Lesbók Morgunblaðsins - 28.03.1981, Page 6

ÁRIÐ
saga eftir Jorge Luis Borges
Flestir þeirra héldu, aö orustan — sá iöandi,
óstööugi hlutur — heföi rekið þá inn í hinn mikla,
myrka furuskóg. Þeir voru tíu, kannski tólf, aö
áliðnum degi. Menn, sem voru vanir plógum og
árum, erfiðismenn, sem nærðu sig af jöröunni í
sveita síns andlitis, þeir voru nú stríösmenn.
Hvorki þjáningar annarra né þeirra eigin skiptu þá
nokkru máli. Wulfred féll rétt utan viö skóginn. Ör
hæfði hann í öxlina. Enginn sá aumur á honum,
enginn leit viö. Þaö var fyrst, er þeir voru komnir
djúpt inn í skóginn, aö þeir létu fallast á jöröina
allir, en enginn sleppti takinu á skildi sínum eöa
boga. Aidan settist upp og talaði af íhygli, eins og
hann hugsaði upphátt.
„Byrhtnoth, sem var herra okkar, hefur gefið
upp öndina. Nú er ég elztur og ef til vill
harðskeyttastur. Ég veit ekki, hversu margra vetra
ég er, en tími þeirra virðist mér skemmri en sá,
sem ég hef lifaö frá morgni þessa dags. Werferth
var sofandi, þegar bjallan vakti mig. Eg sef hinum
létta svefni hinna öldnu. Frá dyrum mínum kom ég
auga á hin rákóttu segl víkingaskipanna, sem
þegar höföu varpaö ankerum. Viö söðluöum
hesta okkar og fylgdum Byrhtnoth. í augsýn
óvinanna var vopnum deilt meöal manna, og
mörgum manni var sýnt, hvernig ætti að halda á
skildi og bregöa sveröi. Af bakkanum handan
fljótsins bar sendiboöi sjómannanna (víkinganna)
þau boö, aö þeim yrðu afhentir gullhringir, og jarl
okkar svaraði honum, aö hann myndi gjalda með
gömlum sverðum. Fljótið skildi herina aö, og það
var aðfall. Viö óttuðumst stríö og við vorum
áfjáöir í þaö, af því aö þaö varö ekki umflúið.
Werferth var mér á hægri hönd, og dönsk ör haföi
nærri hæft hann.“
„Þú brauzt örvarlegginn meö skildinum, faöir,"
skaut Werferth inn í meö varfærni.
En Aidan hélt áfram: „Þrír af okkar mönnum
vöröu hlaðna stíginn. Sjómennirnir báðu okkur
um að mega fara yfir á vaðinu. Byrhtnoth féllst á
þaö. Hann gerði það, trúi ég, af því að hann var
óöfús aö berjast og af því aö hann vildi vekja
lotningu heiðingjanna og ótta meö því trausti, sem
hann haföi á hugrekki okkar. Óvinirnir fóru yfir á
vaðinu og héldu skjöldunum hátt. Þeir komu upp
á grösugan árbakkann. Og síöan geröu þeir
áhlaup."
Mennirnir hlustuöu á Aidan meö athygli. Þeir
mundu atburðina, sem hann rakti, en fyrst nú,
þegar rödd mótaöi þá í orö, virtust mennirnir gera
sér grein fyrir dáöum sínum. Frá því lýsti af degi
höfðu þeir barizt fyrir England og fyrir veldi þess í
fjarlægri framtíö, og þeir vissu það ekki. Werferth,
sem þekkti fööur sinn vel, grunaöi hann um aö
dylja eitthvaö á bak viö hina alvöruþrungnu ræöu.
„Nokkrir flýðu, og þeir munu uppskera háö og
spott lýösins," sagöi Aidan enn. „Meöal okkar,
sem hér erum óbugaðir, er enginn, sem ekki hefur
drepiö Dana. Þegar Byrhtnoth var höggvinn, stóö
ég viö hliö hans. Þar sem hann vissi, aö allir menn
eru syndugir, baö hann ekki Guð um fyrirgefningu
synda sinna. Hann færði Honum þakkir fyrir þá
daga ævintýra, sem Guö hefði gefið sér á jöröunni
og þá umfram allt hinn síðasta — dag orustu
okkar. Þaö sæmir okkur að vera veröir þess aö
hafa orðið vitni aö dauða hans og að falli annarra
og afrekum á þessum mikla degi. Ég veit, hvernig
bezt er hægt aö gera þaö. Viö förum stytztu leið til
þorpsins og verðum á undan víkingunum. Viö
liggjum í launsátri beggja vegna vegarins og
tökum á móti þeim meö örvum. Viö höföum barizt
lengi og vorum orönir þreyttir. Ég fór meö ykkur
hingað til aö hvílast."
