Lesbók Morgunblaðsins - 01.09.1984, Blaðsíða 13

staður í byrjun þróunar. Þeir komu hingað
af því að þeir áttu ekki annars úrkosta."
Ástæðan fyrir því að Phaeton splundraðist
var keðjusprenging á yfirborðinu. Ef
sprengingarnar hefðu orðið vegna elds í
iðrum jarðar og plánetan sprungið þannig
innan frá, myndu brotin hafa dreifst í all-
ar áttir og myndað loks ílangan sporbaug
umhverfis sólina."
„Til er annar möguleiki sem er ef
árekstur hefði orðið í geimnum. Það er
ólíklegt, þótt ekki sé hægt að útiloka þann
möguleika. En það sem hér skiptir öllu
máli er að beinn árekstur eða hliðlægt á
plánetuna hefði myndað jafnvel enn lengri
sporbaug úr brotunum en þann sem mynd-
ast hefði fyrir innri eldvirkni. Hafi plánet-
an á hinn bóginn brotnað upp vegna áhrifa
frá ytra borði jarðskorpunnar hefði það í
för með sér að hnattbrotin mynduðu hér-
umbil hringlaga feril."
HLIÐSTÆÐA Úr
kjarnorkuofni
„Hver einasti stjörnufræðingur mun
geta frætt ykkur á því að smástirnabeltið
myndar næstum alveg hringlaga feril og
er í þessu tilliti afar líkt bæði okkar jörð
og hinum plánetunum í sólkerfinu. Með
öðrum orðum: það birtir okkur sporbaug
urkennt að við 100 milljón stiga hita
breytist vatn í kjarnorkueldsneyti. Við
getum því gert ráð fyrir að eftir að jarð-
skorpan er orðin ónýt hafi plánetan haldið
áfram að leysast upp uns aðeins smábrot
voru eftir. Af þessu má svo draga eftirfar-
andi ályktanir; keðjuverkunin á Phaeton
hófst fyrir tilverknað og eftir að henni var
hrundið af stað varð hún ekki stöðvuð.
Vitsmunaverur komu þessu af stað; engin
önnur skýring er til. Þeir sem byggðu
plánetuna útrýmdu sjálfum sér — senni-
lega í kjarnorkustyrjöld. Jafnvel þótt við
gerum ráð fyrir að einhver mistök geti átt
sér stað þá trúi ég ekki að þar hafi verið
um tæknileg mistök að ræða.“ Og Zigel
prófessor hélt áfram: „Sá dagur mun koma
að geimfarar okkar kanna betur geiminn
og ferðast til Mars og annarra pláneta og
þá mun þeim gefast tækifæri til að rann-
saka smástirnabeltið og leita ummerkja
eftir vitsmunaverur á Phaeton. Þá gætu
hin stærri smástirni eins og Ceres, Pallas
og Vesta, sem í þvermál eru frá 380 km
upp í 700 km, orðið ákjósanlegar
bækistöðvar fyrir lengri leiðangra. Og dag
einn munu þeir koma til baka með fyrstu
minjarnar þaðan af horfinni menningu. Þá
hafa ferðast á geimförum um allt sólkerf-
ið. Á þessu svæði er Jörðin, Venus og
Mars. Þeir geta hafa gert sér grein fyrir að
á þessum þrem plánetum væri líklegast að
líf gæti þróast svipað því sem gerðist á
Phaeton. Ég er sannfærður um að þeir
hafi í raun og veru séð sína eigin plánetu
leysast upp og springa í þúsund mola —
þeir hafi séð bráðið innihald hennar vella
fram og breytast í samþjappaða klumpa,
sem á ný brotnuðu í endalausum keðju-
verkunum; eitt er víst að þeir áttuekki aft-
urkvæmt. Og þar sem þeir áttu enga heim-
von lengur hafa sumir þeirra snúið til
jarðar en aðrir ef til vill týnst. Hér álít ég
að fólgin sé skýringn á hinum fornu helgi-
sögnum um guði sem komu til jarðarinnar
í eldvögnum. Þessar helgisagnir voru varð-
veittar af sagnariturum fornaldarinnar
þar á meðal Plutark. Erich von Dániken,
sem heimsótti mig áður en hann skrifaði
hina frægu bóka sína „Voru guðirnir
geimfarar?", telur sig hafa fundið merki
um heimsóknir utan úr geimnum víðs veg-
ar á jörðinni allt frá Andesfjöllum til Kína
og Páskaeyju".
Kazantsev álítur að hin merkilega
geymd 716 áletraðra steinplata sem Kín-
um um kjarnorkustríðin sem ekki voru
háð hér á jörð heldur á Phaeton; löngu
eftir að síðasti afkomandi geimfaranna
var dáinn héldu þessar sagnir áfram að
vera til.
Hellamálverk af
Geimförum
„Sé þessu þannig varið — sem ég álít
vera — þá byrja öll myndbrotin að falla
, saman í skiljanlega mynd. Þá fer ýmislegt
eins og til dæmis hin frumstæðu hellamál-
verk nálægt Fergana í Sovét-Uzbekistan,
þar sem sýnd er mannvera í dæmigerðum
geimfarabúningi, að verða skiljanlegt.
