Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.1979, Blaðsíða 4

komiö er byggt upp allsherjar hreyfingu
um verndun borgararéttinda sinna. Vfir-
leitt skortir þá traust og skipulagshæfi-
leika tii aö mynda mikiö meira en
smáhópa nágranna eöa samlanda. Marg-
ir tala enn illa ensku eöa alls ekki. Vegna
sinnuleysis eöa fáfræöi hafa þeir ekki
almennilega tekiö aö gera sér grein fyrir
stjórnmálum og opinberri þjónustu. Þrátt
fyrir ýmsar tilraunir til aö fá nýliöa úr
röðum Asíumanna eru til dæmis aöeins
83 slíkir í lögreglu Lundúna, sem telur
22.000 manns. Menn hafa taliö, aö
munurinn á Bandaríkjunum og Bretlandi í
þessum efnum, sé fólginn í því, aö vestra
hefur ríkisstjórnin veriö reiðubúin aö gera
eitthvaö meira en að samþykkja lög. í
Bretlandi hafi stjórnvöld gert eins lítiö og
hægt hefur veriö. Eftir aö þingiö hafi veriö
búiö aö samþykkja lögin um samskipti
kynþáttanna, hafi þaö notaö þaö sem
kodda til aö sofa á.
Stjórnvöld eiga eftir aö sinna því
verkefni aö sjá til þess, aö innflytjendum
sé kennt, hvernig hiö brezka þjóðfélags-
kerfi starfar. Þeir vita oft ekki muninn á
þingmanni og borgarfulltrúa. Þar sem
allsherjar átak til fræöslu í þessum efnum
hefur ekki veriö gert, hefur þaö falliö í
hlut nokkurra önnum kafinna þjónustu-
aöila aö aöhæfa hina þeldökku innflytj-
endur brezku samfélagi — skóla, félags-
málastofnana og umfram allt lögreglunn-
ar.
Sé litiö á tölur eingöngu, þá viröist ekki
eiga aö geta stafaö mikil hætta af 1.9
millj. þeldökkra íbúa, sem eru 3,4% af
heildarmannfjöldanum, 56 millj. Félags-
fræöingar benda á, aö flestir innflytjend-
ur taki viö störfum, sem Bretar vilji helzt
ekki vinna lengur. Innflytjendurnir hafa
heldur ekki sótt stöðugt í íbúðarhverfi
hvítra manna til aö fá húsnæöi þar. Þvert
á móti liggur straumur þeirra í hin
hrörlegri hverfi, þar sem þeir tala sitt
eigiö mál, kaupa sinn eiginn mat og
fatnaö og halda saman í algjörlega
framandlegu samfélagi.
En þó hefur samsafn blakkra manna
og brúnna í London og öörum iönaöar-
borgum vakiö ugg hvítra manna og
magnað hann langt um of. Og þegar
innflytjendum vegnar vel í viðskiptum og
störfum og flytja út úr hinum einangruöu
svæöum, vekja þeir einnig andúö og
gremju. Þeir eru gagnrýndir fyrir aö vinna
lengi og við skilyröi, sem hinir hvítu
myndu ekki hafa látið bjóöa sér í nafni
samstööu verkamanna og launþega.
Þaö eru sérstakar sögulegar forsendur
fyrir afstöðu hinna hvítu í Bretlandi.
Aöstreymi innflytjenda kom almenningi
einfaldlega í opna skjöldu. Engum var
sagt aö búa sig undir samfélag margra
kynþátta. Hinir fyrrverandi nýlendumenn
komu, þegar hagur Bretlands var bágur
og þverrandi. Heimsveldiö var í upplausn.
Afleiöingin var óþægilegt hugboö um
þaö, aö vaxandi fjöldi þeldökkra myndi
tákna frekari hnignun ríkisins.
Kynþáttur varö ekki pólitískt vanda-
mál, fyrr en eftir aö stjórnmálamenn
höföu lengi forðast að horfast í augu viö
hið viökvæma mál hreinskilnislega. Þaö
var Enoch Powell, eldibrandurinn, sem
fyrst beitti hæfileikum sínum til múgæs-
inga viö kynþáttavandamálin 1968 á
fundi íhaldsmanna í Birmingham. „Þá,
sem guöirnir ætla aö eyðileggja, svifta
þeir fyrst vitinu!" þrumaöi Powell. „Við
hljótum aö vera vitskertir, bókstaflega
vitlaus þjóð aö leyfa árlegan innflutning
50.000 örbjarga manna ... Þegar ég
horfi fram á viö, sé ég skelfilegar sýnir.
