Lesbók Morgunblaðsins - 02.12.1978, Blaðsíða 12

I
I
I
►
I
t
I
t
I
I
I
I
I
!
I'
I
Vmmá
’SSmmÁ
Veigamest
aövera
eldsnöggur
Keppnisípróttir, sem hægt er að
stunda af fullum krafti fram eftír ævinni
eru ekki ýkja margar. Fertugir og jafnvel
fimmtugir menn keppa á skíðum, í golfi
og badminton. En bað er sameiginlegt
öllum pessum greinum, að meistaratitl-
ana hreppa peir, sem eru um og innan
við tvítugt og hafa iðkað ípróttina frá
barnsaldri.
Íslandsmeístarinn í badminton heitir
Jóhann Kjartansson og er hann 19 ára
Garðbæingur, en stundar nám í Flens-
borgarskóla í Hafnarfirði og veröur
væntanlega stúdent í vor. Hann er búinn
að leika badminton frá 8 ára aldri og á
pví að baki 11 ára ferii í ípróttinni.
„Ég fékk aldrei fótboltadelluna,“ sagði
Jóhann: „En ég fór að gutla viö
badminton 8 ára og um 10 ára aldur fór
ég aö æfa af krafti, þrisvar í viku, og þá
um leiö aö keppa í yngsta flokknum.
Markmiöiö var aö veröa betri og síöar
meir aö vinna á íslandsmóti. Og nú hefur
því marki verið náö.
Á bak viö þaö er aö sjálfsögöu mikil
vinna viö æfingar. Á sumrin hlaupum viö
úti tvisvar í viku til aö styrkja úthaldiö;
hlaupum þá bæöi spretti og lengri hlaup.
Oft hleyp ég einsamall og allt uppí
klukkutíma samfleytt.
Inniæfingar byrja frá og meö septem-
ber. Þá æfi ég á hverjum degi, eöa öllu
heldur: Spila badminton á hverjum degi.
Snerpan skiptir mestu máli, en úthaldiö
má heldur ekki bresta. Nú oröiö er
samkeppnin svo hörð, aö útilokaö er aö
komast á toppinn nema æfa á hverjum
degi. Og allir sem teljast í fremstu röö,
æfa aö minnsta kosti 5—6 sinnum í viku.
En fleira er gagnlegt en aö æfa og spila.
Til dæmis lærir maöur alltaf eitthvað af
því að sjá góöa, erlenda spilara og svo
eru til kennslukvikmyndir, sem hægt er aö
hafa gagn af.“
Jóhann segir, að Danir séu núna Þjóða
beztir í badminton; peir eigi bæði
heimsmeistara í einliðaleik karia og
kvenna. Indónesar hafa einnig getið sér
gott orö og Kínverjar eru haröir í horn aö
taka, pótt peir hafi ekki lagt fyrir sig aö
sækjast eftir heimsmeistaratitlum.
Jóhann: „Kínverjar eru svo snöggir, aö
þeir taka aldrei bakhönd. Þeir eru þaö litlir
og komast alltaf aftur fyrir boltann.
Bakhöndin er ekki gott sóknarhögg og
frekar notuð í varnarspili.
Yfirleitt þykir mér skemmtilegra aö leika
einliðaleik en tvíliöa- og tvenndarleik. Þá
stendur maöur og fellur með eigin getu og
það kann ég betur við. Og badminton er
erfið íþrótt og kannski of erfið fyrir þá,
sem eru af léttasta skeiöi. Þaö getur
komið. út á manni svitanum að spila við
sér jafnan mann. Það getur oröiö hálftíma
til þriggja kortera törn og þaö á fullu,
nema rétt á meðan skipt er.
Badminton er samt andleg íþrótt aö því
leyti, aö þar þarf mikla einbeitingu og eins
geta áhorfendur truflaö mann. Sumir
þeirra eru meö klapp og hávaöa og
klappa jafnvel fyrir klaufaskap eins og
þegar maöur missir boltann í netið. Þaö
getur sett mann úr jafnvægi. Á þesskonar
truflunum ber mest í úrslitaleikjum.
