Lesbók Morgunblaðsins - 12.06.1982, Qupperneq 9

endalausa hrísgrjónaakra sem teygöust
upp í fjöllin á hlöðnum stöllum. Og yfirleitt
voru öll störf er aö hrísgrjónarækt lutu,
unnin á sama tíma. Meöaltekjur karl-
manns, bónda eða verkamaons, eru um
þaö bil 1200 dollarar á ári. Enda þótt hiö
hlýja loftslag spari ýmis útgjöld sem viö
verðum aö greiða, eins og t.d. upphitun og
klæðnaö, þá er augljóst, aö þetta eru mjög
lágar tekjur. Skólaganga er ekki lögboöin,
en 65 af hundraöi barna ganga í skóla.
Eg sá konur búa til batik meö því að
hylja þá hluta efnisins vaxi sem liturinn átti
ekki aö ná til.
Að kvöldi snæddum við skemmtilegan
kjötrótt og snúöa auk grænmetis og hlýdd-
um á þjóðlega tónlist. Síðan fórum viö aö
horfa á Bali-dans. í barong-dansinum er
dýriö, barong, alveg stórkostlegt. Það er
túlkaö meö trégrímu þar sem hægt er aö
skella saman tönnunum, og hreyfingarnar
eru eölilegar, aö manni finnst, enda þótt
ekki sé þaö líkt neinu dýri. i apadansinum
er þaö hópur manna, sem syngur og dans-
ar, skrækir og hreyfir sig eins og apar.
Áhrifamesti dansinn er leiðsludansinn.
Maöur sem fellur í leiöslu (trance) dansar
yfir glóöir brennandi kókostrefja án þess
að hann saki hiö minnsta.
Óþægilegur ágangur fólks
Eitt er það á Bali, sem mjög reynir á
taugarnar. Maöur varö stööugt fyrir ágangi
fólks, venjulega barna, sem ruddust aö
okkur, tóku í handleggi okkar, hrópuöu aö
okkur og reyndu allt sem þau gátu til aö fá
okkur til að kaupa varning sinn. Þaö gekk
svo langt, aö viö uröum aö hafa vopnaðan
vörð á veitingahúsi þegar viö vorum aö
boröa. Þetta minnti mig ákaflega mikiö á
„cargo cult“ eftir heimsstyrjöldina síöari.
Eftir
Terry G. Lacy
Höfundurinn er bandarísk
kona, sem hefur veriö búsett
á íslandi um árabil, talar ís-
lenzku og kennir viö Háskóla
íslands. Þessa grein hefur
hún skrifaö á móöurmáli
sínu, en Haraldur Ólafsson
þýddi.
Þá komu Bandaríkjamenn meö útvörp sín
og senditæki, og af himni ofan komu flug-
vélar hlaönar varningi, sem streymdi út úr
þeim. Aö stríðinu loknu, áttu nokkrir töfra-
menn senditæki með tómum rafhlööum.
Þeir trúöu því, að allur varningurinn heföi
komið frá þeirra eigin guöum, og svo sátu
þrestarnir og aðdáendur þeirra í kringum
tækiö, töframaöurinn talaöi til þess og allir
bjuggust viö að flugvélarnar kæmu aftur.
Þeir virtust hvorki þá né nú gera sér grein
fyrir hvaö þessi tæki raunverulega eru. Þeir
fylgja töfrahugmyndum.
Nú hafa orðið miklar breytingar þarna,
meöal annars hefur fólki fjölgaö. Ýmsar
þarfir hafa komið til sögunnar, sem ekki
þekktust áður. Tvívegis gerðist það, aö
ungir menn komu til mín og sögöu: „Mig
langar í myndavél." Ég sneri burt. Þegar
sífellt er veriö aö þrífa í handlegginn á
manni, þá er um að ræöa leifar „cargo
cult“. Þaö er verið aö reyna aö stööva
okkur til aö fá frá okkur þaö sem unnt er.
Fólk vildi fá úrin okkar, og einn manninn
báðu þeir um hattinn hans. „Þú ert gestur á
Bali, geföu mér hattinn." Hegöun þessi er í
mikilli mótsögn viö tungumáliö, þar sem
mér er sagt, aö sé um aö ræöa sex
ávarpsform, og verður aö gæta ýtrustu
varfærni í samskiptum viö viðmælanda
sinn. Þaö er líka andstætt þeirri varfærni
sem birtist í því hvernig menn og konur
ganga.
