Lesbók Morgunblaðsins - 30.06.1979, Page 5
Fyrirlestur í stærðfræði á 1. ári.
I I \ ! & i mMi! } íi
\Æj mmm IHfj | 1
LLL
ÞórirKr. Þörðarson prðfessor:
Meðalmennskan
er að verða
regla dagsins
Mín reynsla er sú, aö þegar ég kom aö
Háskólanum haustið 1954, kom þaö
stúdentunum í opna skjöldu, aö ég beindi
til þeirra spurningum um þeirra eigin
atstööu, óháöa fyrirlestrum mínum og
kennslubókum. Nú taka stúdentar þaö
hins vegar sem gefinn hlut, aö viö
kennarar í guöfræöideild hvetjum stúd-
entana til frjálsrar, akademískrar athug-
unar á hverju máli og ætlumst til þess, aö
þeir hafi persónulega skoöun á málefn-
um. Þetta er mikil breyting á 25 árum.
Þegar viö héldum ráöstefnu um stúd-
entsmenntunina á vegum Frjálsrar menn-
ingar fyrir rúmum 20 árum, tóku þátt í
henni rektorar menntaskólanna og fjöl-
margir tungumálakennarar. Viö vorum öll
sammála um þaö, aö draga bæri úr
hinum miklu kröfum í tungumálum í
máladeildum, en stefna í meira nám í
menningarsögu, heimspeki og ööru slíku.
Þessi stefna hefur verið framkvæmd, og
þótt stúdentsprófið sé öðruvísi en þaö
áöur var, og þótt maöur sakni tungu-
málafærni „görnlu" stúdentanna og finn-
ist þaö jafnvel „skrítiö" aö hafa stúdenta
í guöfræöi, sem kunna ekki latínu, þá
veröur ekki á allt kosiö.
Menntaskólarnir hafa riöiö á vaöiö um
sjálfstæöa menntun nemandans, og meö
ritgeröasmíö og umræöum efla þeir
sjálfstæöa skoöanamyndun nemenda
sinna. Ég tek eftir þessari breytingu hjá
nemendum guöfræöideildar (en yfirleitt
fáum viö úrvals nemendur til okkar) Ég
fagna þessari breytingu heils hugar. Fyrir
öllu er aö efla frjálsa, akademíska
rannsókn og „opna“, sjálfstæöa skoö-
anamyndun við umræður.
Annaö er svo hitt, aö menntaskólunum
er gert erfitt um vik aö framkvæma þessa
nýju stefnu sökum þess, aö síaukinn
fjöldi streymir til þeirra, og þeim reynist
erfitt aö miöa viö hiö „gamla“ markmiö
„gamla“ stúdentsprófsins, að menn skuli
skara fram úr í menntun og vísindum, er
þeir veröa stúdentar. Meöalmennskan er
aö veröa regla dagsins, og stúdentar
háskólans eru ekki alveg blá-saklausir í
þessu efni, þar sem fulltrúar þeirra í
svonefndri „kjarabaráttu" hafa í mín eyru
talaö gegn því, aö ströng skilyrði séu sett
fyrir því, aö menn hefji nám í háskóla, er
tryggi gæöi námsafkastanna.
Þjóöfélagiö þarf sjálft aö taka hér í
taumana og segja viö unga fólkiö: Viö
viljum ekki halda uppi skólum ykkar
nema þar nemi aöeins þeir, sem vilja
viöurkenna, aö hátt mark skuli sett og
stefnt aö afrekum á sviöi mennta og
vísinda, en hugsjón meðalmennskunnar
sé útlæg gjör.
Þórir Einarsson pröfessor:
Þjöðfélagslegur
þrýstingur veld-
urslakaöað-
gangskröfum
Á undanförnum árum hafa læöst að
mönnum grunsemdir um aö stúdentar
séu ver búnir undir háskólanám en áöur.
Tvær vísbendingar stefna í þessa átt:
Lækkandi meöaleinkunnir á stúdents-
prófi og há og jafnvel hækkandi fallpró-
senta í háskólanum, á fyrsta ári 30—50%
eftir háskóladeildum. Eitt er aö minnsta
kosti víst. Stúdentar eru nú ööru vísi
búnir undir háskólanám, ef litið er til hins
óbrigðula eigin ungdæmis. Nám neðan
háskóla hefur tekiö verulegum breyting-
um á undanförnum áratugum. Tvennt ber
þar hæst aö mínu mati: Slaknað hefur á
aögangskröfum og fjölbreytni í námsvali
aukizt.
Slakinn á aögangskröfum er til oröinn
vegna þjóöfélagslegs þrýstings. Foreldrar
vilja taka út batnandi lífskjör meö því að
gefa börnum sínum kost á lengri skóla-
göngu. Bóknámið er ódýrast og nýtur
mestrar viröingar. Hindrunum eins og
landsprófi er bægt frá. Segja má, aö þaö
hafi fallið á prófi þjóðarinnar.
Meö auknum slaka viröist námiö sjálft
hins vegar verða nemendum hlutfallslega
minna viröi. Það er orðið ódýrara mælt í
fyrirhöfn og svita en notadrýgra til aö
uppfylla aörar þarfir, einkum ýmis til-
brigöi félagsþarfarinnar. Yfirmáta fróð-
leiksfúsir og kappsfuliir nemendur hafa
alltaf veriö í minni hluta og meiri hlutinn
tekiö hagsýna og útreiknandi afstööu til
námsins. Munurinn er sá, aö áöur voru
keppnismörkin hærri og endanlegur til-
gangur námsins Ijósari. Nú virðist sá
hópur hafa stækkaö, sem venst því aö
leggja ekki meira á sig en nauösynlegt er
til aö komast á milli bekkja og skóla og
Framhald á hls. 6