Lesbók Morgunblaðsins - 28.05.1983, Page 7

Keppinautur Harðar frá Kolkuósi á Hóiamótinu 1966: Roði frá SKörðugili í
Skagafirði. Hesturinn rar ínokkur ár í eigu Marinós Jakobssonar íSkáney, og
er myndin tekin í Skáney vorið 1959.
dómarar aldrei gefa honum
verðskuldaða viðurkenningu.
Þessu hafi hann síðan breytt
vegna eindreginna áskorana og
vegna þess að Sigurður Har-
aldsson, framkvæmdastjóri
mótsins, hefði gefið honum lof-
orð um að Hörður yrði í sér-
staklega tryggilega læstu húsi,
„þannig að hesturinn væri ör-
uggur fyrir misþyrmingum."
Ríkisstjórnin skerist
í leikinn
Jón Pálsson segir síðan í grein
sinni, að öll siðuð þjóðfélög geri
þær kröfur til dómstóla sinna,
að dómarar eigi ekki hagsmuna
að gæta í þeim málum er þeir
dæmi í. Segir hann þessa megin-
reglu hafa verið þverbrotna á
Hólum 1966. í fyrsta lagi hafi
Símon Teitsson sýnandi Roða á
Hólum verið í dómnefnd, hann
sé formaður Hrossaræktarsam-
bands Vesturlands, það eigi
hestinn og sé hann því ekki
dómhæfur. Annar dómnefndar-
maður, Einar Höskuldsson, eigi
tvo stóðhesta á sýningunni, og
sé því ekki dómhæfur. í þriðja
lagi sé Bogi Eggertsson ekki
dómhæfur, en hann hafi barið
Hörð fjórum árum fyrr á Þing-
völlum. Enn skorti Þorkel
Bjarnason hrossaræktarráðu-
naut nauðsynlega menntun í
sínu fagi til að valda starfi sínu.
Hér þurfi því að áfrýja dómn-
um til æðri dómstóla, og krefst
Jón þess að ríkisstjórn Islands,
stjórn Búnaðarfélags íslands og
stjórn Landssambands hesta-
manna hlutist til um að æðri
dómstóll verði skipaður, sem
dæmi milli Roða og Harðar.
Hér er mikils krafist, og varla
hefur í annan tíma verið farið
fram á það að ríkisstjórnin hafi
afskipti af hestadómum. Málinu
var því síður en svo lokið við
þessa ádrepu Jóns, og segir
meira af því í næsta þætti. Á
meðan á þessum deilum stóð var
Hörður frá Kolkuósi hins vegar
áhyggjulaus í stóði sínu austur á
Kröggólfsstöðum í Ölfusi, og
þeim hestamönnum fjölgaði
stöðugt, sem vildu koma hryss-
um sínum í girðingu til hans.
Sörli 71 frá Svaðastöðum, merkasti ættfaðir Svaðastaðastofnsins. llm hann
segir svo meðal annars í Ættbók og sögu íslenska hestsins: „Sörli frá Svaða-
stöðum nr. 71 er stofnfaðir hins norðlenska Svaðastaðastofns, sem hefur hlotið
mikla útbreiðslu ílandinu síðan um 1930.“ — Á öðrum stað ísömu bók er að
fínna svofellda lýsingu á hestinum: „Gljásrartur. Frítt höfuð, augun fjörleg og
djörf. Fínn reistur háls, lítið eitt baklangur og afturdreginn. Ágætar síður.
Fótastaða og bygging góð. Fríður reiðhestur."
Játningar völvu — Tove Pitlevsen segir frá
Helgi J. Halldórsson þýddi —
Mynd Guðrún Svava
Stundum verð ég svo glöð. Það er
venjulega af því sem aðrir skilja
ekki, sem sagt þessir aðrir sem við
nú umgöngumst og eigum svo
margt sameiginlegt með en þó
ekki hinar djúpu rætur í þeim tíma
þegar ailt var öðruvísi og þegar
okkur fannst strax eitthvað fallegt
sem okkur hefur nú lærst að er
Ijótt
Ég gekk inn í stofu eins og inn (
mynd, og hjónin, sem áttu þetta
heimili, sýndu mér hreykin alla
dýrðina, og leiðsögumaður minn,
sem ég hef nú minna álit á, vin-
gjarnlegur og háttvís, lét sem hann
dáðist að öllu en trúði mér svo
fyrir því á eftir að hann hefði aldr-
ei séð eins algera smekkleysu.
