Lesbók Morgunblaðsins - 07.08.1982, Blaðsíða 8

Rætt við
Tryggva Ólafsson
listmálara
í Kaupmannahöfn
Maðurinn er þéttur á velli og
dökkur vfirlitum; hann gengur
um gólf í svörtum frakka, dugn-
aður og kraftur skína úr hverju
hans spori.
Tryggvi Ólafsson.
Hann er frá Neskaupstað, en
búinn að vera „kúnstmaler“ í
Kaupmannahöfn um 18 ára
skeið, en heldur iifandi sam-
bandi við ísland með sýningum
annað veifið. í maímánuði síð-
astliðnum var hann enn á ferð-
inni og sýningu hans í List-
munahúsinu í Lækjargötu var
forkunnarvel tekið. Við settumst
niður smástund uppi á hana-
bjálka í þessu gamla og virðu-
lega húsi eftir að hafa rekið nef-
ið í myndirnar, kíkt á bak við
þær og rætt ýmis tæknileg atriði,
sem ekki eiga heima í samtali
sem þessu.
„Ertu danskur málari, eða
íslenzkur, eftir þessi átján ár á
danskri grund?“
„Að réttu lagi ætti ég að sár-
móðgast yfir þessari spurningu.
Eg er ekki danskur málari; hef
aldrei haft áhuga á því að verða
danskur málari og verð aldrei
annað en íslenzkur málari. I gróf-
um dráttum má segja, að minn
heimur hafi verið Neskaupstaður
og Kaupmannahöfn. Hér í Reykja-
vík á ég hinsvegar engar rætur,
enda þótt leiðin liggi einatt
hingað.
Að sjálfsögðu er ég íslenzkur
ríkisborgari og hef aldrei hugleitt
í alvöru að farga þeim rétti eins og
ég yrði að gera með því að taka
upp danskt ríkisfang. Eg hef hugs-
að mér að vera íslenzkur ríkis-
borgari áfram, og það þótt maður
endi í dönskum kirkjugarði."
„Er Erró þá líka íslenzkur
málari?“
„Já, ég held við verðum að telja
að svo sé. Hann á sinn uppruna
hér þótt hann vinni annarstaðar.
Við erum annars eins ólíkir menn
og hugsazt getur og hann hefur
allt annað í huga í sínu myndverki
en ég. Hann vill tala það mál, sem
allra flestir geta skilið, en á því
hef ég ekki nokkurn áhuga. Ég er
enginn spámaður og þá meina ég
brautryðjandi, en Erró er vissu-
lega spámaður í ákveðinni mynd-
gerð. Hann hefur notfært sér
teiknimyndir, þetta kartoon-mál,
sem er ákveðið
tungumál, eða myndmál,
skulum við heldur segja.
En ég nenni ekki að fást við það.“
I þeim töluðum orðum tók
Tryggvi upp sviðakjamma og
sjálfskeiðung og jafnvel skeggið
ljómaði af ánægju um leið og hann
spændi í sig utan af kjammanum.
„Nú sé ég hvaðan þeir eru
þessir kjálkar, sem koma
stundum fyrir í myndunum hjá
þér,“ sagði ég.
„Fátt er nú það í þessu Iífi, sem
jafnast á við góðan sviðakjamma.
Þar að auki er þetta eins og að éta
Framsóknarflokkinn. Ég sé fyrir
mér Pál á Höllustöðum um leið og
ég renni þessu niður."
„Ég hélt þú værir kommi. En
þú ert kannski orðinn fram-
sóknarmaður af þessu sviða-
áti?“
„Nei, marxisminn er enn fyrir
mér mannúðlegasta og skynsam-
legasta stefnan í nýtingu og grein-
ingu á samfélagi fólks. Amrísk
menning er gróf og brútal eins og
liberalisminn í hvaða flokki sem
er af því tagi, — hér sem annars
staðar."
„Já, höfum við ekki dæmin
allt í kringum okkur um það,
Músík
fyrir augað
— og kannski ögn meira
hvað
marxisminn
er ótrúlega
dásamlegur i
framkvæmd.
Taktu bara andlega frelsið.
Eða velmegunina. Nei, þetta er
svo dýrlegt, að það verður bara
leiðinlegt að tala um það. Við
skulum heldur tala um eitthvað
annað. Þorskhausa til dæmis.
Þeir sjást annað veifið í mynd-
unum hjá þér.“
„Já, það er þarna eitt og annað
íslenzkrar ættar. Og trúlega
mundi ég velja mér enn önnur
yrkisefni ef ég byggi hér. En ég tel
að það hafi verið mér til góðs að
búa í Danmörku; geta séð hlutina
hér úr nokkurri fjarlægð, en samt
verið sem gestur í Danmörku. Ég
er samt ekki arftaki þeirra íslend-
inga hér fyrr meir, sem litu á
Kaupmannahöfn sem nafla heims-
ins og ég tel að litlu máli skipti,
hvort ég bý þar, í París eða New
York til dæmis. Ég vil vera þar
sem ég hef næði til að vinna og
„Fátt er nú það í
þessu líffi, sem
jafnast á við
góðan sviða-
kjamma. Þar að
auki er þetta
eins og að éta
Framsóknar-
fflokkinn.“
nóg efni til að vinna úr; þá er allt
fengið hvað sjálfan mig snertir."
„Eitthvað sem stórborgin
veitir þér sérstaklega og þú
hefur gagn af?“
„Jú, stórborgin hefur sína kosti.
í Kaupmannahöfn er til dæmis oft
hægt að hlusta á framúrskarandi
jazz. Ég hef verið með þetta á heil-
anum frá því ég var í gaggó og
hellti mér í þessa námu þarna úti
í Kaupmannahöfn, þegar ég flutt-
ist þangað.
Það er hreint út sagt makalaust,
hvernig sumir snillingar jazzins
leika sér með laglínuna og mér
finnst ekki ólíklegt að þetta hafi
haft sín áhrif á litaskalann hjá
mér. Maður verður sem bergnum-
inn og hugsar: Aldeilis ótrúlegt,
hvernig þeir gera þetta; svona
geta engir venjulegir framsókn-
armenn. En þú mátt ekki taka
þetta eins og ég kunni ekkert að
meta músíkkyns nema jazz. Ég
hlusta á margt annað og nýt þess
t.d. að hlusta á góða klassík."
„Þú ert ugglaust búinn að
vera nægilega lengi í Höfn til
þess að þekkja mafíurnar og
klíkurnar í myndlistinni þar.
En er samfélag málara þar
eitthvað nánara og öðruvísi en