Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1982, Blaðsíða 11

dimmt var orðið og hún dreifði
athygli drengsins með alls kon-
ar kátlegum uppátækjum svo að
skær hlátur hans barst mér úr
eldhúshluta hússins eins og
gegnum margfalt vatt.
Jafnvel naglaskafan
var mér ofviða
Á meðan hugsaði ég með vax-
andi óþolinmæði um beiskyrði
Jastraus í Hervirki Tom Krist-
ensens: Hvar eru þessir Hund-
ar? Þeir gjömmuðu alltaf ein-
hvers staðar í grenndinni og það
stóð eldur út úr skolti þeirra
eins og á Baskerville-hundinum.
En þeir kærðu sig greinilega
ekki um svona reiðubúna og
auðvelda bráð. Vinir mínir og
vinkonur komu og gáfu mér
sams konar skynsamleg ráð og
ég sjálf gaf í pósthólfi mínu.
Hyggileg og velmeint ráð sem
aðeins beindust að „hávaðanum
við innganginn" og á engan hátt
særðu metnað minn. Hinn
brotthlaupni kom og í ástfólgnu
andliti hans sá ég eitthvað sem
líktist ekta sorg. „Þú ert sjúk,“
sagði hann, „ég er búinn að tala
við doktor V. og hann telur rétt
að leggja þig inn.“ Doktor V. er
geðlæknir og hann hefur oft
hjálpað mér í nauð þó að ég,
þegar hér var komið, hefði aldr-
ei talað við hann um neitt sem
máli skipti. Ég vissi ekki hvaða
skoðun hann hafði á mér sem
rithöfundi.
Daginn eftir skjögraði ég til
hans, undrandi á því að fætur
mínir skyldu geta borið mig.
„Hvað er að sjá yður,“ sagði
hann. „Þér eruð eins og drykkju-
ræfill. Þér angið af viskíi, en þér
gætuð þó að minnsta kosti skaf-
ið undan nöglunum.“ Hann ýtti
til mín naglasköfu, en hendur
mínar skulfu svo að ég varð að
gefast upp við að nota hana. Svo
sagði hann að hann skildi ekki
tilganginn með þessari sjálfs-
eyðingu, en ef hún yrði ekki
stöðvuð mundi ég bráðlega
deyja af tómum næringarskorti.
Það var rétt, ég gat ekki munað
hvenær ég hafði síðast innbyrt
fasta fæðu. Og þar sem það
hafði á engan hátt verið ætlun
mín að deyja féllst ég á að vera
lögð inn — að því tilskildu að ég
fengi að hafa ritvélina mína
með mér. „Til hvers?“ spurði
doktor V., „fyrstu mánuðina
munið þér ekki einu sinni geta
hitt stafina.“ Ég svaraði ekki en
gekk frá honum öruggari skref-
um en þegar ég kom. Af hverju
veit ég ekki enn þann dag í dag.
Það var kvöld síðast í nóvember
og ljósin í bænum höfðu orðið á
undan stjörnunum. Pimm stutt
orð stigu upp úr djúpi hugans
sem fyrsti vísir að einhverju, ég
vissi ekki hverju. Ég vissi ekki
heldur af hverju þau komu fyrst
þegar ég var við dauðans dyr, en
ég hafði þau, þau voru mín, og
hafði ég nokkurn tíma átt annað
en þau orðasambönd sem ég
sjálf setti saman? Þessi hljóð-
uðu þannig: Að morgni var von-
in þar! Glóandi af þörf til að
halda áfram komst ég að ritvél-
inni minni og skrifaði í fyrsta
sinn í þrjú ólukkans ár eitthvað
sem var gott. Satt var það að
erfitt var að hitta á rétta stafi á
ritvélinni. Samt heppnaðist mér
að skrifa fjórar dýrmætar síður
sem ég festi saman með klemmu
og stakk í umslag eins og væri
þetta ríkisleyndarmál. Umslagið
setti ég í ferðatöskuna sem ég
ætlaði að hafa með mér í sjúkra-
húsið. Yfir það setti ég nokkra
kjóla, kúlupenna og karton af
sígarettum.
Dyr og gluggar
máluð á veggina
Næsta dag fór ég í sjúkrahús-
ið þar sem allt var eins og ég
hafði búist við þó að ég hefði
aldrei verið þar áður. Allir létu
eins og þeir hefðu átt von á mér,
jafnvel öldum sman. Mín vegna,
eða öllu heldur vegna minna
kæru hugsana, höfðu menn látið
hjá líða að gera neina af þeim
breytingum sem eru svo örlaga-
ríkar fyrir börn sem koma inn í
draum ættstofnsins sem í veð-
urfari hugans er óháður árstíð-
um. Undrandi og heilluð sá ég
að dyr og gluggar voru máluð á
veggina til að róa og dreifa at-
hygli hinna kvíðafullu sem af
ótrúlegri þrákelkni héldu áfram
að spyrja um útganginn þó að
þeir vissu innst inni að hann var
enginn. Án þess ég væri spurð
neins var ég sett i bað og hár
mitt þvegið meðan tvær ungar
stúlkur töluðu saman yfir höfði
mér. Þær töluðu um að eitthvað
yrði að gera í þessu. Það þyrfti
að láta pípara athuga af hverju
kæmi heitt vatn úr kalda kran-
anum og kalt vatn úr þeim
heita. Þær æstu sig dálítið út af
þessu eins og vera bar og allt
sem þær sögðu fór inn í mig og
hélst þar við eins og hægt gerj-
andi vökvi í suðuflösku sem eins
og af tilviljun hefur verið settur
á hilluna í herbergi fátæks ungs
manns sem tortryggin húsmóðir
grannskoðar hvert sinn sem
hann vogar að víkja sér frá.