Sama má segja um leirstytturnar af
geimguðunum í Honshu." Stytturnar frá
Honshu má rekja aftur allt til þess tíma
þegar Ayns-þjóðflokkurinn, sem var stein-
aldarfólk, bjó í Japan. Þær fundust í gröf-
um og sýna mannverur klæddar í það sem
augsýnilega eru geimferðabúningar;
hjálmur, hlífðarföt og skófatnaður eins og
sá sem geimfarar okkar nota. Sé vel að-
gætt sést hvernig framsniðinn hjálmurinn
Tilgáta sovézku vísindamannanna er sú, að geysileg keðju-kjarnorkusprenging hafí
orðið til þess að höfin urðu kjarnorkueldsneyti og þá sundraðist allt.
týndu plánetunnar innan sólkerfisins. Það
hlýtur að hafa verið orka sem virkjuð var
við yfirborðið sem olli eyðileggingu Phaet-
on. Loftsteinarnir sem fundust í Karak-
um-eyðimörkinni hafa fært okkur dýr-
mæta vitneskju því að þeir beina athygli
okkar að glerkenndu gjalli sem fundist
hefur við botninn þar sem við höfum
sprengt kjarnorkusprengjur ofanjarðar.
Þegar kveikt var á kjarnorkuofninum tok-
omak-10, en hann er sá stærsti í heimi og
enn á tilraunastigi — þá fundust slíkir
loftsteinar eða tektítar eins og þeir eru
nefndir. Hitinn sem þessir jarðmynduðu
tektítar mynduðust við, var yfir 100 millj-
ón gráður á Celsíus. Séu þeir bornir saman
við þá tektíta sem komið hafa ofan úr
geimnum er augljóst að þeir hafa myndast
í kjarnorkusprengingu. Mikilvægt var að
geta sýnt fram á þetta atriði því að and-
stæðingar okkar hafa haldið því fram að
slíkir tektítar myndist þegar loftsteinar
þjóta i gegnum gufuhvolfið og við þrýst-
inginn myndist ofsahiti. Nú er vitað að
hitinn sem myndast við þrýstinginn sem
loftsteinar valda fer aldrei upp fyrir 200
þúsund gráður á Celsíus. Við höfum einnig
reynt að framleiða gervitektíta við þetta
hitastig en sú gerð er alveg ólík þeim sem
myndast við sprengingu. Sennilegasta
skýringin er því sú að þeir hafi myndast
við kjarnorkusprengingu. Ef við gerum ráð
fyrir þessu er hægt að draga rökrænar
ályktanir af rás viðburða; í fyrsta lagi hafi
orðið kjarnorkusprenging sem leitt hafi til
keðjuverkandi raðar kjarnorkusprenginga
sem orsökuðu að úthöfin hafa sprungið og
um leið hefur jarðskorpan brostið og
opnast í viða gátt.“
HÖFIN GETA BREYTZT
í Kjarnorkueldsneyti
Sá möguleiki að heimshöfin geti sprung-
ið í loft upp er fyrir löngu mönnum ljós.
Kjarnorkuvísindamenn hafa fúslega við-
fyrst verður farið að rannsaka Phaeton
fyrir alvöru.
Okkur er ljóst að enn er markinu ekki
náð og enn verðum við að láta okkur nægja
þau brot sem lent hafa á jörðinni; loft-
steina úr járni, sem prófessor Zavaritsky
áleit vera sýnishorn úr innsta kjarna
Phaeton; grjót frá skorpuundirlaginu
ásamt loftsteinum úr ysta jarðlaginu;
loftsteina úr kalki, vikur og önnur efni þar
á meðal málmblöndur úr eir, blýi og zinki
allt frá yfirborðsjarðlögum. Þetta veitir að
vísu ekki mikla vitneskju um tilveru og
útslokknun þróaðrar menningar en nægir
þó til að sanna að um einhverja þróun lífs
hefur verið að ræða.“ Ákveðið var að
næsta kvöld kæmum við aftur á sama stað
og þá mundi Kazantsev ræða við okkur um
nýjar uppgötvanir. Við urðum ekki fyrir
vonbrigðum með undirtektir Kazantsevs.
Hann benti okkur á ýmis óútskýrð fyrir-
bæri okkar eigin menningar sem hann
tengdi plánetunni Phaeton — frásagnir af
ýmsum munum sem fornminjafræðingar
okkar hafa fundið, frásagnir í fornum rit-
um bæði frá Austur- og Vesturlöndum af
því sem sennilega voru lýsingar á kjarn-
orkustyrjöldum — allt þetta áleit hann
tengjast plánetunni týndu. Kazantsev tel-
ur að eyðing Phaeton hljóti að hafa verið
algjör. Með henni gjöreyddist heil menn-
ing — en sú gereyðing skildi þó eftir sig
verksummerki í geimnum.
