Lesbók Morgunblaðsins

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1980, Qupperneq 13

Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1980, Qupperneq 13
Víða sjást merki um trúrækni Möltubúa og algengt að fyrir sé komið i nánd við dyr og glugga myndum eins og hér sjást af heilagri guðsmóður og öðrum dýrlingum. Hér er byggt og búið þétt, — og ægir ýmsu saman. Fiskibátar og íbúðarhverfi við Sánkti Júlíusarflóa. Margt er forvitnilegt og hrífandi á Mið- jarðarhafseyjunni Möitu, þar sem eldgam- all menningararfur og lifnaðarhættir blandast áhrifum frá yfirráðum Breta. NSSUMAR konar pílagrímaferö út að Sánkti Páls flóa. Viö þurftum fyrst aö taka vagn ínn í Valetta, en þaöan liggja allar leiöir út um eyna. Fyrri helmingur leiöarinnar liggur gegnum samfellda byggö. Þetta hljóta þó aö hafa veriö aðskilin þorp, sem hafa tengzt svona saman í þessari afarþéttu byggð. Auövitað heita þau hvert sínu dularfulla og óskiljanlega maltíska nafni, svo sem: Gwardamanga, Qormi, Birki- kara, Balzan, Naxxar, svo aö eitthvað sé nefnt. Þegar fer aö nálgast Sánkti Páls flóa, er ekiö í gegnum stóran dal, Ghajn Rinana-dalinn, alþakinn akurspildum, en stórt Kristslíkneski horfir yfir hann úr vestri. Þegar horft er upp eftir lágum, aflíöandi hlíöum Möltu, viröist manni landið vera eintómt kalklitaö grjót. En þegar betur er aö gáö, reynast þetta vera mjóar akurspildur og grjóti hlaöiö framan við þær. Viö höfum víst veriö þarna á milli uppskera, því aö á flestum akurspildun- um sáum viö ekki annaö en mold, þó kartöflugras og kál á stöku staö. En Möltubúar rækta líka hveiti, maís, tómata og melónur svo og appelsínur, sítrónur, vínber, olívur og fleira. Á stöku staö þarna í dalnum sást maöur rölta á eftir litlum vélknúnum plógi. Viö sáum tvær eöa þrjár vindmyllur, sem líklega eru notaðar viö vatnsdreifingu. En á fjöl- mörgum ökrum var gríðarstórum vatnsmelónum raöað hringinn í kring á þakbrúnum húsa og skúra, sem þar stóöu. Viö komumst út aö sánkti Páls flóa og sáum tilsýndar minnismerki um strand Páls postula úti á eyju í minni flóans. Nokkrum sinnum lá leið okkar til Valetta, höfuðborgarinnar, ef viö áttu erindi í banka eöa á flugskrifstofur. Valetta dregur nafn sitt af deValetta, sem lét reisa þessa víggirtu borg til varnar gegn Tyrkjum sem honum tókst meö hjálp Sikiieyinga aö reka af höndum sér eftir mikið umsátur og blóöuga bardaga áriö 1565. Skipulag og bygging borgar- innar var falin arkitekti páfans og nem- anda Michaelangelos Laparelli, sem ekki þótti minna duga til varnar Hund-Tyrkj- anum en tveggja mílna langur hlaöinn varnargaröur umhverfis alla borgina. Eftir rúm fjögur hundruö ár standa þessir rammgeröu veggir óskemmdir að mestu. Kálbögglar á borðum „Hlemmur“ þeirra Möltubúa er rétt viö borgarhliö Valetta. Þar standa gömlu, grænmáluðu strætisvagnarnir í rööum, hvert númer á sínum staö og þaöan er hægt aö komast meö þelm um alla eyjuna. Lýöveldisgata (Republic street) tekur viö beint innan viö borgarhliöið. Þaö er göngugata a.m.k. mestan hluta dagsins og sjaldan hef ég séö annan eins mannfjölda samankominn og þar á heit- um októberdegi í þessari tæplega 20 þúsund manna borg. Gatan liggur eftir endilangri borginni út á St. Elmo vígið á nefi tangans, sem borgin er byggö á. Viö gengum hana