Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1980, Qupperneq 16

SVEITAFÓLK
„Hvaö segirðu svo um þetta,
mamma? Mundu gömlu góöu dagana
— og komdu. Ég sendi þér fargjaldiö og
þú lætur bóka far meö flugvél, þaö er
þægilegra og fljótlegra. Sendu mér
svo strax símskeyti, svo aö ég viti,
hvenær ég má búast viö þér. Aðalatriöiö
er aö vera ekki hrædd."
Nanna Kelina kipraöi varirnar og
geröist hugsi.
„Ganni skrifar mér og biöur mig að
heimsækja sig,“ sagöi hún viö Karlu og
horfði á hann yfir gleraugun. Karlu var
barnabarn hennar, dóttursonur hennar.
Dóttirin haföi veriö óhamingjusöm í
hjónabandi sínu, hún átti nú heima í
London og var aö reyna að ná sér eftir
misheppnaöan hjúskap og amman
haföi taliö hana á aö skilja Karlu eftir
hjá sér til aö byrja meö. Henni þótti
vænt um dótturson sinn, en var ströng
viö hann samkvæmt maltíska máls-
hættinum: „Elskið börn ykkar á laun,
segiö þeim þaö ekki, því þá spilliö þið
þeim meö eftirlæti."
Karlu var að læra viö borðið. Sem
svar viö orðum ömmu sinnar yppti hann
öxlum eins og hann vildi segja:" Já, hann
hefur boöið þér að koma — og farðu
þá.“
„Hvenær er fríið þitt?" spurði
amma hans alvarlega.
Karlu sperrti eyrun.
„Hvaöa frí? Jóla-eða sumar?“
„Jólafríiö, kjáninn þinn."
„Það byrjar 19. desember. Hvers-
vegna?"
Aftur kipraöi gamla konan skorpnar
varirnar og hugsaöi sig um.
„En hversvegna?" spuröi hann aft-
ur.
„Skeyttu ekki um þaö. Hugsaðu um
heimaverkefnin þín.“
Hún braut saman bréfiö og stakk
því í svuntuvasa sinn, klæddi sig í
yfirhöfn og fór út úr húsinu. Karlu hljóp út
aö glugga til aö sjá, hvert hún færi.
Spölkorn frá útidyrunum mætti hún
nágrannakonu og sagöi upphátt:
„Ganni minn er aö skrifa mér og bjóöa
mér að heimsækja sig til Ontario. Ég
veit ekki, hvaö ég á aö gera. Ég get í
rauninni alls ekki ákveöiö mig."
„Komdu til Ontario," segir hann, „ég
sakna þín svo hræðilega."
Nágrannakonan svaraöi þessu ein-
hverju, Karlu heyrði ekki hverju, en
amma hans hélt áfram fuMum hálsi:
„Auövitað gæti ég farið. Ég hef aldrei
barið þessi barnabörn mín augum —
nema á myndum. En ég er logandi
hrædd . . .“
Tvær aörar gamlar konur komu nú
og slógust í hópinn og síöan ein til og
ein enn og ennþá ein. Brátt haföi heill
hópur svartklæddra gamalla kvenna
umkringt Nönnu Kelinu og aftur og
aftur endurtók hún sögu sína: „Ganni
minn skrifar mér aö koma til Ontario. Ég
veit ekki, hvaö gera skal. Ég er viss
um . . .“
Augljóst var, að þær töldu hana á
aö fara.
Karlu stakk höndunum í vasana og
fór aö ganga um gólf í litla húsinu.
Svipur hans var dreyminn og hann var
alveg eins alvarlegur og amma hans.
Hann var mjög líkur ömmu sinni —
alveg jafnmagur, meö sömu háu kinn-
beinin og sömu greindarlegu augun. En
skapgerö þeirra var mjög ólík. Amman
var röggsöm, þolgóö, hávær í tali og
afar forvitin. Karlu var líka forvitinn, en
svo feiminn, aö viöjá að hann væri
kjánalegur stundum. Hann var hæ-
verskur og mjög auösæröur.
Um kvöldiö sömdu þau símskeyti til
Smásaga
frá Möltu
efftir Joe C. Bonnici
Ganna. Karlu skrifaöi eftir frásögn
ömmu sinnar.
„Kæri Ganni. Ef þig langar til að ég
komi, þá kem ég auðvitað. Þó aö ég sé
tekin að eldast..