Allt var undursamlegt, eðli-
legt og kunnuglegt, en aðeins
hinir útvöldu höfðu aðgang að
því og enginn veit hve leið
þeirra hafði verið löng og hve
mörg marklaus atvik lágu þeim
að baki. Það var enginn til að
segja sögu þeirra nema ég segði
hana um leið og ég sagði mína.
Opin og full af athafnaþrá leið
ég inn í hópinn og þau sáu strax
að ég var ein af þeim. Við geng-
um fram og aftur um langa
ganginn og studdum okkur við
gula vegginn sem virtist blettað-
ur af þjáningum og sársauka.
Gömul kona yfirgaf andartak
raddir sínar sem hún virtist
aldrei geta komist að samkomu-
lagi við, gekk fast að mér og
sagði með blíðu brosi: Móðir mín
er því miður þeirrar skoðunar
að allt sé of flókið fyrir hana.
Svo tók hún aftur upp þráðinn
við hinar þrætugjörnu raddir,
ánægð að hafa gert grein fyrir
einhverju, sem máli skipti, við
einhvern sem vit hafði á. Ham-
ingjusöm, já, hamingjusöm var
ég. Rétt fyrir framan „rann-
sóknarstofuna“ (hvað þurfti
annars að „rannsaka" hér?) stóð
kona, hallaði sér upp að veggn-
um með krosslagða hendur og
annan fótinn teygðan þrjósku-
lega fram fyrir sig. Einnig hún
kom auga á mig og sagði ótil-
kvödd: Ég stend svona af því að
ég þoli ekki fröken Sivertsen.
Viðbrögðin voru ekki fráleitari
en mín og álíka mikilvæg. Það
skipti hinsvegar ekki máli hver
fröken Sivertsen var eða hvort
hún hafði nokkurn tíma verið
til.
„Við verðum auðvitað
að lesa það sem
þér skrifið“
Veruleikinn braust fram í
formi læknis sem átti „að skrifa
dagbók“. Hann reyndi karl-
mannlega að skýla undrun sinni
við að sjá mig, og ég varð vand-
ræðaleg því að það var eins og
ég hefði fengið lánað andlit af
öðrum meðan mitt var í hreins-
un. Slíkt var ekki hægt að út-
skýra fyrir svo samanþjöppuð-
um gagnaðila bak við hvítan
kyrtil. Ekkert gat ég útskýrt.
„Það er ekki hægt að halda í
mann,“ sagði hann ákafur, „með
því að ræna sig allri kvenúð á
þennan hátt“. Hann hafði full-
komlega rétt fyrir sér og gat
ekki gert að því að fólk, sem hef-
ur rétt fyrir sér, er ákaflega
leiðinlegt. Hann sagði margt
fleira við mig, en þótt ég vildi
gjarnan vera kurteis gat ég ekki
fundið eitt einasta orð til að
svara honum með. Að tala við
mig á þennan hátt var eins og
þegar maður reynir að skrifa
með kúlupenna á glanspappír.
Þannig talaði ég sjálf við hina
óhamingjusömu spyrjendur
mína í pósthólfinu, og það var
eiginlega hið sama og að bregð-
ast þeim. Ég ákvað nú, þar sem
ég var nú yfirleitt að breyta
sjálfri mér, að svara hér eftir
allt öðruvísi. Ljósið skar mig
eins og sandkorn í augun. Ég
spurði gripin sama uppburðar-
leysi og maður finnur til gagn-
vart vansköpuðum, hyort mögu-
legt væri að ég gæti fengið að
skrifa á ritvél hér. Það mátti
ég vel ef ég gæti sætt mig við
hinar „óþægilegu aðstæður",
sagði hann stuttur í spuna. Svo
bætti hann við: „En við verðum
auðvitað að lesa það sem þér
skrifið — yðar vegna. Ég vil
ekki leyna því að misnotkun yð-
ar á áfengi hefur gert yður svo-
lítið geðtruflaða."
Svo lét hann mig fara aftur á
smellandi tréskónum mínum án
þess að hafa raskað hið minnsta
innri gleði minni. Raunveruleg
vandamál hafa aldrei getað sett
mig út af laginu. Mér var komið
fyrir í tvíbýlisstofu og á valta
borðið milli rúmanna setti ég
ritvélina mína. Eftir nokkrar
samningaviðræður fékk ég af-
hent gula umslagið mitt sem ég
lagði niður í skúffuna við hlið-
ina á gervitönnum hins sjúkl-
ingsins sem hún fékk aðeins
þegar hún þurfti að borða. Hún
lá í belti og var önnum kafin við
að hindra að veggurinn dytti yf-
ir hana. Hún hélt við hann með
báðum höndum og var mjög
þakklát þegar ég aðstoðaði
hana. Einnig mér virtist hann
hallast dálítið og hann endur-
vakti hjá mér hinar fjölmörgu
ógnir bernskunnar sem maður
talaði aldrei um við hina full-
orðnu. Ég skrifaði og skrifaði og
gleymdi öllu öðru á meðan. Ég
var látin í friði ef ég aðeins
gætti þess að koma á réttum
tíma í mat. Eina vandamál mitt
voru sígaretturnar. Ég fékk af-
hentar fjórar á dag og mátti
ekki fremur en hinir sjúkl-
ingarnir bera á mér eldspýtur.
Verst var það á morgnana því að..
ég vaknaði mjög snemma. Þó \
dró úr þessum skorti fögnuður-
inn við að finna að hendur mín-
ar hættu smátt og smátt að
skjálfa og að ég gat gengið
nokkurn veginn örugg. En hvað
átti ég að gera við allar þessar
skrifuðu arkir sem máttu ekki
fara ólesnar út fyrir veggi húss-
Framhald á bls. 20.
11