Lesbók Morgunblaðsins - 12.06.1982, Blaðsíða 16

Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
#- 4a’or. f.£«Ð Fsóa- LCYSIÐ MÖno UUL fiTLA Ul£> ÓTAf- NA Belti Þýfi rc-a- rö«- Jöfíkí Fæí>a
k L 'A F A R L o f A N A
L £ 5 \ S> ’l 5 L ’o F A L
ú T PNLLA HLtO K L ’o K A HANC.A HV.T, L A F A
riÁ.ji' r/títp tt>V* r'iÐ R 1 5 T A i£*P’P MÁH- UOUIL O F N 1 N N
F 'o L Þv/crr IUC.UH N ’l A rmouK ITO*- C. K 1 i) T ÓK óiou N A M
A F A R Frum- EFNI £> 5 ’o N N & B &“.{>. TMtí- A»l UM R A
LCNíJ WNA R K N> U M A í,«KvNri Hty L A U N K 'A L LTóí - Tvnu N
J) R A U A Lt IT SVr^ í X M£lti Nt fWii\ HU|Mt 0 R U L.
ttN- K£W»l A £> A L ACL D£Tta ’A r 1 ir HÁttur K R U M C A
u I L i KiKl- anmti H ’A r r A L A A HJs 8 K
(.RtlH- Á* A N Ck A R LIXMAÍ Kvíik- Ut A u L A R Lpffi Blo^i U R T A
■ R ÍCWLlR ■fÓHH € F A R S*-X •R A A A R Mf A U R
ÍNupe AR. S N A P A * ■ ® SffA6 R O A 3> d.
IVlKNA [C.LM>I* 1 &. R A K 'A T I R 5** S T I A
MANIÁ nafN X* ,\ö * ,LIW"7. Raub- AR. BsuFi- S FALL ÖkiíKtii! 8ÓK- STAFUÍÍ ■ HlI- ■ o-Ð 1
I-* ÁW J/ LM- W |hr.
: /W)U- Wí- = iJafij ítUÚFUP HRtOD - UE CcU l
A F- VKT-
^t h 1 F lt^\ OMf) 1 >
Oft-TI úawrö Ffwú-
evtv< i TR'ACí,- ...
fUUL hwlcta íAKma
m go t vc- ULL AFKoM EwOuR
BoR £>- Anöi n ÍKURf) IRNIR í-£ tvc - TÆvc i© $N' gMNfl
fah(x AFLEiei ‘A* A& GtAKy sia««e M’ALmi 5 Pi rn - •HLT-
\Jinnu- \)£L UM -
íámö PtLL $7TTT- AR.
EnöINÓ r-flntEKi VERKfl exvo AR > > N'/r'iA - LíHfJ OÍRV)' peN- /NíA
þfiÍFASr Lok ka
EogiPk- BhaR. íveRAi? L'iv<AK)S HLUT/NN
Foí?RÆ8, NÁLAR.
JKAv?. —^ NÝrr TÍIMflL tíús 5To Ríki
5P/RA h'or
DVR. PöR - NAfM fuglí^ eiws
s#1- ÖfT- HA&( - 5LARKj A^
Ú*UNA + teKA / ► AR
SVIPMYNDIR
URMR
svip þeirra og alvöru. Ég held að þeir hafi
báðir borið verulegan keim af þjóðum
þeim, sem tala tungumálin sem þeir
kenndu. Það var eitthvað gallískt yfir Páli
Sveinssyni þegar maður fór að kynnast
honum. Hann var svo stundvís, að ná-
kvæmni hans í þeim efnum nálgaöist að
vera hlægileg. Kennslustundir byrjuðu
venjulega á slaginu klukkan átta, níu
o.s.frv. Páll var jafnan búin að taka sér
stöðu fyrir utan kennslustofu sína áður en
skólaklukkan sló og gekk jafnan inn á slag-
inu. Andlit hans var eins og höggvið í stein
og sýndi aldrei minnsta vott geðshræringa,
að því leyti var hann mjög norrænn. Þykir
mér líklegast að hann hafi verið Frakki í
einhverju fyrra lífi, en áreiðanlega veriö frá
Normandí. Hann var ákaflega nákvæmur
og þurr kennari og fór ítarlega eftir
kennslubókinni, enda haföi hann skrifað
hana sjálfur. Yfir persónu Páls var einhver
tignarsvipur, sem geröi það að verkum, aö
ekki var hægt annaö en að bera virðingu
fyrir honum þó kaldur sýndist. En á munn-
legum prófum kom fram allt annar maöur.
