Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1986, Síða 6
SMÁSAGA EFTIR ODD BJÖRNSSON
Teikning: Flóki
egar Jósafat hreppstjóri
yfírgaf fagnaðinn og
rölti dálítið völtum
skrefum út í stjömu-
bjarta nóttina lagði hann
leið sína niður í fjöru til
að kasta af sér vatni á
fögrum stað og anda að sér ómenguðu sjáv-
arlofti. Þegar hann var kominn á staðinn
góða, þar sem hann hafði hugsað sér að
komast í beina snertingu við lítt spillta nátt-
úruna, brá honum illilega í brún, þar lá
maður á grúfu, dauður og sjórekinn að því
hann best fékk séð og engu líkara en annar
fóturinn hefði lent í hákarlskjafti, því það
vantaði á hann helminginn af ristinni að
tánum meðtöldum.
Ekki lét hreppstjórinn sýn þessa hindra
þvaglát meðan hann virti líkið nánar fyrir
sér. Þetta virtist fullorðinn maður með svart
hár og skegg, mikið og flókið svo rétt sást
í nefið og aðra kinnina að hluta. Klæddur
var hann svörtum og þykkum ullaijakka
og buxum úr svipuðu efni, þvældu og blautu,
einsog nærri má geta. Frá gamla samkomu-
húsinu bárust dillandi tónar harmónikunnar
í haustkyrrðinni og lágur söngur ásamt
rokum, hlátrum og öðru skvaldri, sem oft
verður til undir húsveggjum þegar menn
gera sér dagamun í strjálbýlinu. Hreppstjór-
inn ákvað að rasða við oddvitann og með-
hjálparann og eftilvill skólp- og vatnsleiðslu-
stjórann (ruglist ekki saman við rörmeista-
rann á staðinum), sem var verklaginn maður
og hófsamur á áfenga drykki, og hreyfa
ekki við líkinu að svo komnu. Ekki þótti
honum undir þessum kringumstæðum ráð-
legt að blanda konum í málið.
Hann gekk til baka sömu leið og hann
kom, brúnaþungur og sýnu styrkari á fótum.
Hann fcrð sér leið að oddvitanum án þess
að yrða á nokkrum mann eða ansa rudda-
legu glensi og hvíslaði í eyrað á honum
stundarhátt. Oddvitinn hváði og hreppstjór-
inn hvíslaði aftur og aftur hváði oddvitinn
og nú voru augun öllu stærri og kringlótt-
ari. Hreppstjórinn hvíslaði í þriðja sinn og
hefðu allir mátt heyra, ef hávaðinn í rælnum
við undirleik harmónikunnar hefði ekki
drekkt orðunum. Nú horfði oddvitinn lengi
á hreppstjórann, einsog til að ganga úr
skugga um hvort hann væri með réttu ráði,
sagði síðan:
— Við látum meðhjálparann vita af
þessu.
— Mér hafði einmitt komið það í hug,
og eftilvill Gunnar (hann átti við skólp- og
vatnsleiðslustjórann) og bætti svo við meðan
þeir tróðu sér leið gegnum dansandi þvög-
una, enda er þá málið alfarið í höndum
hreppsnefndarinnar.
Oddvitinn samþykkti með þögninni og
skömmu síðar var hreppsnefndin á leið niður
í flöruna, en að baki henni dunaði dansinn
með tilheyrandi köllum og sköllum.
— Hann hefur komist í hákarlskjaft,
sagði meðhjálparinn, þar sem þeir höfðu
slegið hring um líkið með hendur í vösum.
— Ég held að réttast væri að hreppstjór-
inn snúi líkinu var þarsem hann er fulltrúi
sýslumanns, sagði oddvitinn.
— Mér hafði n ú dottið í hug að það
heyrði frekar undir skólp- og vatnsleiðslu-
stjóraembættið eða jafnvel meðhjálparann,
andmælti hreppstjórinn.
Það varð úr að skólp- og vatnsleiðstustjór-
inn beygði sig og greip í annan handlegginn
á líkinu og svipti því við.
