Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1986, Blaðsíða 12
stungan
2000 ára gömul lækningaaðferð nýtur nú vaxandi álits
M
eðferðin virðist með ólíkindum og sennilega
mjög sársaukafull, enda breytir hún þoland-
anum í heilmikinn nálapúða. Yfir henni er
það mikill þjóðsagnablær og iðkendur henn-
ar lofa svo miklu, að von er, að menn
gruni, að um skottulækningar sé að ræða.
Það á að stinga nál í punktinn Lifur 8 á
hnénu innanverðu til að lækna tíðaverki. í
Hjarta 9 á gómi litla fingurs til að stöðva
óeðlilega hraðan hjartslátt. Og í Hjarta 3 á
olnboganum til að draga úr viðkvæmni
augnanna gagnvart sterkri birtu og í Blöðru
7 á hvirflinum við höfuðverk, lungnakvefí,
bólgnum hálskirtlum og andateppu.
Þetta er vissulega ekki trúlegt. En hin
austurlenzka nálarstunguaðferð — að stinga
hárfínum nálum, einni eða fleirum saman,
í mikilvæga punkta á líkamanum til að lina
þjáningar og lækna ótal sjúkdóma — nýtur
nú vaxandi álits meðal lækna á Vesturlönd-
um. Hún er upprunnin í Kína fyrir meira
en 2000 árum og er mikið iðkuð þar enn.
Hún byggist á þeirri fomu trú, að sjúkdómar
stafí af truflun á streymi Ch’i, lífsorkunnar,
um „bauga", sem liggja þvert og endilangt
um líkamann. Hver þessara leiða er tengd
og nefnd eftir einhveiju innra líffæri, og
þær liggja rétt undir húðinni á meira en
360 stöðum eða punktum. Samkvæmt nál-
arstungukenningunni laga nálamar orku-
streymið, þegar þeim er stungið í húðina á
þessum punktum og snúið þar, og stöðva
þannig sársauka og stuðla að bata. Nú eru
vísindamenn að komast að raun um, að
þessar ólíklegu aðferðir hafí sannarlega sinn
lækningarmátt.
Gegn Þrálátum Sársauka
Fáir vestrænir læknar myndu vilja skipta
á lyfjum sínum, hnífum og geislalækningum
fyrir nálarstunguaðferðina eina — en þeir
gera ekki eins mikið grín að henni og áður.
A áttunda áratugnum, eftir hina sögulegu
ferð Nixons til Kína, skrifuðu margir af
mikilli hrifningu og bjartsýni um nálar-
stunguaðferðina, sem myndi koma í staðinn
fyrir svæfíngar við uppskurði, en flestir
vestrænir læknar, sem reyndu hana, urðu
brátt fyrir vonbrigðum. Hinn nýi áhugi á
aðferðinni snýst um það, að hve miklu leyti
hún geti dugað gegn þrálátum sársauka.
Vísindamönnum er ljóst, að nálarstungur
erta taugar um allan likamann og kunna
að hafa veruleg áhrif á viðbrögð miðtauga-
kerfísins við sársauka. Og þeir eru að fínna
nýjar taugafræðilegar og lífefnafræðilegar
skýringar á því, hvemig það gerist.
Það er nú ljóst af niðurstöðum rannsókna
á fólki og dýrum, sem hlotið hafa nálar-
stungumeðferð, að þegar tuagaendar eru
ertir með nálum, framkallar það endorfín,
sem eyðir sársauka. Þetta áhrifamikla efni
er framleitt í heilanum, mænunni og heila-
dinglinum og stöðvar sársaukaboð á leið til
heilans. Vísindamenn vita nú einnig, að
margir hinna hefðbundnu nálarstungu-
punkta eru á stöðum, þar sem taugar eru
sérstaklega nálægt húðinni. Og loks liggja
nú fyrir nýjar sannanir þess efnis, að nálam-
ar framkalli önnur efni, sem kunna að rétt-
læta notkun nálarstunguaðferðarinnar gegn
fjölmörgum sjúkdómum.
í Evrópu starfa nú tuguþúsundir manna
Byggtágrein
í Discover
eftir
John
Langone
von
við „akúpunktúr“, og áhugi manna á grein-
inni fer hratt vaxandi í Bandarílgunum. Þar
nota nú nokkur þúsund lækna, tannlækna,
dýralækna og hnykklækna (chiropractors)
auk nálarstungumanna með starfsleyfí og
án þessa aðferð í tilfellum, sem hinar venju-
legu lækningaraðferðir duga oft ekki við —
svo sem við liðagigt, svefnleysi, offítu,
getuleysi, reykingarsýki og taugabilun. Þótt
nálamar, sem notaðar eru, valdi ekki meiri
sársauka en flugnabit og ekki blæði undan
þeim, nota sumir væg rafhögg fremur en
nálar til áreitis á nálarstungupunktunum.
