Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1981, Blaðsíða 12

Tvö finnsk Ijóð
í þýðingu sr.
Sigurjóns Guöjónssonar
Jacob Tegengren
Undir
linditrénu
Einn sumarmorgun, þegar ég var lítill,
sat ég hjá móöur minni
undir nýútsprunginni lind í trjágarðinum.
Og móöir mín las hátt
í bók bókanna.
Hreimfögur rödd hennar
var sem hóglát blíöuatlot.
Ég sat kyrr og leit framan í hana,
en ég gat ekki höndlaö
milt augnaráöiö,
því aö augu hennar drukku orðin
frá opnu bókinni á hnjám hennar
eins og menn njóta hunangssætu og
unaösilms
Hátt yfir höföum okkar
suöuöu býflugurnar í trjákrónunni,
og lítil blóm féllu
eins og gulliö regn
á bókarblöö móður minnar.
Dingull tímans bæröist ekki.
Vindurinn stóö kyrr, /
sólin stóð kyrr.
í öllum heiminum
vorum viö aöeins tvö
og Guð,
sem frá endalausri firrö
leit niður til okkar
milli greinanna í nýútsprungnu trénu.
Og í djúpri kyrrðinni
heyröi ég rödd móöur minnar:
„Sælir eru hjartahreinir,
því aö þeir munu Guð sjá. “
Solveig von Shoultz
Steinninn
í skóginum
Þarna stendur hann alltaf
þó aö maöur sjái hann ekki.
Grenitrén fela hann
í litlausu muldri sínu
fingur runnanna
teikna villandi skugga.
Hann er eitt með skóginum.
En rétt fyrir sólarlag
kemur hann skyndilega fram
allur upplýstur:
þungur, meö þrjózka strýtu
segir hann: ég er hér.
Þaö gerir kvíöinn líka.
M VERDI
kra*íber bra>ðir klakanti
í rauninni má þaö teijast mikil
hetjudáö hjá öllum þorra fólks aö fara á
sinfóníutónleika til aö hlusta á stór og
mikil verk í fyrsta sinn án þess að
þekkja á þeim haus né sporð. En allt
er einu sinni fyrst og fyrstu kynni af
góöu og vel fluttu tónverki veröa án efa
oft til þess, aö þeir, sem hafa á því tök
og sækjast eftir að kynnast því nánar
annað hvort meö því aö kaupa hljóm-
plötu meö verkinu eöa sæta færi að
hlusta á þaö í útvarpi eða á öðrum
hljómleikum.
Ánægja tónleikagesta er margföld,
þegar þeir þekkja tónverkin, sem flutt
eru og vex yfirleitt í réttu hlutfalli við
kunnugleika þeirra á þeim. Hjá þeim
vex spennan og ótal spurningar koma
upp áöur en tónleikar hefjast.
Hvernig skyldi Guðmundi takast við
Credo Jagos? Hvernig verður ástardú-
ettinn hjá Sieglinde og Spánverjanum?
Hvernig ætli bassaleikurunum takist
meö sinn „konsert" í 4. þætti? Þannig
gætu þeir, sem til þekkja, hafa spurt
áður en flutningur hófst á óperunni Ótelló
eftir Verdi í Háskólabíói 19. mars sl.
Án efa hafa þessar og aðrar
spurningar aöeins iiöiö í gegnum huga
minnihluta áheyrendaskarans, sem fyllti
Háskólabíó þetta hryssingslega mars-
kvöld. Allir hinir hafa þó vafalaust
beðið í spenningi eftir óperu eftir Verdi
minnugir La Traviata á sama staö fyrir
rúmu ári. Þar gegndi þó nokkuö ööru
máli, því aö sú ópera er svo þekkt, aö
nánast hvert mannsbarn, sem eitthvaö
hlustar á tónlist, kannast hérumbil viö
hverja einustu aríu úr henni.
En Ótelló? Skyldi hann ekki vera
nokkuð þungur og strembinn eins og
leikrit Shakespeares? Ekki er óeölilegt,
aö margir hafi hugsaö svo hafandi lítið
annaö fyrir sér en efnisþráöinn í
prógramminu, sem er náttúrlega allra
góöra gjalda veröur, en nær afskaplega
skammt í því aö kynna anda tónverks-
ins. Til dæmis finnst mér il fazzoletto
(vasaklútnum) gerö alltof rækileg skil í
kynningu í öörum þætti. Nær heföi veriö
aö nefna aöeins fegursta og Ijúfasta
kórþátt verksins (þar sem barnakór-
inn syngur meö), þar sem Kýpurbúar
fagna Desdemónu eins og drottningu og
strá rósum og liljum á leið hennar og
maöur finnur bókstaflega blandast
saman blóma- og sjávarangan í tónlist-
inni.
