Lesbók Morgunblaðsins - 18.06.1978, Blaðsíða 15

hugslcoti
<Wood0
/llra
Nokkur orð um menntun kvenna á íslandi
Hver er
Jimmy
Carter?
Framhald aí hls. 13
að hafa staðfasta meiningu eða glögga
sýn. Þannig vanbúinn hefur hann síðan
sýnt af sér lítinn þrótt og takmarkaða
forystuhæfileika. De Gaulle kunni að
nota það í þágu valdsins að vera
leyndardómsfullur. En hingað til hefur
Carter ekki vakið undrun og forvitni
meðal manna, heldur aðeins vangaveltur
um, hver maðurinn sé og hvað hann
ætlist fyrir.
Sveinn Asgeirsson þýddi
úr „Ilorizon"
Minning um
liðna tíð
Framhald af bls. 7
þörf, ekki síöur en önnur alþjóðleg
samvinna, sem viö tökum þátt í.
Samskipti viö alþjóöafélagið hafa alltaf
veriö rækt í einhverjum mæli, en aldrei
þó eins mikiö og í tíö núverandi
stjórnar.
Þaö er því vissulega hlutverk og þaö
veröugt, sem bíöur félags okkar á
komandi árum, aö taka virkan þátt í aö
styrkja Alþjóðafélagiö í þessum efnum.
Þaö er því ósk mín og von, aö
starfsemi félags okkar megi vaxa og
dafna um ókomin ár, svo aö þaö
frækorn, sem 6 konur sáöu fyrir 50
árum megi bera ríkulegan ávöxt.
Samtal við
Ingrid
Bergman
Framhald af bls. 7
upp. Ég læt nægja aö nefna Renoir og
Hitchcock. En ég á erfitt meö aö bera
þessa mynd saman við aðrar sem ég hef
lagt hönd aö. Samstarfiö viö Ingmar var
svo ólíkt því sem ég hef vanizt."
Herbert: „Þótti þér hlutverkiö í Haustsón-
ötu erfitt?"
Bergman: „Nei, þaö fannst mér ekki. Og
viö skemmtum okkur prýöilega. Þaö var
mest aö þakka Liv Ullman. Hún er mikiil
húmoristi. Þ'að kom mér á óvart vegna
þess, aö hún hefur aöallega leikið
dramatísk og jafnvel tragísk hlutverk ...
Herbert: „Má búast viö því, að þú leikir
í fleiri kvikmyndum Ingmars?"
Bergman: „Ég væri fús til þess, en þaö
er óvíst aö af því verði. Til. þess ber
ýmislegt, en eitt er þaö t.d., aö k'vikmyndir
hafa tekiö talsveröum stakkaskiptum í
seinni tíð og eru nú orðið miöaöar við
yngri áhorfendur en áöur. Og unga fólkið
gerir aörar kröfur en forðum. Þessar nýju
myndir hæfa mér ekki og ég ekki þeim.
Ég geri ráö fyrir því aö halda áfram aö
leika enn um sinn en aðallega á sviöi. í
leikhúsum skiptir aldur manna ekki
jafnmiklu og í kvikmyndum .... “
Framhald af bls. 3.
urðu býsna afdrifarík og réöu miklu um
framtíð Ólafíu. Þangaö kom margt fólk,
sem dvaldi þar um lengri eöa skemmri
tíma, og frá því að Ólafía kom þar, áriö
1856 og til dauða Þorbjargar áriö 1903,
var saga þessara tveggja kvenna mjög
nátengd. Hvatninguna og tækifærin til
þess að mennta sig fékk Ólafía á
heimilinu. Benedikt Sveinsson kom þang-
aö mikið og Einar, sonur hans, bjó þar um
skólatímann. Hann var tveimur árum.eldri
en Ólafía, og mun hafa hvatt hana til aö
lesa undir próf viö Læröa skólann.
Eins og hér hefur komiö fram aö
framan, þurftu stúlkur að sækja um
sérstakt leyfi til aö taka próf viö skólann,
og þær höföu hvorki leyfi til aö sitja í
skólanum né nutu þær styrkja eins og
piltar. Ólafía lauk prófi 4. bekkjar áriö
1890, fyrst kvenna viö skólann. Vafalaust
heföi hún setzt í skóla og lokið stúdents-
prófi, ef réttur kvenna heföi verið orðinn
meiri en raun var. Næsta vetur starfaöi
hún sem heimiliskennari í Flatey og ætlaði
aö lesa jafnframt undir stúdentspróf þar.
Sótti hún um leyfi til aö ganga undir prófiö
um vorið en var synjað, fyrst eftir 2 ár
mátti hún Ijúka prófinu, Henni fannst biðin
of löng svo aö ekki varö úr.i7.)
Ölafía fór síðar víöa um lönd og dvaldist
17 ár í Noregi, þar sem hún vann mikið
og gott starf í líknarmálum. Hún dó ógift
og barnlaus 21. júní 1924.
Næst getur stúlku í skólanum, áriö
1894, Elínborgar Jacobsen, sem tók þá 4.
bekkjar próf utanskóla. Hún var færeysk,
dóttir Joen Jacobsen, skósmiðs og konu
hans, sem flutt höfðu til Reykjavíkur áriö
1870, þar sem hún fæddist ári síðar. Áriö
1896 var henni veitt leyfi til setu í 6. bekk
og stúdentsprófi lauk hún 1897, fyrst
kvenna við Lærða skólann, 26 ára gömul.
Hún innritaöist í háskólann í Kaupmanna-
höfn 1897, lauk cand. phil prófi 1898, lauk
undirbúningsprófi 1901, en hætti námi og
varö nuddlæknir.18.)
Næsta konan, sem settist í skólann, var
Laufey Valdimarsdóttir, sem settist í
fyrsta bekk 1904, 14 ára gömul, og var
jafnframt fyrsta konan, sem sat skólann,
og varö stúdent áriö 1910. Áriö 1904 var
konum leyfö innganga í Menntaskólann í
Reykjavík meö reglugerð um skólann, frá
9. sept. 1904, þar sem segir í 3. gr: „Þegar
því verður viö komiö, skal skólinn vera
samskóli, jafnt fyrir stúlkur sem pilta."
1) Magnús Jónsson: Saga islendinga IX, 2, Rvk 1958, bls.
128.
2) Kvennaskólinn í Reykjavik, Rvk 1974, bls. 24.
3) Alþingistíöindi 188? A, bls. 232.
4) Sama heimild, bls. 235,
5) Sama heimild, bls. 774.
6) Sama heimild, bls. 774.
7) Páll Briem: „Um frelsi og menntun kvenna".
Sögulegur fyrirlestur, Rvk. 1885.
8) Fjallkonan, 11.—12. tbl., 1885.
9) Æviminningabók Menningar- og minningarsjóös
kvenna, Rvk 1955, bls. 9.
10) Bríet Bjarnhéðinsdóttir: Nokkur orö um frelsi og
menntun kvenna. Fyrirlestur um hagi og réttindi
kvenna." Rvk 1888, bls. 34.
11) Kvennablaöiö, 6. tbl. 1916
12) Lsb. B-274.
13) Framsókn, Seyöisfiröi 1895—1900, Reykjavík
1900—1901.
14) Kvennablaöió, Reykjavík 1895—1919.
15) Alþingistíóindi 1911, bls. 1322.
16) Sama heimild, bls. 1325.
17) Ólafia Jóhannsdóttir: Rit I—II, Rvk 1957, bls. 114—116.
18) Skólaskýrslur Læróa skólans 1896—97.