einhvers megandi, en
eftir urðu þeir, sem hvergi kom-
ust fyrir fátæktar sakir ellegar
viidu ekki fara af einhverjum
ástæðum. Aldrað ,fólk er mjög
margt f þeim hópi. Það dagar
uppi f háifniðurnfddum hjöllum f
fátækrahverfunum — innan um
hvers kyns misyndislýð, sem jafn-
an er fjölmennur f slfkum hverf-
um. Glæpalýðurinn leggst á
gamla fólkið, það er auðveld bráð
og getur ekki varið hendur sfnar.
Hefur árásum á gamalmenni
fjölgað geigvænlega á nokkrum
undan förnum árum. Nú eru
gamalmcnnin f fátækra-
hverfunum fæst nokkrum efnum
búin, og lítið af þeim að hafa.
Þess vegna eru það helzt ungir og
upprennandi glæpamenn, strákar
innan við tvftugt, sem leggjast á
þau; þeir fullorðnu telja það ekki
ómaksins virði. Oft láta þessir
drengir sér nægja að hirða það
fémætt, sem þeir finna. En stund-
um misþyrma þeir gamla fólkinu
og drepa það jafnvel. Þetta
verður til þess, að margir aldraðir
þora að hætta sér út úr húsi nema
rétt út f búð, vfggirða fbúðir sfnar
og sitja þar umsetnir og bfða
þess, sem verða vill. 1 greininni
hér á eftir gefst nokkur hug-
mynd, um ævina, sem gamalt fólk
á f fátækrahverfum þriggja
bandarfskra borga — New York,
Chicago og Oakland.
Börn ræna
gamalmenni
Fyrir skömmu var blaðamaður
staddur ásamt Donald Gaffney
rannsóknarlögreglumanni í
Bronxhverfinu í New York. Við
komum auga á öldruð hjón á stétt-
inni handan götunnar. Þau staul-
uðust áfram. Þau fóru yfir
Fordham Road og voru greinilega
á leið eitthvert inn í Bronx. Þau
leiddust og studdu hvort annað og
okkur sýndist, að hvorugt mætti
sleppa því að þá dytti hitt. Þegar
þau stigu upp á gangstéttarbrún
riðaði konan til falls en tókst með
erfiðismunum að ná jafnvæginu.
Svo stauluðust gömlu hjónin
áfram leiðar sinnar. Gaffney
dæsti, er hann horfði á eftir þeim
og sagði: „Þarna fer auðveld
bráð“.
Þúsundir annarra gamalmenna
í niðurníddum hverfum hér og
hvar í New Yorkborg eru glæpa-
mönnum álíka auðveld bráð.
Þeim er mest hætta búin af hálf-
stálpuðum strákum, upprennandi
bófum, sem eru að læra listirnar.
Þessir piltar eru furðu kaldrifj-
aðir sumir. Þeir hafa jafnvel mis-
þyrmt 103 ára gamalli konu. Ekk-
ert fémætt höfðu þeir upp úr því
nema dálitlar matvörur, sem
gamla konan hafði verið að
kaupa, tveggja eða þriggja dollara
virði.
t hverfinu þar, sem Donald
Gaffney starfar, eru 97% afbrota-
mannanna blökkumenn, 95%
fórnarlambanna eru hvítar
konur, flestar Gyðingar, sem hafa
ekki viljað flytjast burt þótt
hverfin í kring grotnuðu niður.
Gamla fólkið er oft afar þrjózkt i
þessu efni og situr sem fastast
hvað, sem i skerst. Er það til
marks, sem Gaffney sagði, að
„Fagin (sá frægi Gyðingur úr
Oliver Twist eftir Dickens)
mundi ekki endast hérna i Bronx
stundinni lengur. Hann mundi
hringja á lögregluna eins og
skot“!
Það er ekki af kynþátta-
ástæðum, að blökkumenn herja á
hvít gamalmenni. Ástæðan er sú
fyrst og fremst, að þeir þykjast
vissir um, að gamlingjarnir liggi á
peningum, eigi falda sjóði í
gömlum skókössum, eða i rúm-
dýnum. Ránsmennirnir fara jafn-
an nokkrir saman, þrir eða fjórir
og jafnvel tíu i hópi. Það er
algengt, að þeir komi saman að
morgunlagi, ráði ráðum sinum og
skipuleggi „störf“ dagsins. Svo
fara þeir á stúfana. Yngsti og
sakleysislegasti strákurinn er
sendur inn i banka t.d og á hann
að finna þar fórnarlamb. Þessir
njósnarar eru oft ekki nema 11
eða 12 ára gamlir svo, að enginri
grunar þá um græsku. Strákur
kemur nú auga á gamla konu, sem
er að taka peninga út úr banka-
bók, eða innleysa ellilífeyris-
tékka. Hann lætur félaga sína þá
vita. Þegar konan kemur út úr
bankanum fer einn piltanna i
humátt á eftir henni en hinir
halda sig lengra burtu til þess, að
konuna fari ekki að gruna neitt
misjafnt. En þegar hún hverfur
inn um dyr á fjölbýlishúsi taka
þeir til fótanna og þegar hún fer
inn í lyftu fara þrir eða fjörir inn
um leið. Þeir fara svo úr lyftunni
einni hæð neðar en konan og læð-
ast upp stigann. Þegar hún opnar
dyrnar að ibúð sinni þjóta þeir til
hrinda henni inn og loka á eftir
sér. Eiga þeir svo alls kostar við
hana. Fyrst beita þeir væntanlega
hótunum, en ef þær hrífa ekki
tekur einhver þeirra sig til og ber
konuna. Til þess er oft valinn
piltur yngri en 16 ára — hann er
ekki sakhæfur. Og hagsmuna
barna er svo vel gætt, að það
kemur varla fyrir, að þau sitji
inni fyrir afbrot nema skamma
hrfð. 75% glæpamanna yngri en
16 ára, sem teknir eru í Bronx,
hafa verið handteknir og kærðir
áður en þeim sleppt fljótlega aft-
ur. Margir hafa jafnvel verið
fangelsaðir mörgum sinnum en
DDDMY Gatart eins og á öskuhaugunum, húsin
DKUINa niðurnídd. En strákarnir sem alast upp við
þessi ósköp eru harðir í horn að taka og þótt þér séu ekki
stórir, eiga þeir allskostar við gamlar konur.