SUMIR HAFA SNÚIÐ
til Jarðarinnar
„Þar sem við erum nú að fjalla um
menningu sem komin hefur verið lengra
áleiðis í kjarnorkuvísindum en við sjálfir
getum búist við að vera komnir eftir hálfa
öld, þá verðum við líka að gera ráð fyrir að
íbúar Phaeton hafi verið lengra á veg
komnir í könnun geimsins en við erum í
dag,“ sagði hann með áherslu „þeir gætu
verjar fundu við landamæri Tíbet sé arf-
leifð frá þjóðflokki sem verið hafi afkom-
endur mannvera utan úr geimnum. Sam-
kvæmt áliti kínversks fornleifafræðings
sem telur sig hafa lesið úr hluta þess sem
letrað var á steinplöturnar þá dó ættflokk-
ur þessi út. Hér hefur þá verið um að ræða
mannverur utan úr geimnum sem ekki
gátu samlagast jarðneskum aðstæðum.
„Hversu ótrúlega sem þetta kann að láta
í eyrum skulum við ekki vísa þessum
möguleika á bug. Að mínu áliti hefði verið
vel mögulegt að lenda geimfari á þessum
stað. „Við getum alveg gert ráð fyrir að
þeim hafi tekist að lenda hluta geimskipa
sinna á tiltekið svæði hér á jörð. En hversu
vel hefur útbúnaður þeirra verið fallinn til
þess að setjast að á jörðinni á þeim tíma
þegar hér lifðu risastórar ófreskjur sem
tilheyrðu fortímabili mannkynssögunnar?
Samkvæmt áliti prófessors Zavaritsky
voru lífsskilyrðin á Phaeton mjög svipuð
og á jörðinni á okkar dögum. Andrúms-
loftið, vatnið og þyngdaraflið var allt mjög
svipað og hér gerist og þarafleiðandi hefur
hún fóstrað menn mjög áþekka okkur.
DÓU ÞEIR út eftir
NOKKRAR KYNSLÓÐIR?
Við gerum ráð fyrir að þeir hafi lifað
hér af nokkrar kynslóðir en dáið síðan út.
Við höfum ekki neina vissu fyrir því hve-
nær eyðingu Phaeton bar að höndum en ég
álít að það hafi verið fyrir um 500 þúsund
árum þegar Neanderthalsmaðurinn fór að
koma fram í dagsljósið og skömmu áður en
hinn skapandi Cro-magnon-maður kom til
sögunnar. Ef við gerum ráð fyrir að Phae-
ton-búar hafi lifað af hér á jörðinni í
500—1000 ár — hafa þeir brúað bilið frá
hinum frumstæða til hins hugsandi
manns, hjálpað honum, veitt honum kunn-
áttu — og eftirlátið honum sagnir af guð-
um sem komu niður úr skýjum í glóandi
farartækjum. Og við munum eftir sögnun-
með opi fyrir augun virðist festur við bún-
inginn á mjög svipaðan hátt og á búning-
um okkar eigin geimfara. Loftgöt eru á
ermunum undir öxlunum og aftan á
hjálminum ásamt hylki — sennilega fyrir
tal- og orkusamband. Langar ermarnar
enda í lögun sem minnir á vélknúna grip-
arma. Það er líka augljóst að geimbún-
ingar af þessari gerð hafa varla dugað til
ferðalaga sem tækju mörg ljósár eða frá
öðru sólkerfi. Ef við ætluðum í rannsókn-
arferð til Mars myndum við sjálfir nota
búning af þessu tagi. Það mælir því allt
með því að þeir hafi komið frá Phaeton."
Japanskur fornminjafræðingur hafði
sent Kazantsev nokkrar af styttunum og
hann gaf okkur leyfi til að sjá þær eigin
augum. Þær voru misstórar — allt frá
fimm og upp í fimmtán þumlungar að
stærð. Hann sagði okkur að aldur þeirra
hefði verið ákvarðaður með geislavirkri
kolefnis-14-prófun. í ljós hafi komið að
þær voru ósviknar að allri gerð. Prófessor
Zigel kom til að kveðja okkur. Við spurð-
um hann hvort hann væri sammála Kaz-
antsev um stytturnar og uppruna þeirra.
„Já, svaraði hann hiklaust. „Þessar styttur
virðast staðfesta kenningu Zavaritskys
prófessors um að líf á plánetunni Phaeton
hafi raunverulega þróast á svipaðan hátt
og hér á jörðinni; þar hafi hitastig, birta,
vatn, ástand andrúmslofts og súrefnis-
magn verið svipað og hjá okkur. Við slíkar
lífsaðstæður gátu menn þróast mjög svip-
að og hér. Og jarðarbúar sem voru á frum-
stigi þróunar gátu samlagast mannverun-
um sem hingað komu frá Phaeton. En við
skiljum ekki að okkar örlög verði hin sömu
og þeirra. Við því verður að sporna.“
Viðtalinu var lokið en vandinn óleystur.
ESTHER VAGNSDÓTTIR ÞÝDDI
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 1. SEPTEMBER 1984 13