Annars eru menn ekki að taka hver
annan á taugum; aö minnsta kosti ekki
vísvitandi, og einu brögðin, sem menn
beita þegar illa gengur, er aö skipta um
bolta. Þá lýsir leikmaður sig óánægöan
með boltann og aö vissu marki er alltaf
hægt aö skipta um, en dómari getur að
vísu tekið í taumana ef þetta gengur aö
hans mati og langt. En sé þessu beitt
gegn andstæðingi, sem er í ákafri sókn,
getur þaö slegiö hann útaf laginu og
stöövaö sóknina. Annars er svo sem
ekkert hægt aö gera í badminton til þess,
að hafa áhrif á andstæðingin, annað en
þaö sem felst í sjálfum leiknum.“
Oft er um pað rætt, aö ípróttamenn
séu á villigötum, pegar æfingin og
iðkunin snýst öll um keppni. Að
sjálfsögðu er hægt aö leika badmin-
ton með heilsubótarsjónarmiöið eitt í
huga, en reyndin vill verða sú, að
fljótt lendir í keppni, pegar menn
koma saman til að spila badminton,
— og jafnt hjá peim sem aldrei taka
pátt í kappmótum. Nákvæmlega pað
sama á sér stað í golfi, sem margir
iöka sér til hressingar og ekki síst
vegna útiverunnar. Einhverskonar
keppnisform milli peirra sem leika
saman, gerir leikinn jafnan skemmti-
legri. En paö er geysilega mismun-
andi, hvað menn eru harðir keppnis-
menn eins og sagt er. Sumir eru
pannig gerðir, að peir tvíeflast í
keppni og hafa hreinlega ekki
ánægju af ípróttinni ööruvísi en í
harðri keppni.
Jóhann: „Ég verö að játa, að ég hef
mjög gaman af keppni og þykir hún þeim
mun skemmtilegri sem hún er haröari og
magnast þá allur. Mér þykir ólíkt meira
gaman að spila badminton í keppni á
æfingum.
En haröri keppni fylgir spenna og ég er
að sjálfsögðu spenntur fyrir keppni, en
ekki taugaóstyrkur. Þaö er bara þessi
nauðsynlega spenna, sem gerir það aö
verkum aö maöur leikur betur. Þegar ég
var yngri var ég ennþá spenntari og gat
þá ekki alltaf sofiö vel fyrir keppni og
vaknaöi fyrir allar aldir á morgnana útaf
einhverjum fiöringi. En þaö kemur ekki
fyrir lengur; ég bæöi sef og boröa vel fyrir
keppni og jafnvel fyrir íslandsmót. Fyrir
keppni hefur maður annars ekki annan
undirbúning en að htaupa og liöka sig
stundarkorn og taka nokkrar teygjuæf-
ingar. Það tekur kannski hálftíma."
Við ræddum um mikilvægi pess að
velja sér íprótt, sem hægt er að iðka
sér til gagns og ánægju frameftir
ævinni, enda pótt getan sé ekki
lengur í hámarki. Þetta er til staðar í
skíðaípróttinni, í badminton, golfi og
að sjálfsögðu í sundi. Aftur á móti er
svo að sjá, að afreksmenn okkar i
frjálsum ípróttum hætti alveg og oft á
bezta aldri. Þar hefur Valbjörn
Þorláksson verið eftirminnileg und-
antekning. Sama er að segja um
flesta pá, sem náð hafa góöum
árangri í knattspyrnu og handbolta; á
miðjum aldri eru peír alveg hættir og
reyndar oft töluvert fyrr.
Jóhann: Badmintonmeistari getur hald-
ið sér á toppnum til þrítugs, en tæknilega
ætti hann að vera beztur um 28 ára aldur.
En meginreglan er þó sú, að hann verður
aö æfa því meira sem hann eldist. Ég er
19 ára núna, svo maður ætti að geta
haldiö eitthvað áfram. Alltaf kemur maður
manns í staö og ekki kæmi mér til hugar
að hætta, þótt aðrir yrðu betri. Næst á
undan mér var Sigurður Haraldsson
íslandsmeistari, Haraldur Kornelíusson
þar á undan og síðan Óskar Guömunds-
son. Þeir sem veriö hafa í fremstu röð á
undanförnum árum, hafa allir haldið afram
að æfa.