Viö héldum svo frá Bali og stefnan var
tekin til hinna raunverulegu áfangastaða
ævintýrafarar okkar. Þar sem skipið var
lítiö, aöeins um 250 fet á lengd (76 m) og
risti aöeins 15 fet (4,5 m), þá komst það
víðast mjög nærri landi. Um borö voru
nokkrir gúmbátar, uppblásnir meö utan-
borösvél, og var því auövelt aö setja far-
þega á land hvar sem var. Fyrst var lent á
ströndinni á Komod-eyju og gengum við
um tveggja kílómetra leið til aö skoða
Komod-drekana. Viö stóöum á öruggum
staö á klettariði og fylgdumst meö er drek-
arnir rifu í sig geitarskrokk, sem lagöur
hafði verið þarna til aö laöa þá aö. Stærsti
drekinn var um þrír metrar á lengd. Þetta
eru rándýr sem veiða villt dádýr sér til mat-
ar, og menn eru ekki heldur óhultir fyrir
þeim. Ungir drekar veröa aö hafast viö
uppi í trjánum, svo foreldrar þeirra rífi þá
ekki í sig.
Heilsað með hefð-
bundinni ógnun
Indónesía er eyjaklasi, sem nær yfir
svæöi sem samsvarar vegalengdinni frá
Bretlandi til Kaspíahafs. Ríkinu er skipt í
héruö sem eru undir stjórn landstjóra. Ým-
is vandamál hljóta þá aö koma þar uþþ.
Tungumál í ríkinu eru 25, auk mállýzkna.
Eyjar sem tilheyra rikinu eru 13.677 (eg veit
ekki hvernig þær eru taldar), en 6.000 eru
byggöar. Til sumra er farið til að safna
„copra“ eöa skjaldbökueggjum. íbúar
Indónesíu eru 153 milljónir, og búa flestir
þeirra í vesturhluta ríkisins, en þar fórum
viö ekki. Þjóöir Indónesíu eru blandaöar,
og menning þeirra er einnig blönduð.
Þarna gætir áhrifa Malaja, Kínverja og Evr-
óþumanna.
Næst var komið til Flores-eyjar, og
gengið til Lewoloba, þar sem viö sáum
skemmtilega dansa. Hér sem annars staö-
ar heilsuöu karlmenn okkur meö því að
ógna okkur á heföbundinn hátt. Þeir báru
höfuöskraut til aö sýnast stærri, og þeir
veifuöu hnífum og skjöldum. Dansinn fylgdi
helgireglum. Menn voru í rööum og leikin
var fórnarathöfn, þar sem geit var slátrað
og skipstjórinn og aðrir af áhöfninni uröu
að drekka áfenga kókoshnetumjólk. Síðan
komu konurnar meö „gjafir", og þarna sem
annars staðar var dans þeirra svo daufleg-
ur, aö manni hundleiddist að horfa á hann.
Sþilaö var á flautu og málmbjöllur undir
dansinum.
Okkur var fagnaö meö svipuðum dansi í
Banda Besar, Amar og Ternate, gömlum
hollenzkum hafnarborgum frá blómatima
kryddverzlunarinnar. Menn þar báru þó oft
16. aldar hjálma, upþrunna frá Portúgal, og
úlnliðsskildi. Sumir voru með sænskar
bronsbyssur, búnar til í Svíþjóö á 16. öld.
Indónesíumenn hata Hollendinga, en minn-
ast yfirráða Portúgala á árunum
1511 —1602 meö viröingu, og halda þar af
leiöandi áfram að bera portúgalska bún-
inga í dönsum sínum.
Milli hinna heitu og röku hafnarborga
lentum viö hvar sem eyja varð á vegi okkar,
fórum yfir kóralrif eöa sóttum heim inn-
fædda. Viö vorum 75, feröafélagarnir, og
við hljótum að hafa litið undarlega út i aug-
um fólksins, svo Ijós á hörund, sem viö
vorum, takandi myndir eins og óö værum. i
einu þorpi lögðu menn á flótta er þeir sáu
okkur. Annars staöar, eins og á Mai, var
engin byggö, og á þessar úteyjar koma
menn við og við til veiða, eða til aö safna
copra, sem selt er til Japan, eöa safna
skjaldbökueggjum og veiða skjaldbökur
Sum þorpin, eins og t.d. Namwan, voru
fögur. Þar gengu börn í skóla og þau sungu
SJÁ NÆSTU SÍÐU
9