Eins og Rómverja finnst mér ég sjá
Tíberfljót streyma blóölitaö."
Þessi æsingaræða kom Edward Heath,
leiðtoga íhaldsflokksins, til aö víkja
Powell úr skuggaráöuneytinu, þar sem
hann var varnarmálaráöherra, en Powell
náöi þó aö snerta þjóölegan streng.
Þúsund mótmælendur fylktu liöi til þing-
hússins honum til varnar. Ennþá er
Powell meira aö segja aö halda fram
„endursendingu" sem lausn á kynþátta-
vandamálum þjóðarinnar. Og ennþá er
©
Hlýlegar móttökur: Húsmóöir (Leicester róttir höndina yffir limgeröiö og heilsar nýjum Fulltrúi hvíta kynstofnsins ( Bretlandi,
nógrönnum. Þeir eru Indverjar. heldur 6 einum sem á aö erfa landiö.
Mergurinn málsins: Á spjaldinu stendur. Viö erum HÉR
vegna þess aö þiö voruö ÞAR.
Búiö aö brjóta brýmar aö baki og framtíöln eln óvissa. Indverskir
innflytjendur á Heathrow-flugvelli, viö komuna til Bretlands.
litiö á hann af sumum sem spámann,
jafnvel meöal virtra stjórnmálamanna.
En bæöi íhaldsflokkurinn og verka-
mannaflokkurinn hafa vandlega varast
það aö aöhyllast svo ábyrgðarlausa
stefnu. Þó tók núverandi forsætisráö-
herra, Margaret Thatcher, á óvæntan
hátt til oröa um málið snemma á s.l. ári.
„Þegar minnihluti viröist ætla aö fara aö
vera stór, grípur ótti um sig. Hin brezku
þjóöareinkenni hafa svo mjög stuðlað að
lýöræöi í heiminum, aö ef hætta er á því,
að þeim kynni aö veröa spillt, bregst fólk
illa viö og getur oröið óvinsamlegt í garö
þeirra, sem flytjast inn í landið." Fljótt á
litiö virtist Thatcher láta í Ijós skilning á
andstööu fólks gegn innflytjendum, og
staöa hennar í skoðanakönnunum batn-
aöi þegar í staö um 11%. í kosningabar-
áttunni neitaði hún aö draga sig í land,
hvaö afstööu hennar snerti, og þaö mun
sennilega hafa dregiö atkvæöi frá Þjóö-
fylkingunni (Nation Front Party).
Innanríkisráöherra í skuggaráöuneyti
verkamannaflokksins, Merlyn Rees, seg-
ir: „Viö munum aöeins sigrast á kynþátta-
hatri meö rökum ... Hiö raunverulega
vandamál, sem við höfum viö að glíma, er
ekki innflutningur fólks, heldur samskipti
kynþátta." Svo satt sem þaö er, þá er
Rees einn af grátlega fáum ábyrgum
mönnum, sem reyna aö gera almenningi
þessa staöreynd Ijósa. Undir síöustu
stjórn verkamannaflokksins var meira
gert til að takmarka fjölda innflytjenda,
heldur en aö stuöla aö gagnkvæmum
skilningi kynþáttanna. Síöastliöinn vetur
spuröist það, aö starfsmenn irinflytjenda-
eftirlitsins á Heathrow fiugvelli og á
Indlandi, Pakistan og Bangladesh krefö-
ust þess stundum, að meydómsrannsókn
yröi gerð á konum, sem æsktu leyfis til aö
fara til Bretlands til heitmanna sinna.
Stjórnvöld bönnuöu þegar í staö, aö slík
aöferö yröi viöhöfö.
Frétzt hefur, að stjórn íhaldsflokksins
ætli að láta það eftir almenningsáliti
hinna hvítu aö takmarka innflutning fólks
viö konur og börn þeirra fjölskyldufeöra,
sem þegar hafa á löglegan hátt setzt aö í
landinu. Ennfremur muni innflytjendum
ekki lengur leyft að taka við opinberum
styrkjum þegar við komu sína. Þeir muni
þurfa aö sanna þaö, aö þeir geti séð fyrir
sér sjálfir, meöan þeir séu aö ieita sér aö
atvinnu. Háttsettur embættismaöur hefur
sagt, að bak viö þessar ráöstafanir liggi
sú sannfæring, aö veröi ekki dregið úr
ótta hinna hvítu, gætu alvarlegir atburöir
gerzt í kynþáttamálum, ef atvinnuleys-
ingjum fjölgaði í nær 2 milljónir á næstu
árum.