Veggfóðrið líktist í hálfs metra
fjarlægö þykku silkiefni nældu
saman meö gljándi málmnöglum
Ifkt og maður sér í anddyrum gisti-
húsa af fínustu gerð. Þreifa varð á
því til að sannfæra sig um að það
væri aðeins málaður pappír. Yfir
borðinu hékk Ijósakróna úr rós-
óttu gagnsæju gleri, sem litlar
Grófur
smekkur minn
rauðar egglaga perur lýstu í gegn-
um, og hún hafði kostað 700 krón-
ur. í einu horninu bar Herkúles,
gróft skorinn út í tré, lampa með
rauðum silkiskermi og gylltu
kögri. í horninu á móti hékk kín-
verskt altari sem var keypt í Isted-
götu og hafði aldrei séð Kína, það
var alveg frábært. Yndislegar
geishur voru málaðar á dyrnar.
Þcgar þær voru opnaðar ómuðu
sprakir tónar lags, eins og úr líru-
kassa bcrnskunnar, og inni í litlu
skápunum stóðu örsmáir tinbikar-
ar með ekta hrísgrjónavíni.
Gluggatjöldin í þessari ævin-
týralegu stofu voru glóandi á litinn
í djúpum fellingum, og það þurfti
að snerta þau til að komast að
raun um að þau væru úr pappír.
Hið sama var að segja um dúkinn,
alsettan hitabeltisgróðri í öllum
litbrygðum af grænu, og auk þess
var hægt að þvo hann án þess að
hann skemmdist. Á skenknum
stóð glingur í löngum röðum, úr tré
og postulíni, og mikið af því voru
hugvitsamlega valdar gjafir frá
barnabörnunum.
Innan um þetta allt lifðu tvær
hamingjusamar manneskjur sem
núna, þegar börnin voru flogin úr
hreiðrinu, gátu veitt sér ýmiss kon-
ar munað sem þær höfðu aldrei
áður haft efni á.
Fyrir mig var þetta unaðslegt
kvöld af því aö þessi stofa lfktist
svo mjög stofunni sem fröken
Andersen bjó í þegar ég var lftil.
Hún hafði ekki orð á sér sem
sómakona svo að ég varð venju-
lega að stelast til að heimsækja
hana. Á veggjunum hafði hún mál-
verk af friðsælli náttúru, skógi
klæddrar eyjar, hópa af fuglum á
flugi yfir hafinu og margt annað
sem hún hafði klippt út úr alman-
ökum, sett í breiða gyllta ramma
og hengt á rósótt veggfóðrið. Eld-
urinn snarkaði í ofninum bak við
málaöar rúöur því að hana skorti
aldrei koks eins og þá sem við
köllum sómafólk, og í glansandi
skartgripaskrínum með litlum
skúffum hafði hún súkkulaði og
brjóstsykur handa þeim börnum
eignarinnar sem eins og ég þorðu
að bjóða almenningsálitinu byrg-
inn.
Og hvað er eiginlega athugavert
við eftirlíkingar og liststælingar?
Enginn maður er fæddur .með þaö
sem við köllum góðan smekk. Lítil
börn elska gljáandi, glitrandi hluti
og þá sem hringlar í, og þegar þau
verða eldri tárast þau af hinu
hversdagslegasta orðagjálfri og
tónlist. Nokkur þeirra fræðast svo
um það hvað er fallegt, fágað og
hin tærasta list, en þau verða ekki
hamingjusamari af þeim sökum.
Þegar ég var ung stúlka keypti
ég, eftir mikla sjálfsafneitun í
langan tíma, taftkjól í ákaflega
skærum litum með hvítum kanínu-
skinnsbryddingum í hálsmáli og á
ermum. Svo hitti ég menntaðan
apakött sem særði mig ævilöngu
sári meö því að kalla hann gróf-
lega ósmekklegan. Því hver getur
ákveðið það?
Ég var hamingjusöm í þessari
stofu þessa kvöldstund því að þar
ríkti hlýja og vingjarnleiki sem við
finnum ekki lengur hvar sem er.
Stofan var yndisleg hvað svo sem
hinum fágaða lciösögumanni mín-
um nú fannst. Það nálgaðist
kraftaverk þegar maður opnaði
eitt opið á kínverska altarinu og
hevrði hina spröku tóna:
Ach du lieber Augustin,
alles ist weg, weg, weg,
ach du lieber Augustin.
Því að allir eru dánir. Hin létt-
úöuga fröken Andersen og það
sómakæra fólk sem áleit að ég
hefði ekki gott af að heimsækja
hana. Öll fjölskylda mín er dáin,
en hún er hjá mér á slíkum sælu-
stundum þegar ég sekk til botns í
reynslu liðins tíma og finn ástæð-
una fyrir því að það sem er óekta,
gróft og hversdagslegt er gætt feg-
urð sem kannski aðeins fátæk
börn geta skilið.
7