Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1979, Blaðsíða 3
Sr. Hjálmar Jónsson Ðólstaö
UNDIR-
SKÁLA
URÐU
HELGIMUNIR
Nú er hún rétt aö koma, hátíöin,
sem breytir heiminum. Þaö er mikiö
um fyrir okkur. Friöarins hátíö er
undirbúin meö miklum ófriði. Annars
friösamir borgarar taka til viö aö berja
húsgögn, svipta gluggatjöldum af
sínum föstu brautum, ofan í vatn, og
fara vatni og þvottalegi um ailt hús.
Jafnhliöa þessum aögeröum er hvat-
lega sótt fram á eldhúsvígstöövunum,
þar sem háöur er bakstur af einum.
Ekki lítill þáttur þessa ófriöar fer
fram utan heimilis. Göturnar fyllast af
fólki og búöardyr láta hvarvetna undan
hinum aukna þrýstingi. Kaupmenn
skilja vel þessa breytingu á hegöan
manna í desember og hafa glöggt auga
fyrir allra þörfum. Viöhorf gamla kaup-
félagsstjórans fyrir austan mun nú
óþekkt orðið meö öllu. Þaö birtist til
dæmis í því, aö hann sagöi einhverju
sinni aö þaö þýddi ekkert aö vera aö
panta meira þakjárn, — bændurnir rifu
það alltaf út jafnóðum og það kæmi.
Nú er öldin önnur, eigendur verslana
tilgreina opinberlega hvaö þeir versli
meö. Þessi er aödynjandi jólanna hjá
okkur. Hátíöahöld á laugardögum meö
opnum verslunum eru einkum til marks
um þaö aö jólin nálgast. Mitt í þessum
hildarleik núna um daginn hitti ég
kunningja minn. Viö tókum tal saman.
„Þetta eru nú meiri lætin“, byrjaöi
hann, „þaö er varla hægt aö þverfóta
fyrir fólki. Maöur verður hálfringlaöur
af öllu þessu.“ Ég stakk upp á því aö
hann skryppi í kirkju á aöventunni. Þar
væri friösælt og lítil hætta á aö hann
yröi ringlaður. „Þaö er aldrei tími til
þess. Viö hjónin erum fram á aöfanga-
dag aö undirbúa jólahaldiö. Allt veröur
aö hafa sinn gang. Fyrst þarf aö
undirbúa, síöan aö njóta jólanna. Mer
fyndist ég hreinlega vera aö þjófstarta
jólunum meö slíku. Þau koma á sínum
tíma. Þaö er siöur í minni fjölskyldu aö
fara í kirkju á jólunum. Messan á
aöfangadagskvöldiö er alltaf svo há-
tíöleg. Líka biskupinn í sjónvarpinu. Þá
eru virkilega komin jól, þegar hann
birtist á skerminum.“ Og svo var þessi
vinur minn þotinn vegna þess að allt
veröur aö hafa sinn gang. Kirkjan skal
bíöa jólanna, þá er hennar tími. Þá er
upp runnin stund fyrir jólaguöspjall og
jólastemmningu. Þarna mitt í ösinni um
daginn varö mér hugsað til vitringanna
og athafna þeirra á jólaföstunni. Mynd-
ir sýna þá íhugula og einbeitta, meö
yfirbragöi, sem bendir til mannvits og
reynslu. Sennilega erum viö ekki vitr-
ingar. Athafnir okkar á þessari tíö
benda í aöra átt. Viö nefnilega undir-
búum jólin aö mestu leyti meö höndun-
um en í litlum mæli meö huganum, og í
huganum. Okkur veröur að öllum
líkindum minnst eins og mannsins í
eftirfarandi vísu:
Þegar hann er fallinn frá
fólkiö ber í minni
viðbrögó snögg og oftast á
undan hugsuninni.
(K.Ó.)
Og svo koma jólin, — í fylling
tímans. Lítil athöfn var mér þess tákn í
bernsku, aö jólin væru raunverulega
komin. Klukkan sex hófst messan í
útvarpinu og hann faöir minn gekk inn
í stofu og kveikti á þremur kertum. Þau
voru ævinlega látin standa á undirskál-
um. Þannig uröu hinar hversdagslegu
undirskálar úr eldhússkápnum helgi-
munir á jólunum. Allt breytist á jólum,
hinir hversdagslegu hlutir veröa há-
tíölegir. „Þín heilög návist helgar
mannlegt allt“, segir í sálminum. Betur
er varla hægt að lýsa því, sem jólin
færa okkur, þ.e.a.s. því, sem Drottinn
færir okkur á jólum.