Þá braust góöleikinn eins og sól fram úr
skýjarofi og var svipur hans þá mildur og
vingjarnlegur og verkaöi öll framkoma
hans þá mjög hvetjandi. Það sló hlýtt hjarta
í steinstyttunni.
Mörgum árum siðar komst ég að því, að
hann átti viö mikla erfiðleika að striöa sök-
um langvarandi sjúkdóms konu sinnar, en
það lét hann aldrei á sér sjá. Hann var
góður maður og heilsteyptur.
Jón Ófeigsson var líkur Páli um stundvísi
og nákvæmni í kennslu, en að ég held i
rauninni miklu kaldari persónuleiki. Fannst
mér eitthvert junkarayfirbragð á honum.
En hann var eins og Páll frábær kennari og
jafnvel ég komst ekki hjá þvi að lesa undir
tímana hjá þessum ströngu kennurum og
er ég þeim mjög þakklátur fyrir þaö. Á
prófum var Jón enn kaldari en nokkru sinni
og ef maöur mundi ekki eitthvert orö lét
hann mann gata í óþægilega langan tíma
16
og horfði svo á prófdómarann, eins og til
að ganga úr skugga um þaö að þetta færi
nú ekki framhjá honum. Ekki tel ég þó rétt
að dæma Jón fyrir þetta, því hann var
maður mjög samvizkusamur. Síðan átti ég
eftir aö veröa honum mjög þakklátur fyrir
hið ómetanlega starf hans við Blöndals-
oröabókina miklu, sem hefur verið mér
mjög kær og gagnleg eftir að ég fór að fást
við ritstörf. Jón var maður ákaflega kapp-
samur viö vinnu og ósérhlífinn og grunar
mig að hann hefði getað lifað lengur, ef
hann heföi farið sér hægar.
Mjög ólíkur þessum tveim kennurum var
Bogi Ólafsson enskukennari. Bogi hafði
ungur farið til sjós á togara, en tók sig svo
til og ákvað að mennta sig eitthvað, dreif
sig í þaö og var kominn yfir þrítugt þegar
hann lauk stúdentsprófi. Þeir Páll og Jón
voru dæmigerðar innhverfar manngerðir
báðir grannholda, þöglir og lokaðir. Bogi
var allt önnur manngerð. Hann var stór
þrekinn og áreiðanlega rammur að afli.
Vaggaði dálítiö i gangi aö hætti sjómanna.
Ég sá hann alltaf fyrir innri sjónum standa í
brúnni á stórum togara og kalla skipanir til
áhafnar þrumandi röddu. Þaö sópaði að
persónu Boga, enda var hann aldrei í
minnstu vandræðum meö að halda uppi
aga. Þaö var ekki síst fyrir kaldhæðni sína
og orðheppni. Var hann svo áhrifamikill
persónuleiki aö enn má finna bergmál af
kaldhæöni hans meöal kennara Mennta-
skólans í Reykjavík. Þeir sem erfitt áttu
með tungumálanám voru dauöhræddir við
þennan mikilúðuga mann. Er mér í því
sambandi minnisstæður einn bekkjarbróö-
ur minn í gagnfræöadeild, sem var ágætur
í stærðfræöi, eölisfræöi o.þ.h., en viröist
hafa talið sér trú um að hann gæti ekki lært
tungumál og varð frammistaöa hans eöli-
lega i samræmi við þaö. Sá var háttur á
hafður í tungumálakennslunni, að fyrst var
nemandinn látinn lesa kafla á tungumálinp
þangaö tii kennari sagöi til og síöan látinn
þýóá textann. Þessi piltur var nú tekinn
upp hjá Boga og hann byrjar að lesa á
ensku með hinum hörmulega framburöi
sínum. Mér varö litið til hans og sárvor-
kenndi honum, því ég vissi hve hræddur
hann var við Boga. Þegar hann hafði lesið
kafla sem ætla mætti aö kennarinn léti sér
nægja, heyrðist ekki orö frá Boga, en pilt-
urinn hélt áfram aö lesa, þorö: ekki aö
stoppa og tók nú svitinn aö boga af andliti
hans. Það heyrðist ekki orð í Boga fyrr en
pilturinn var búinn að lesa allan textann
sem okkur haföi veriö settur fyrir þann
daginn. Þá þagnaði hann. Löng þögn.
Loksins rumdi í Boga: „Lesið þér þetta aft-
ur, en viö skulum hafa það á ensku í þetta
skiptiö." Þá var piltinum öllum lokið. Andlit
hans féll frammá bókina og hann brast í
grát. Svipbrigðin á andliti Boga voru furöu-
leg. Hinn þungi svipur hvarf og undrun kom
í staöinn. Kannski var þetta í einasta skipt-
iö sem Bogi hafði séð karlmann gráta.