í Tennis- og badmintonfélaginu eins og
það heitir, er ágætt félagslíf og ólíkt betri
aðstaða síðan við fengum nýja húsið. í því
eru 5 badmintonvellir, sem fullnýttir eru
frá kl. 4 síðdegis til kl. 11 á kvöldin. Og
þar er ekkert stundað annað en að leika
badminton. En auk þess erum viö meö
skemmtanir og þaö er farið í feröir; þetta
er ágætur félagsskapur. Aukning á
félagatölu hefur oröið geysimikil, einkum
eftir að húsiö kom til skjalanna."
Er betra að vera stór og sterkur,
eða lítill og snöggur, eða er kannski
allra bezt að vera bæði stór og
snöggur? Við ræddum lítið eitt um
pað og breytilega taktik eðá leikað-
ferð, sem leikmaöur telur að vænleg-
ast sé til árangurs.
Jóhann: „Þaö fer eftir andstæðingnum,
hvaöa taktik maöur velur. Maöur hefur
kannski tekið eftir, aö einn á erfitt meö aö
varast þaö, þegar „smassaö" er, — og þá
er látlaust „smassaö" á hann. Öðrum
gengur illa aö taka á móti flötum bolta og
þá er aö notfæra sér þaö.
Líkamsstærð ein út af fyrir sig er ekki
kostur; í það minnsta ekki í einliðaleik,
nema aö því leyti, aö stór maöur seilist
lengra. Hitt er miklu veigameiri kostur aö
vera eldsnöggur. Sumir stórmeistarar eins
og Svend Pri, eru svo snöggir að
„smassa", aö boltinn eyðileggst við
höggið og þá er útilokaö að koma
nokkrum vörnum við. Svend Pri er samt
ekki sá meðal þeirra stóru, sem ég held
mest uppá, — heldur er þaö Indónesi,
sem heitir Ljem Swie King. Og Svíanum
Thomas Khilström hef ég miklar mætur á.
Indónesinn King leikur bara einliöaleik;
hann er búinn að vera í alfremstu röö um
tveggja ára skeið. Ég hef séö þessa beztu
á mótum erlendis. Þeir eru langt á undan
okkur hvað getu áhrærir, en líklega erum
við ört aö draga á og komnir uppað
hliöinni á Norðmönnum og Finnum til
daemis. En Svíar og Danir eru í sérflokki.
Ég hef tekið þátt í einu alþjóðlegu móti.
Það var fyrsta heimsmeistarakeppnin í
badminton, sem haldin var í Svíþjóö fyrir
tveimur árum. Allt var það nú öðrúvísi en
aö keppa á mótum hérna heima og
töluvert viðbótar álag aö koma fram sem
fulltrúi þjóöar. En mér þótti þaö skemmti-
legt aungvu aö síður og eins aö sjá til
þeirra beztu.
Framundan er sitt af hverju, sem
ástæöa er til aö búa sig vel undir, t.d.
Norðurlandamót í Finnlandi og svæöa-
keppni í Austurríki í byrjun næsta árs. Svo
þaö er deginum Ijósara, aö nóg er
framundan, sem skemmtilegt verður aö
takast á við.
komast á hærra plan og færum aö
hlusta á erindi Sigvalda Hjálmars-
sonar „Að vera sólskin" í Guöspeki-
félagshúsinu. Það gerðum við og
urðum sannarlega ekki fyrir von-
brigðum. Sigvaldi er alveg skínandi
fyrirlesari og efnið var mjög áhuga-
vert, en e.t.v. ekki við hæfi annarra
en þeirra, sem ofurlítið hafa sett sig
inn í fræði þau, sem fjallað var um.
En parna fengum við hressandi og
endurlífgandi andlegt bað eftir
lágkúruna frá kvöldinu áður.
Mánuöum saman er heil hörmung
aö líta yfir bíóauglýsingar dagblað-
Skamm-
degisnöldur
Mikið iifandis ósköp getur maður
stundum veríð preyttur á fjasinu í
dagblöðunum. Þama stritast maöur
við að lesa sem mest af peim til pess
að „fylgjast með“ og gerir pað svo
sem, mikil ósköp. En óskaplega fer
nú mikill pappír og prentsverta í þref
og fjas um harla lítið spennandi mál
að margra mati. Allt of fáir kunna
listina að vera stuttorðir og mark-
vissir í framsetningu.