En þaö sem gerir kynþáttavandamálin
í Bretlandi svo sérlega erfiö viöfangs, er
aö ekki er aöeins um einn minnihluta aö
ræöa, heldur aö minnsta kosti fimm, og
hver þeirra hefur viö sín sérstöku vanda-
mál aö glíma. Stærsti hópurinn er frá
Vestur-lndíum og helmingur hans frá
Jamaica, 620.000, Indverjar eru um
430.000, Pakistanar 240.000, Bengalir
eöa Bangladeshmenn 50.000 og síðan
eru um 180.000 svokallaðir afrískir Asíu-
menn. Af þessum sundurleita hópi eru
þaö sennilega blökkumenn frá Vestur-
Indíum og Bengalir, sem veröa verst úti
vegna fjandskapar hvítra manna.
Innflytjendur frá Asíu hafa flestir slopp-
iö viö þá meöferð, ofbeldi og árásir, sem
Bengalir hafa oröiö aö þola. Menntaöir
Indverjar og Pakistanar í ýmsum starfs-
greinum veröa varir viö kynþáttamisrétti
á mun „fágaöri" hátt. Indverskur kaup-
maður segir: „Ég hef verið hér í 30 ár og
er innflytjandi, en sá sem kom hingaö í
gær frá Ástralíu eöa Kanada og er hvítur,
hann er ekki innflytjandi. Svo að liturinn
skiptir meginmáli." Annar segir: „Ef
maöur er fátækur og hjálparvana, er
maöur illa meöhöndlaður. Ef maöur berst
áfram og reynir aö veröa læknir eöa
lögfræðingur, er maður ásakaður fyrir
takmarkalausa metnaöargirnd og spurö-
ur: — Af hverju ertu ekki hjá póstinum?"
Pakistani segir: „Þaö hefði ekki verið
hægt aö halda uppi samgöngukerfinu í
London eða heilbrigðisþjónustunni án
Asíumanna. En nú segja menn: — Viö
viljum ekki hafa ykkur hérna, af því aö þiö
viljið hafa einhver helvítis múhameöstrú-
armusteri eða hindúahof.“
Fyrsta kynslóö innflytjenda heldur fast
viö hina fornu menningu sína, sem er eitt
af því, sem veldur árekstrum viö hina
hvítu nágranna þeirra. Eins og sagnfræö-
ingar benda á, hefur sambræðsla eöa
samruni aldrei veriö hugsjón Asíumanna.
Á síðastliönum vetri snerist Indverska
verkamannasambandiö gegn því, aö
indversk börn yröu flutt í skóla í bílum,
eins og yfirvöldin í Bradford höföu
skipulagt til aö dreifa þeim jafnar um
skólakerfið. „Þessi háttur beinist aö því
aö eyðileggja tungu okkar og menningu“,
sagöi í mótmælaályktun sambandsins.
Fjölmörg slík dæmi eru um þaö, að
minnihlutahóparnir vilja vera út af fyrir sig
og halda tungu sinni og siöum.
Þetta á vissulega fyrst og fremst viö
um eldri kynslóöina, sem fyrst og fremst
fór til Bretlands til aö bæta lífskjör
fjölskyldunnar og haföi þar afstööu aö-
komumannsins og gestsins. En ein millj-
ón barna þeirra, sem fædd er í Bretlandi,
gerir meiri kröfur. Þau eru þegar ólík
foreldrum sínum, af því aö þau líta fyrst
og fremst á sig sem brezk og telja sig
borin til jafnréttis. Asíumaöur frá Birm-
ingham sagöi í sjónvarpsþætti nýlega:
„Sá tími er liöinn, þegar viö kjökruöum
ekki einu sinni. Sá tími er liöinn, þegar viö
þögðum yfir misrétti, sem okkur var sýnt.
Sá tími er liðinn, þegar viö tókum því aö
vera annars flokks borgarar."
— Svá — úr „Time“