Menn stóðu þögulir og mátti lítt greina
á svipbrigðalausum andlitunum hvaða þank-
ar bærðust bakvið þær grímur. La'kið var í
þykkri peysu undir jakkanum, gráleitri. Að
öðruleyti var hún full af sandi, þanggróðri
og molnuðum skeljum. Einnig hárið og
skeggið, sem næstum huldi bólgið og skrám-
að andlitið. Það kom og í ljós að tvo fingur
vantaði á hægri höndina, nánar tiltekið
þumalfingur og vísifingur.
Loks mælti hreppstjórinn, nokkuð þvöglu-
mæltur og andlitið virtist skyndilega löðrað
köldum svita:
— Við höldum hreppsnefndarfund hér á
staðnum, enda verður þessu vart haldið
leyndu nematil morguns.
Aðfaramótt sunnudags þann 13. október
var haldinn hreppsnefndarfundur í fjörunni
í Suðurey. Efni fundarins var óvæntur lík-
reki á téða ljöru, en þar sem enginn virtist
bera kennsl á líkið, sem var nokkuð skaddað
á vinstra fæti og hægri hendi, var ákveðið
að leita í jakkavösum að einhveijum skilríkj-
um (framkvæmt af meðhjálparanum Guð-
jóni Guðjónssyni). Eigi fannst annað á téðu
líki en pappírssnepill með einhverskonar
„uppdrætti", harla ógreinilegum og ápárað-
ur kross ásamt orðinu „úlabrók", sem er
óskiljanlegt enda ill-læsilegt. Fundurinn
ákvað einróma að íbúar Suðureyjar skyldu
sjálfír §alla um mál þetta og leiða til lykta
á þann veg sem meirihlutinn kæmi sér
saman um.
Þegar hreppsnefndin var aftur mætt í
rælinn spurði eiginkona hreppstjórans hvað
hann hefði verið að sýsla allan þennan tima.
— Það hefur rekið lík, svaraði hann
þunglega í hálfum hljóðum, — vantaði tvo
fíngur.
Konan spurði ekki frekar, og þau dönsuðu
þögul fram og aftur og hring eftir hring.
— Hvað var hreppsnefndin að gera niðrí
fjöru? spurði kona oddvitans.
— Kasta af sér vatni, svarði æðsti full-
trúi sveitarfélagsins stuttur í spuna. Og þau
dönsuðu fram og aftur og hring eftir hring.
Meðhjálparinn mátti til með að hitta
Nauteyjarbóndann „undir fjögur augu“.
— Hvað eru að segja? hváði sá síðar-
nefndi, þar sem þeir stóðu undir húsvegg,
þó ekki samkomuhússins.
— Það eina sem fannst á líkinu var
kuðlað blað með einhverskonar uppdrætti,
sem hefði getað verið af plássinu. Og nú
teygði meðhjálparinn sig í eyrað á Nauteyj-
arbóndanum og hvíslaði stundarhátt: — Það
var merktur kross við Sæból.
— Hús hreppstjórans? hváði Nauteyjar-
bóndinn.
Meðan þeir röltu til baka bætti meðhjálp-
arinn við næstum kæruleysislega:
— Það vantaði tvo fingur á hægri hönd-
ina, einnig virtist sem hákarl hefði nartað
í vinstri fótinn.
Nauteyjarbóndinn leit á meðhjálparann;
síðan skelltu þeir sér í rælinn, orðalaust.
Skólp- og vatnsleiðslustjórinn var venju
fremur þögull, ekki einusinni á færi eigin-
konunnar að veiða upp úr honum orð. Það
fór samt ekki hjá því að Nauteyjarbóndinn
trúði bóndanum á Rytjum fyrir tíðindunum
og bóndinn á Rytjum konu sinni, en sú
kona hvíslaði að konu oddvitans og annarri
konu ónefndri í framhjáhlaupi, en sú kona
tók mann sinn á eintal. Þannig var grand-
varleiki hins orðvara skólp- og vatnsleiðslu-
stjóra plássinu ekki til mikillar sáluhjálpar
frekar en fyrri daginn, því sagan af líkrekan-
um var ekki aðeins komin í hring heldur út
og suður og það á skemmri tíma en getur
um í þjóðsögum.