„Prýðilegt," sagöi Karlu. „Hver í
ósköpunum helduröu aö semji svona
símskeyti?"
„Hvernig vilt þú svosem hafa þaö?"
„Kem. Stopp. Eða: Kem eftir 19.
desember. Undirskrift: Móðir. Þaö er
allt og sumt.“
Gamla konan fyrtist ögn. „Þú ert í
sjötta bekk, Karl, og þú skilur ekki neitt.
Þú verður aðeins aö vitkast."
Nú var komið aö Karlu aö móögast.
„Viltu gera svo vel aö hlusta," sagði
hann. „Veistu, hvaö þaö kostar, sem viö
höfum skrifað? — í kringum tvö pund og
þrjá skildinga í gömlu myntinni."
Enn kipraöi gamla konan varirnar.
Enn einu sinni sökkti hún sér niður í
hugsanir sínar.
„Jæja, skrifaöu þetta: Sonur, ég hef
þegiö ráö hjá fólki . . .“
Karlu lagði frá sér pennann. „Ég get
þaö bara ekki. Hver hefur áhuga á, aö
þú hafir þegiö ráö hjá einhverjum og
einhverjum? Þeir drepast úr hlátri á
pósthúsinu."
„Skrifaöu þaö, sem þér er sagt,"
skipaöi amma hans. „Helduröu að ég sé
að telja eftir nokkur pund vegna sonar
míns?"
Karlu tók upp pennann og beygði
sig yfir blaðið í uppgeröar undirgefni.
„Kæri sonur minn, Ganni. Ég hef
spurt nágrannakonur mínar ráða og
þær ráöleggja mér allar aö fara til
Ontario. Auövitað er gömul kona eins
og ég dálítiö hrædd ...“
„Þetta skiptir svo sem engu máli,
þeir munu umskrifa þaö á pósthúsinu,“
skaut Karlu inn í.
„Þeir ættu bara aö reyna það.“
„Þú veist ekkert um það.“
„Og skrifaöu dálítiö meira: Auðvit-
aö er ég dálítiö hrædd, en fástu ekki um
þaö. Við komum eftir 19. desember.
Stopp. Maöur á aö segja stopp í lokin
— er þaö ekki?"
„Jú, amma, maður á aö segja
stopp.“
Og bættu viö: „Ég kem meö Karlu.
Hann er nú oröinn stór. Hann er ekki
slæmur, reglulega hlýöinn drengur...“
Karlu sleppti þessum orðum um aö
hann væri stór og hlýðinn.
„Meö honum verö ég ekki eins
hrædd. Vertu sæll, sonur. Þú getur ekki
ímyndað þér, hve sárt ég sakna þín . . .“
Karlu skrifaöi „hræöilega".
„Ég get varla beöiö eftir aö sjá
börnin þín. Stopp. Mamma."
„Nú skulum viö telja," tilkynnti
Karlu hátíölega og byrjaöi aö telja oröin
og baröi meö blýantinum viö hvert orð:
„Eitt, tvö, þrjú, fjögur...“
Gamla konan stóö þolinmóð og
beiö.
....fimmtíu og átta, fimmtíu og
níu, sextíu. Ekki satt? Margfalda meö
tíu, þaö veröa sex hundruð. Þetta veröa
sex pund,“ sagöi Karlu sigri hrósandi.
Gamla konan tók skeytið og stakk
þvf íalltgleypandi vasa sinn.
„Ég fer sjálf meö þaö á pósthúsiö.
Ég treysti ekki talningunni þinni."
„Þú kemst aö því, aö þeir fá þaö
sama út. Munar kannski fáeinum sent-
um.“
Cikku Borg, nágranni þeirra, sem
var skólaumsjónarmaöur, leit inn um
klukkan ellefu. Gamla konan haföi skilið
eftir boö heima hjá honum þess efnis aö
biöja hann aö hitta sig aö vinnu
lokinni.
Cikku haföi nýlega flogiö í flugvél,
þegar hann fór til London á Krýningar-
afmæliö.
Cikku tók ofan húfuna og sléttaði
grátt, svitavott háriö meö hrjúfum
höndum og settist við boröið. Upp gaus
lykt af bleki, krít og ódýru tóbaki.
„Svo þig langar aö feröast meö
flugvél, er ekki svo?“
Gamla konan fór niöur í kjallara og
kom upp meö stóra vínflösku.