Skyldu ekki vera fleiri en ég, sem
eru preyttir á pessu sífellda tali um
launa- og efnahagsmál, sem hefur
tröllriðið pjóðinni pessa mánuðina?
Ég viðurkenni fúslega, að ég er alls
ekki samkvæmishæf, vegna pess að
ég get ekki af nokkru viti tekið Þátt í
umræöum um launaflokka og undir-
launaflokka, skattamál og efnahags-
stefnu ríkisstjórnarinnar, jafnvel pó
að ég fylgist með dagblöðunum. En
ég er nú bara einföld sál sem tilheyri
engum launaflokki, sem sagt alveg
úti að aka í veruleika lífsbaráttunnar
að margra mati.
Er paö pá nokkur furöa, pó að
stundum langi mann til aö létta sér
upp frá pessum gráa hversdagsleika
og leita á vit menningar höfuðborg-
arinnar?
Fimmtudagskvöldiö 12. okt. sl.
brugöum við hjónin okkur á Kjar-
valsstaði til að hlusta á bókmennta-
kynningu Máls og menningar, vel
minnug ákaflega skemmtilegrar
bókmenntakynningar sama útgáfu-
félags í Norræna húsinu fyrir tæpu
ári, par sem Þorgeir Þorgeirsson las
upp úr prýðilegri pýðingu sinni á
hinni yndislegu bók Williams Heime-
sens „Turninn á heímsenda". Nú
ætlaði félagið aö kynna unga,
íslenzka höfunda, þar á meðal
verðlaunahöfund, en peir voru Ólafur
Haukur Símonarson, Böðvar Guð-
mundsson, Guölaugur Arason og
Úlfar Pormóðsson. Þaö skal strax
tekið fram, aö smásagan, sem
Böðvar las, bar algjörlega af öllu,
sem parna kom fram, en hitt var í
fám orðum sagt á afskaplega lágu
plani. Það setur að mér hálfgerðan
hroll, pegar ég hugsa til pess eftir á,
að parna í pessu menningarhúsi
skyldi sitja líklega hátt í hundrað
manns, (par af margir, sem telja sig
ótvírætt skærustu menningarvita
pjóðarinnar) og veltast um af hlátri
yfir náttúrulausu hálfklámi.
Næsta kvöld fór ég fram á þaö viö
bónda minn, að við reyndum nú að
premur heimsfrægum kvikmyndum
samtímis: Saturday Night Fever,
Star Wars og Close encounters ...
Þá fyrstnefndu lét ég eiga sig, en
varð fyrir töluverðum vonbrigðum
með hinar, pó var sú síðastnefnda
skárri. Nei, peim sem gerðu pessar
myndir um aldeilis frábært við-
fangesefni, tókst ekki aö hefja sig
upp af sínu lága jarðneska plani
prátt fyrir alla tæknina og komust
ekki með tærnar, pangaö sem Helgi
Péturss hafði hælana í lýsingu sinni
á lífinu á öörum hnöttum, sem hann
skrifaði fyrir hálfri öld.
Að loknu pessu skammdegisnöldri
er skylt að geta að einhverju pess,
sem gott er gert í menningar- og
listalífi höfuðborgarinnar og nefni ég
prjár ágætar myndlistarsýningar,
sem hér voru í haust: Stórskemmti-
lega sýningu á snilldarhandbragði
Dalis á Kjarvalsstöðum, prýöiega
vefnaðarsýningu Sigríðar Ólafsdótt-
ur Candi í FÍM-salnum, par sem mikil
fjölbreytni í tækni og fyrirmyndar-
vandvirkni réðu ríkjum og síðast en
ekki sízt alveg dásamlega yfirlits-
sýningu á verkum Snorra Arinbjarn-
ar í Listasafni ríkisins. Sú síðast-
nefnda er stórviöburður í list hér í
borg og mun lengi lifa í huga mínum
eins og fallegur draumur.
Því miöur hef ég ekki komið í verk
að fara á tónleika eða í leikhús
ennpá á pessu hausti, en ég hlakka
til að sjá leikrit peirra Jökuls og
Jónasar Árnasonar og tryllinn í Iðnó
og hlusta á Pólýfónkórinn flytja
Jólaóratóríu Bachs.
Anna María Þórisdóttir.
Gísli Sigurðsson.