Auðvitaö átti aö vera búiö aö kynna
þetta glæsilega og mikilfenglega en
skemmtilega verk í Ríkisútvarpinu mark-
visst og ákveöiö í margar vikur fyrir
hljómleika. Mér finnst útvarpiö alger-
lega hafa brugöist hlutverki sínu í þetta
skiptið og skil alls ekki hversvegna þeir á
tónlistardeildinni létu svona framúr-
skarandi tækifæri til upplýsingar þjóð-
inni renna eins og sand gegnum greipar
sér.
Ég hef orðiö þeirrar gæfu aönjót-
andi aö fá aö taka þátt í flutningi
Söngsveitarinnar Fílharmóníu á hverju
stórverkinu á fætur ööru sl. 16 ár.
Auðvitað er ánægjan alveg geysileg
aö fá aö syngja með, fá að spreyta sig á
aö læra áður óþekkt verk, fá þetta smátt
og smátt inn í heila, hjarta og sál, finna
samhljómana og dýptina í verkinu,
kanna nýjar víddir, ef svo má segja. En
ánægjan yfir því aö taka þátt í þessu er
ekki síður fólgin í því aö hlusta á þátt
einsöngvaranna og hljómsveitarinnar,
aö kynnast verkinu innan frá hverju
sinni.
Þaö er ekki svo lítils viröi aö hafa
verið „dæmd“ til aö sitja 10 sinnum
steinþegjandi og grafkyrr á sviöinu og
hlusta á 3 fyrstu þætti 9. sinfóníu
Beethovens áöur en kórinn reis upp
og söng meö í þeim 4., að hlusta á
„gullvíravirki" einleiksfiölunnar í Bene-
dictusþættinum í Missa Solemnis og
elskulega dúetta Adams og Evu í
Sköpuninni svo aöeins sé fátt eitt nefnt
af viöfangsefnum kórsins.
En kannski er allra mest gaman, aö
yfirleitt þykir manni hvert viöfangsefni,
sem yfir stendur, þaö allra skemmtileg-
asta. Þess vegna finnst mér núna,
þegar nýlokiö er þátttöku okkar í
flutningi ótellós, aö þaö hafi nú veriö
það allra dásamlegasta og skemmtileg-
asta af því öllu.
Aldrei höfum viö í Fílharmóníu þurft
aö læra og æfa jafnstórt og viöamikið
verk á jafnskömmum tíma og þetta nú.
Þrisvar til fjórum sinnum í viku brutumst
viö á æfingar í kulda og ófærö vestur
í Melaskóla úr Árbæ, Breiðholti, Kópa-
vogi, Hafnarfiröi, ofan úr Mosfellssveit og
jafnvel sunnan af Suöurnesjum, upp-
tendruö allra síðustu vikurnar af
eldlegum áhuga, dugnaöi og elskuleg-
heitum þeirra stallbræöra Levines og
Goldbergs frá New York, sem eiga
mestallan heiöurinn skiliö fyrir þessa
uppfærslu.
Auðvitaö er hápunktur alls erfiðis-
ins tónleikalok meö dynjandi lófaklappi,
bravóhrópum og blómahafi á sviðinu, þó
að ánægjan dreifist, mismikil að vísu,
yfir margar vikur á meðan á æfingum
stendur.
Fyrir mér varö þó hápunkturinn að
þessu sinni á lokaæfingu miöviku-
dagsmorguninn 18. mars, þegar kórinn
fékk aö sitja frammi í sal og hlusta á 4.
þátt, sem hann syngur ekki í. í byrjun
þáttarins eru þær Desdemóna og Em-
elía einar í svefnherbergi þeirrar fyrr-
nefndu. Desdemóna, sem er haldin
illum grun um andlegt ásigkomulag
Ótellós, segir þjónustustúlku sinni aö
sig ásæki þetta kvöld gamalt lag, sem
vesalings Barbara, þjónustustúlka
móöur sinnar, hafi sungið þar heima
endur fyrir löngu, en örlög hennar uröu
þau að unnusti hennar missti vitið. Og
Desdemóna syngur þetta Ijúfsára gamla
lag, „Viöjusönginn“, Salce. Hvaö eftir
annaö syngur hún þetta orö, salce, og
klarinettan endurtekur tónana ofurmjúkt
eins og fjarlægt bergmál. Sieglinde
Kahmann söng þetta undurfagra lag
af svo mikilli innlifun og djúpri tilfinn-
ingu, aö því veröur ekki meö oröum lýst.
Og sama gildir um túlkun hennar á
Maríubæninni, sem fylgdi strax á eftir.
Þegar tárhreint og undurmjúkt as-iö,
síðasta nótan í Ave í lok bænarinnar, leiö
um loftiö féllu þó nokkur tár í hálfrökkv-
uðum sal Háskólabíós.
Gamal Verdi tókst eins og svo oft
áöur aö bræða klakann í hjörtum
landans, þó ekki hlánaði um sinn klakinn
utandyra.
23. mars 1981.
Anna María Þórisdóttir.
12