Ég nefndi bernskujólin mín. Þannig
fer sjálfsagt mörgum. Þeir líta til baka,
til aö sjá eitthvaö standa upp úr
hversdagsleikanum. Eitthvaö, sem hef-
ur áhrif löngu eftir aö þaö átti sér staö.
Eitthvaö, sem hafiö er yfir rúm og tima,
stundir og staöi, eitthvaö heilagt,
frátekiö, þaö sem ekki er flíkað dags
daglega. Upp rifjast margar fagrar
minningar. Þaö er eins og viö geymum
slíkt allt í hirslu, sem lýkst upp á jólum.
Barnatrúin okkar birtist í huganum,
hrein og tær. Fallegu versin, s.em lærö
voru í bernskunni og lesin, barnasálm-
arnir einnig, þá koma og í hugann
sögurnar úr Biblíunni og gömlu, góöu
heilræöin hennar ömmu. Þessar minn-
ingar allar saman eru ágætar, þær
varpa Ijóma á nútíðina. En eitt skulum
viö athuga: Fagnaðarerindi jólanna er
miklu meira og dásamlegra en þetta.
Þaö fjallar um komu Krists til manna í
raun og veru. Tilgangur Guös var ekki
sá einn aö gefa okkur Ijósahátíö í
skammdeginu. Jesus er ekki í stuttri
heimsókn, eins konar jólafríi hjá okkur.
Hann kom til aö vera. „Ég er með yður
alla daga“, sagöi hann, en ekki: Ég er
meö yður á jólunum.
Þaö fyrirheit er þó vissulega innifal-
iö í hinu. Barniö, sem fæddist á jólum,
stækkaöi og þroskaðist aö visku og
vexti hjá Guöi og mönnum. Sem
fulltíða maöur boöaöi Jesús Kristur
Guös ríki, öllum. Sem frelsari mann-
anna sagöi Drottinn Kristur:“ Komiö til
mín allir þér...“ Aöstæöur okkar uröu
ekki of flóknar fyrir hann þótt viö
kæmumst til nokkurs vits og ára. Hann
kom til þess aö vera förunautur okkar,
leiötogi frá degi til dags. En kannski
hefur sérhæfing nútímans gert okkur
erfiðara fyrir aö meötaka þennan
boöskap. Svo er þó varla á jólunum og
viö ættum þá aö nota tækifærið, þegar
viö erum opin fyrir trúnni eins og í
bernskunni aö hugleiöa þessi mál
rækilega aö hætti vitringa. Þá getur
jólatrú vaxiö upp af jólastemmning-
unni, og helgaö mannlegt allt þótt
rúmhelgin sé tekin viö af hátíöinni. Sá
er fagnaðarboðskapur jólanna. Jesús
kom til að vera. Trúin á hann gefur
daglegu lífi hátiðablæ, fyllingu, sem
annars staöar er ekki aö fá. Hún veröur
daglegu lífi þaö, sem saltiö er dagleg-
um graut. Eins og hver maöur veit,
gerir salt í lokaöri hirslu matnum hvorki
til né frá. Þaö þarf aö blandast saman
viö, annars veröur grauturinn vatns-
daufur. Þessi heimilisfræði, eöa hús-
ráö, er gott að hafa í huga þegar
hátíðin fjarar. Þegar viö lokum niöri allt
skrautið, hendum ræflinum af jólatrénu
og jólastemmningin vill fjúka í éljum
janúarmánaöar.
Ef þaö gerist þá höfum viö aö of
miklu leyti notiö þeirra jóla, sem viö
undirbjuggum meö höndunum einum.
Fyrirbyggjum þaö með Guös hjálp, og
friður hans, sem er æöri öllum skilningi
varöveiti hjörtu vor og hugsanir í
félagsskap Jesú á jólum og alla tíö.
GLEÐILEG JÓL í JESU NAFNI.
AMEN.
©