Hann varö svo furðu lostinn að honum féll-
ust hendur fyrst i stað. Loks reis hann úr
sæti sínu og gekk að boröi drengsins,
klappaði blíölega á axlir honum og sagöi:
„Fyrirgefið þér, góði minn, ég ætlaði ekki
að særa yöur. Þér skuluð bara fara fram og
jafna yður dálítið." Ég varð svo undarlega
snortinn af aö sjá þessa blíöu hins stranga
og kaldrifjaða kennara, að mér vöknaði um
augu. En svona var Bogi, á bak við kald-
ranann sló hlýtt hjarta. Þetta virtumst við
nemendur einhvern veginn alltaf skynja og
var hann þvi alla tíð ástsæll kennari, en
sögurnar um kaldhæöin tilsvör hans voru
mjög vinsælar meöal skólapilta.
Þegar ég kom í Menntaskólann haföi
Þorleifur H. Bjarnason fallið frá, en hann
var rektor. Jón Ófeigsson var þá talinn
sjálfsagöur eftirmaöur hans, sökum aldurs
sem kennari við skólann. Mér var jafnvel
síöar sagt að hann hefði fariö utan sér-
staklega til þess að undirbúa sig til þess aö
taka við rektorsstarfinu. Þaö fór þó öðru-
vísi en flesta grunaði. Jónas frá Hriflu, hinn
valdamikli foringi Framsóknarflokksins, var
þá menntamálaráðherra. Hann gerði sér
lítiö fyrir og gekk framhjá öllum elztu kenn-
urum skólans og skipaði í rektorssíööuna
ungan náttúrufræðing, Pálma Hannesson,
sem þá var aöeins 27 ára gamall. Þótti
mörgum þetta hiö mesta hneyksli, sem von
var, og stóðu allir kennarar skólans saman
um að mæla með Jóni. En allt kom þó fyrir
ekki. Pálmi Hannesson varð rektor. Hann
hefur ekki veriö öfundsverður af því að
taka við þessari stööu gegn vilja allra
kennara skólans. En þrátt fyrir að hann
væri ungur að árum reyndist hann dugandi
rektor og blés nýju lífi í skólalífið, einkum á
sviðum íþrótta og feröalaga. Hann var
einnig ágætur kennari. Hann tók oft sjálfur
þátt í íþróttum skólapilta og var misjafn-
lega vel af því iátið. Okkur þótti t.d. ekki
sérlega gaman að fá þennan risa í hand-
boltann, því hver sem lenti á honum þeytt-
ist langar leiðir og lá stundum viö slysum.
Pálmi var maöur þéttvaxinn og sterkur.
Eins og oft er um slíka menn var hann ekki
jafnliðugur og hann var þungur. Það var
eitt nýmæla hans að gefa „sundfrí" eöa
reka pilta inní sundlaugar sér til hressingar.
Þetta varö til þess að ég lærði að synda.
Lærði ég brátt skriðsund með því aö horfa
á beztu sundmenn landsins æfa sig í laug-
unum. Það kom sér vel síöar, þegar viö
gagnfræðingar unnum fimmtubekkinga í
boðsundi og munaði því að við Bjarni
Konráðsson (læknir), sem kepptum fyrir
gagnfræðadeildina kunnum báðir skriö-
sund. Var hinum sigruöu óspart strítt á
þessu. Pálmi Hannesson eignaöist son í
skóla, gullfallegan dreng meö glóbjart lið-
að hár, sem brátt varð yndi okkar nem-
enda. Strákurinn var skýr og skemmtilegur
og hinn mesti prakkari.
Pálmi var mælskumaöur mikill og varð í
einni skólasetningarræöu sinni mjög tíð-
rætt um sannleikann. Kenndu nemendur
þá litla snáöanum að segja, þegar einhver
spyröi eftir pabba hans: „Pabbi er útí ösku-
tunnu að leita að sannleikanum.“ Stráksi
var óspar á þetta og vakti þetta mikla
undrun manna sem áttu erindi viö Pálma.
Ekki grunaði mig þá að ég ætti eftir að
standa heiðursvörö við líkkistu þessa ynd-
islega barns, en það varð þó raunin, því
hann lézt meðan við vorum enn í skóla.
lltgcfandi: It.f. Árvakur, Iteykjavík
Framkv.stj.: Haraldur Sveinsson
Ititstjórar: Matthías Johannessen
Styrmir Gunnarsson
Ritstj.fltr.: Gísli SigurAsson
Augiýsingar: Baldvin Jónsson
Ritstjórn: Aðalstræti 6. Sími 10100