Lesbók Morgunblaðsins - 12.11.1983, Síða 2

Jón Laxdal
í návígi
Einþáttungur í tveimur atriðum eftir Guðbrand Gíslason
Viðtal við Jón Laxdal í tilefni af frumsýningu Þjóðleikhússins á
verki hans „Návígi“, en það verður frumsýnt í nóvember á litla
sviðinu. Leikstjóri ásamt höfundi er Brynja Benediktsdóttir, en
með hlutverk fara Róbert Arnfinnsson, Guðmundur Stefánsson,
Borgar Garðarsson og Baldvin Halldórsson. Björn Björnsson gerði
leikmynd og búninga, en Árni Bergmann sneri textanum úr þýsku.
Ljósmyndir: Ólafur K. Magnússon
Persónur:
Jón Laxdal: Góður miðlungsmaður á hæð, dökkhærður með
svart skegg yrjað gráu, með gullspengd gleraugu á einarð-
legu, rómversku nefinu og hangir keðja úr spöngunum á
móts við gagnaugun og aftur á hálsinn og bendir til þess að
hér fari maður sem hugsi oft um annað en að halda lausa-
munum sem næst persónu sinni. Jón er frjálsmannlega
klæddur í bláröndótta skyrtu með vasa framaná og þunna
ljósa mussu utanyfir, hefur á ljósar buxur og eirbrúna skó.
Hann er maður sem erfitt er að hugsa sér með bindi, og líkist
helst listbróður sínum Peter Ustinov, án þess að hafa þó étið
jafn gegndarlaust yfir sig um dagana og hann. Jón Laxdal er
á þeim aldri þegar aldurinn skiptir ekki lengur máli, röddin
er djúp og viðmótið alúðlegt eins og hjá mönnum sem eiga
innistæðu fyrir hlýju sinni á sálinni en þurfa ekki að remb-
ast til að yerða öðrum til geðs.
Spyrill: Hann fiktar í sífellu við upptökutæki án þess þó að
gera sér ljósa grein fyrir því hvað gera þarf til að koma því í
gang.
Púki: Stokkinn ofanaf fjósbitanum og hefur hreiðrað um
sig í upptökutækinu og náð valdi á gangverki þess með þeim
hryggilegu afleiðingum, að framvinda þáttarins er ekki með
öllu hnökralaus: hann baular út úr tækinu mekanískri röddu
þegar minnst varir og spillir gangverki þess þegar hæst
lætur eða í þann mund sem aðalpersóna þáttarins segir
eitthvað sem aðeins verður sagt einu sinni en aldrei aftur.
Allar villur í þessum þætti hljóta því að skrifast á reikning
púkans og frænda hans, prentvillupúkans.
Fyrra atriði gerist á barnum á Hótel Holti snemma kvölds
í bakháum stólum klæddum rauðu plussi innan um raðir af
mannamyndum eftir meistara Kjarval, en hann er sá maður
íslenskur sem hvað víðast hefur ferðast án þess að fara
heiman frá sér; við barinn sjálfan standa fáir og hafa lágt
enda á fyrsta glasi. Á borðinu fyrir framan plussstólana
liggja tveir kaffibollar úr hvítu postulíni með rauðu rósa-
munstri, hálffullir, stútmjó kaffikanna og pakki af filtersíg-
arettum með amerísku tóbaki.
Jón Laxdal er kominn til ættjarðarinnar aftur úr sveita-
sælunni í Sviss og af sviðinu í Hamborg, kominn í þetta sinn
til að setja á svið í Þjóðleikhúsinu (ásamt Brynju Benedikts-
dóttur) verk sitt Návígi, en það skrifaði hann á þýsku og
kallaði „Der Clinch oder Die Filmemacher“ (kvikmyndagerð-
armennirnir). Einnig heldur hann sýningu á málverkum sín-
um í Norræna húsinu, því Jón Laxdal er ekki við eina fjölina
felldur í listinni.
2