alla. Næst borgarhliöinu eru glæsilegar verzlanir, bankar, skrif- stofur og opinberar tryggingar og stytta af Viktoríu gömlu drottningu á stóru torgi í grennd. En þegar lengra dregur inn á götuna, veröur allt fátæklegra í sniðum A MOLTU og sóöalegra. Okkur fannst að kálböggl- ar væru á boröum í hverju húsi þennan miövikudag eftir lyktinni aö dæma. Gam- almenni sátu fyrir dyrum úti og á einum staö sáum viö dömu á óákveönum aldri meö litaö rautt hár draga til sín vistir í körfu bundna á reipi upp á aöra hæö úr vín- og matarbúöinni á neöstu hæö. Ekki gerðum við tilraun til inngöngu í St. Elmo virkiö sökum brennandi sólar- hita og ærandi hávaöa í e.k. vinnuvél í grenndinni. En eftirminnilegt verður mér Maríulíkneskiö hátt, hátt uppi á vegg á bifreiöaverkstæði þarna rétt hjá. Fersk blóm voru í tveimur vösum framan viö þaö og hefur eflaust þurft kranabíl til þess aö skipta um blóm í þeim. Lengst neöar á veggnum var krotaö meö stórum, ójöfnum prentstöfum: Love JOHN. Viö geröum heiðarlega tilraun til aö fara inn í Jóhannesarkirkjuna (St. Johns Co-Cathedral), en hún var lokuö. Til þess aö láta þetta nú eitthvaó heita og geta sagt aö við heföum skoöað eitthvaö menningarlegt þarna í höfuðborginni fórum viö inn í Höll Stórmeistaranna í fylgd málglaös leiösögumanns, sem sýndi okkur m.a. gamla þingsalinn meö rauð- bólstruöu sætunum og áföstum „skóla- púltum", sem voru fyrrum sæti þing- mannanna, danssalinn, ambassadora- salinn o.fl. Þarna voru gífurlega íburö- armiklar og fallegar Ijósakrónur úr Fen- eyja- og Bæheimskristal, ofin teppi meö sögulegum myndum, freskómyndir og stór málverk af konunglegum persónum svo sem Elísabetu II Bretadrottningu. Síöast sýndi hann okkur fagurbúinn sal meö grænu plussklæddu hásæti, þar sem forsetinn setur þingið hverju sinni. Yfir sætinu var útskoriö lýöveldismerki Möltu, fagurskreytt stefni á maltískum bát, dghajje, og sól meö miklum geislum í baksýn. Stoltur sagöi hann okkur, aö Malta heföi oröiö lýðveldi 1964 (Malta varö sjálfstæö 1964, en lýðveldið var stofnaö 13. des. 1974). Stolt sögöum viö honum aö lýöveldiö okkar á íslandi heföi veriö stofnaö 20 árum fyrr. En hann lét sér fátt um finnast, hefur líklega haldiö aö viö værum aö draga dár aö sér; tala um ísland í þessum hita, hefur aö öllum líkindum aldrei heyrt þaö land nefnt. Merki Jóhannesarriddara Ekki uröum viö víöar vör viö lýöveldis- merki þeirra Möltubúa. En Möltukross- inn, Jóhannesarkrossinn, bar allstaöar fyrir augu. Hann var t.d. á huröahand- föngum og stólbökum á sólbaösstéttinni okkar og málaöur í botninn á sundlaug- inni. Svo má heita aö hann sé á hverjum minjagrip frá Möltu. Þetta er fornt merki Jóhannesarregl- unnar, sem kennd er viö Jóhannes skírara og var upprunalega stofnuð af ítölskum kaupmönnum í Jerúsalem til þess að annast um pílagríma og sjúka, kristna menn. Jóhannesarriddarar tóku þátt í síðustu varnarbardögum krossfara, en flýöu til Kýpur eftir fall Accra 1291. 1309 slógu þeir eign sinni á eyna Rhodos og héldu henni yfir 200 ár. 1522 uröu Jóhannesarriddarar á Rhodos aö lúta í lægra haldi fyrir Suleiman Tyrkjasoldáni og flúöu frá eynni. Stórmeistari þeirra, de l’lsle-Adam, feröaöist næstu sjö árin milli

x

Lesbók Morgunblaðsins

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.