„Með flugvél, Cikku. Segöu okkur
frá því og í réttri röö. Hvaö og hvernig.“
„Ja, hvaö skal segja?“
Cikku horföi á gömlu konuna hella
víni í glas. Svipur hans bar ekki vott um
græögi, öllu heldur snert af lítillæti.
„Þú tekur strætisvagn til borgarinn-
ar og þar spyröu um flugskrifstofuna.
Eöa enn betra væri aö fara beint út á
flugvöll...“
„Bíddu nú hægur. Þú heldur áfram
aö tala um þaö, sem viö gætum gert. Þú
átt aö segja okkur, hvaö viö eigum aö
gera, ekki hvaö viö gætum gert. Og
talaöu ekki svona hratt. Síöari kostur-
inn er bara til að rugla mann.“
Gamla konan setti vínglasiö fyrir
framan Cikku og leit alvarlega á hann.
Cikku snerti glasið meö fingrinum
og strauk þaö.
„Jæja, þaö er aö segja, aö þú ferö
til borgarinnar og spyrð um útflytjenda-
skrifstofuna. Þegar þú hefur fundiö hana,
segiröu þeim, að þú þurfir aö fara til
Ontario í Kanada í heimsókn. Þegar
þú hefur gengiö frá öllu þar, þá feröu aö
leita aö flugskrifstofu og biður þá um
flugmiöa til Kanada. Mundu það, Karl.“
„Skrifaðu þaö niður, Karl,“ skipaöi
Kelina amma.
„Þegar þú kemur á flugvöllinn,
vertu þá viss um aö þú lendir í réttri vél
og eftir um þaö bil níu klukkustundir
veröurðu komin til Ontario í Kanada."
Amma hvíldi aöra höndina á
krepptum, smáum hnefa hinnar handar-
innar og hlustaði þungbúin á Cikku. Eftir
því sem hann talaði lengur og feröin
varö auöveldari fyrir sjónum hans,
þeim mun áhyggjufyllri og ruglaðri varö
svipur hennar.
„í Róm veröuröu aö skipta um vél."
„Til hvers?"
„Þú bara veröur. Þeir spyrja þig
ekkert aö því, setja þig bara í vélina og
búiö meö þaö.“
Cikku ákvaö aö nú fengi hann sér
sopa: „Jæja, skál fyrir góöri ferö."
„Bíddu andartak. í Róm. þurfum viö
þá sjálf aö biöja um aö skipta um vél
eöa láta þeir okkur skipta?"
„Þeir sjá alveg um þaö sjálfir aö þiö
skiptiö. — Víniö þitt er dáindis gott,
Kelina Fenech. Hvernig býröu þaö til? Ef
þú gætir nú bara kennt mér, hvernig á
aö fara aö þessu."
Gamla konan hellti aftur í glasiö
hans: „Þegar þú hættir aö vera nízkur,
veröur víniö þitt gott.“
„Hvaö áttu viö?“ Cikku skildi hana
ekki.
„Láttu meiri sykur í það. Þú ert allur
í því aö sleppa sem billegast. Settu
meiri sykur í vínberin og þá færðu gott
vín.“
„Já,“ sagöi Cikku hugsandi. Hann
lyfti glasinu, horföi á gömlu konuna og
Karlu og drakk úr því.
„Jamm," sagði hann, „auövitaö er
því þannig fariö."
Cikku tók nú fram tóbakspunginn
sinn, kveikti í pípunni og myndaöi
gríöarstórt, hvítt reykský undan yfirvara-
skegginu. Gamla konan hellti í þriöja
glasiö handa Cikku. Nú var farið aö
hýrna yfir honum. Ánægjan skein út úr
tali hans.
„Aö fljúga í flugvél krefst stál-
tauga . . . Um leiö og hún fer upp, gefa
þeir manni sælgæti."
„Sælgæti?“
„Auövitaö. Þú skilur, til aö dreifa
huganum, svo aö þú sért ekki meö
neinar áhyggjur. Og í rauninni er þetta
hættulegasta augnablikiö. Eöa ætti ég
kannski aö segja, hvernig þetta fer
fram. Þeir segja viö mann: „Spenniö
beltin." Þú spyrö: Hversvegna? „Þaö er
reglan," segja þeir. Ha, ha. Reglan! Þeir
ættu aö segja hreint út, aö við gætum
farið í klessu. Þaö er mergurinn máls-
ins. Reglan!
„Jesús rninn," hrópaöi amma Kel-
ina. „Hversvegna skyldi nokkur fljúga í
þessu fyrst þetta er svona?“