Hann var staöinn á fætur og var stór og
sterkur, eins og hæfir Saxa.
„Og hvaö svo, Aidan?" spurði einn úr hópnum,
sá yngsti.
Síöan munu þeir vega okkur. Viö getum ekki
lifaö herra okkar. í morgun var hann foringi okkar.
Nú hef ég forustu. Ég mun ekki þola neinn heigul.
Þannig skal það verða.“
Mennirnir tóku aö rísa á fætur. Einn eöa tveir
mölduöu í móinn.
„Viö erum tíu, Aidan,“ sagöi drengurinn.
„Viö verðum níu,“ sagöi Aidan hversdagslegri
röddu. „Werferth, sonur minn, nú er ég aö tala viö
þig. Þaö, sem ég ætla aö bjóöa þér aö gera, er
ekki auövelt. Þú verður aö fara burtu einn og
yfirgefa okkur. Þú verður að snúa baki viö
bardaganum, svo að þessi dagur megi lifa í
manna minnum. Þú einn getur séö um, aö svo
verði. Þú ert söngvarinn, skáldiö."
Werferth féll á kné. Þetta var í fyrsta sinn, sem
Aidan haföi minnst einu oröi á kvæöi hans viö
hann. „Faðir,“ sagöi hann og barðist við grátinn,
„viltu láta son þinn veröa sakaðan um rag-
mennsku eins og ómennin, sem flýöu?"
„Þú hefur þegar sannað, aö þú ert ekki heigull,"
svaraöi Aidan. „Viö munum efna heit okkar viö
Byrhtnoth og láta lífið viö hliö hans. Þú munt efna
þitt meö því aö halda á loft minningu hans um
ókomin ár.“ Síöan sneri hann sér aö hinum og
sagöi: „Þá höldum viö gegnum þennan skóg.
Þegar síöustu örinni hefur veriö skotið, ráðumst
við til atlögu meö sverðum og skjöldum.“
Werferth horföi á þá hverfa inn í rökkur dagsins
og skógarins, en vísa var þegar aö koma fram á
varir hans.
Sveinn Ásgeirsson íslenzkaöi.
Tvær ljóðaþýðingar
Eftir Árna Grétar Finnsson
HANSON TOWNE
Handan við hornið
Góöan vin handan viö horniö ég á,
í heimsborg, sem breiöir sig endalaus grá.
Samt dagarnir líöa og verða að vikum,
varnarlaus tímann í árum viö stikum;
og vin minn auönast mér aldrei aö líta,
ævilangt erum viö okkur að flýta.
Hann veit, aö mín vinátta er söm og fyr,
er var ég vanur aö drepa á hans dyr
og hann hjá mér.
Þá vorum við ungir enn.
Nú erum við umsetnir, örþreyttir menn:
Örþreyttir leitum aö gagnslausri gnægö,
örþreyttir reynum að vinn’ okkur frægö.
„A morgun, „ég afræö," ég ákveöið fer,
honum að sýna þann hug sem ég ber. “
En nýr dagur kemur — og líöur aö kveldi,
mill'okkar vex fjarlægöin í sínu veldi.
Handan viö horniö! — rétt hálf míia talin...
„Hér er símskeyti, herra, “
„Hann er fallinn í valinn. “
Nú á ég aö endingu og undan styn:
Handan viö horniö, horfinn vin.
R. W. EMERSON
Gef ástinni allt
Gef ástinni allt,
hlýö þínu hjarta,
ástvini, ættingja, daga,
eigur og oröstír góðan,
áform, upphefð og vizkuleit, —
ástinni um ekkert neit.
Hún er heillandi drottning
háleitra sona:
Fylg henni fast,
von handan vona.
Hærra og hærra
til hæöa stefnir,
með óþreyttum vængjum,
óræð seiöir,
er sem guö,
þekkir eigin vegi
og himinsins leiöir.
Deigir ei duga.
Djörfung er hennar krafa,
sálir án vafa,
vaskar, óragar,
vel mun hún launa. —
Til baka þær snúa
betri en þær vóru
og bæta sig alla daga.
Gef allt fyrir ást.
En heyr mig samt,
enn eitt orö; lát aldrei mást
ástareiöa úr þínu hjarta.
Gæt þín í dag,
á morgun, alla daga,
þá frjáls sem fákur
ert þú íþinni ást. . .
Þó unnir þú henni sem eigin lífi
og elskir sem hjartað í brjósti þér,
þó dagsbirtan dvíni þá hún fer,
og dauflegt sé einn að vaka.
Vinur, þú vita skalt bara:
Er hálf-guöir fara,
heim snúa guðir til baka.
6