Misnotkun Hefur átt Sér
Stað
En því miður hefur hinn vaxandi vegur
nálarstunguaðferðarinnar opnað leiðir til
misnotkunar. Menn með takmarkaða
menntun og þekkingu notfæra sér það
stundum, að sjúklingar geta verið fúsir til
að leita nýrra úrræða. Slíkir menn halda
því fram, sem er algerlega tilhæfulaust, að
með þessari aðferð sé hægt að lækna
krabbamein, heila- og mænusigg, geðklofa
og andlegan vanþroska. „Þetta kemur óorði
á fullgilda lækningaraðferð," segir Jesse
Hilsen, læknir í New York, sem notar nál-
arstunguaðferðina ásamt hinum venjulegu.
„Það þarf heilmikla þekkingu og þjálfun til
þess eins að beita henni til að deyfa sárs-
auka."
Menn þurfa að gera sér grein fyrir því,
hvað hægt sé að gera með nálarstunguað-
ferðinni og hvað ekki. „Þetta er bara viss
tegund sjúkraþjálfunar," segir dr. Matsu-
moto, skurðlæknir í Ffladelfíu. En hann
væntir þess, að hún eigi eflir að verða
Myndin sýnir, hvcrnig kunnáttumaður í faginu myndistinga tveimur tugum
hárfínna n&la í sjúklinginn vegna vertsja íandliti, höfði eða hálsi. Nálarnar hafa
um aldir veriðgerðar úr gulli, silfri eðaplatínu. Þær fara rétt inn fyrir húðina,
það blæðir ekkert og sýking er mjög sjaldgæf.
algeng og gagnleg, þótt hún dugi ekki við
hveiju sem er. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin
hefur gert lista yfir sjúkdóma, sem eru til
þess fallnir, að nálarstunguaðferðinni sé
beitt við þá. Þeirra á meðal eru lungnakvef,
augnslímhúðarbólga, ristilbólga, maga-
bólga, niðurgangur og hiksti, en flestir
bandarískir læknar nota hana aðeins til að
lina sársauka, sem orsakast af slitgigt og
öðrum beina-, liðamóta- og vöðvasjúk-
dómum, við kvalakippi í andliti, mígreni,
tannpínu og taugapínu. En þrátt fyrir þetta
eru sumir svo efagjamir að halda því fram,
að sjúklingunum líði betur í slíkum tilfellum
af þeirri einu ástæðu, að læknamir hafí
sannfært þá um, að svo muni verða. Aðrir
staðhæfa, að nálarstungumar dragi ein-
faldlega athygli sjúklingsins frá sársaukan-
um, svo að hann fínni hann ekki.
AUKNING ENDORFÍNS
Eigi að síður em í mótun gildar, lífeðlis-
fræðilegar skýringar á eðli þessa máls, og
þær byggjast á hlutverki endorfíns. Vísinda-
menn hafa komizt að raun um, að magn
þessa náttúrulega efnis, sem líkist morfíni,
hafi aukizt bæði í blóði og mænuvökva eftir
nálarstungumeðferð. (Það er sama efni og
framkallast vjð líkamsæfíngar á borð við
skokk og talið er að valdi „vímu“ hjá hlaup-
umm).
Vísindamenn hafa staðfest með tilraunum
hin verkjastillandi áhrif endorfíns við nál-
arstungur með því að stöðva verkun þess á
efnafræðilegan hátt. Ljóst er, að nálar-
stunguaðferðin dugar bezt til að lina sárs-
auka. Að minnsta kosti 20 læknisfræðilegar
rannsóknir, sem gerðar vom til að bera
%
Jl A
— &
A
*
mn
s *
i-Hr
if.z.
n
*
HANDBÓK MING-ÆTTARINNAR
Þessi myndspjöld sýna punkta á baugunum — sem taldir eru farvegir lífsorkunnar um líkamann — þar sem nálunum er komið
fyrir. Hver baugur er nefndur eftir innra líffæri eins og lifrinni til dæmis, þó að punktamir á baugunum kunni að vera langt
frá líffærinu sjálfu.
12