Skólp- og vatnsleiðslustjórinn kom að
máli við oddvitann:
ég hef komið hingað í heimsóknir og það
er ómetanlegt."
Já, vei á minnst, nú ertu bara gestur
í þinu föðuriandi. Hvað kemur til?
„Það var nú margt sem varð þess vald-
andi. Eins og ég sagði fyrr, lauk hjónabandi
mínu með skilnaði. Satt best að segja var
heilsan þá ekki orðin upp á marga físka og
samkvæmt læknisráði fór ég í sumarleyfí —
langt sumarleyfí til Noregs. Þegar þangað
kom, fann ég fyrst hversu þreytt ég var,
bæði andlega og líkamlega. En þetta sumar-
leyfí varð dálítið lengra en upphaflega var
ætlað. Ég fékk strax vinnu þegar til Noregs
kom, meira að segja með K.K. Noregs, Kjell
Karlsen. Og í Osló líkaði mér vel og ég
hafði meira en nóg að gera. En hvað held-
urðu, auðvitað þurfti ég að gifta mig aftur.
Er það ekki alveg makalaust hvað maður
þarf alltaf að vera truflaður. Jú, jú, ég
giftist flugmanni og við eignuðumst einn
yndislegan son. En þetta hjónaband var
byggt á misskilningi og við skildum í mesta
bróðemi, en höfum ágætt samband vegna
sonar okkar, sem stundar nú verkfræðinám
í Svíþjóð.
Síðan varð ég mikill sjúklingur, efnaskipt-
in voru í stakasta ólagi og ég varð næstum
því að engu. En fyrir tilstilli góðs læknis
1949: Sigurvegnrar i kosningum Jazzblaðsins um bestu bfjóðfæraleikara og söngv-
iara. Fremriröðfrá vinstri:Jón Sigurðsson, bassi, Guðmundur R. Einarsson, tromm-
ur, Sigrún Jónsdóttir, söngkona, Haukur Morthens, söngvari og Ólafur Gaukur,
gítar. Aftari röð frá vinstri: Gunnar Ormslev, tenór-saxófónn, Bragi Hlíðberg,
harmonika, Steinþór Steingrímsson, píanó, Jón Sigurðsson, trompet, Vilhjálmur
Guðjónsson, klarinet og alt-saxófónn ogBjörnR. Einarsson, básúna.
hér á landi hef ég náð undraverðum bata.
Þessi blessaði læknir gaf mér lyf sem hjálp-
aði mér það mikið, að núna lít ég aftur
björtum augum átilveruna."
Jæja mín kæra, ætlarðu kannski að
skella þér í hæfileikakeppni og fara
að syngja aftur?
„Guð hjálpi þér, ertu alveg.. .Nei, þó ég
gæti þá myndi ég nú ekki gera það. Nei,
núna er ég í líkamsrækt til að öðlast aftur
þrótt eftir öll veikindin. Það er byijunin
eftir margra ára sjúkdóm. Svo hef ég stund-
um saumað fyrir vini og kunningja og get
vel hugsað mér að halda því áfram."
Það er ánægjulegt að fínna bjartsýnina
sem skín af Sigrúnu. Hún hefur reynt ýmis-
legt í þessu lífí, bæði gott og vont, eins og
við flest verðum að sætta okkur við.
En hún er sannfærð um, að góð heilsa
sé gulli betri, og getur trútt um talað eftir
allar sjúkrahúslegumar og röltið á milli
Iækna. Hún er þakklát fyrir bömin' sín og
bamabömin þijú. Framtíðin er björt, finnst
henni. Sigrún býr í Tönsberg, litlum bæ
.suður af Osló, og hver veit nema þar rísi
Tískuhús Sigrúnar eða að vörumerkið Skart-
kjólar Sigrúnar verði heimsfrægt. Hver veit?
Elly Vilhjálms er þekkt söngkona og hetur stundum
skrifað í Lesbók.