Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1986, Blaðsíða 12

Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1986, Blaðsíða 12
stungan 2000 ára gömul lækningaaðferð nýtur nú vaxandi álits M eðferðin virðist með ólíkindum og sennilega mjög sársaukafull, enda breytir hún þoland- anum í heilmikinn nálapúða. Yfir henni er það mikill þjóðsagnablær og iðkendur henn- ar lofa svo miklu, að von er, að menn gruni, að um skottulækningar sé að ræða. Það á að stinga nál í punktinn Lifur 8 á hnénu innanverðu til að lækna tíðaverki. í Hjarta 9 á gómi litla fingurs til að stöðva óeðlilega hraðan hjartslátt. Og í Hjarta 3 á olnboganum til að draga úr viðkvæmni augnanna gagnvart sterkri birtu og í Blöðru 7 á hvirflinum við höfuðverk, lungnakvefí, bólgnum hálskirtlum og andateppu. Þetta er vissulega ekki trúlegt. En hin austurlenzka nálarstunguaðferð — að stinga hárfínum nálum, einni eða fleirum saman, í mikilvæga punkta á líkamanum til að lina þjáningar og lækna ótal sjúkdóma — nýtur nú vaxandi álits meðal lækna á Vesturlönd- um. Hún er upprunnin í Kína fyrir meira en 2000 árum og er mikið iðkuð þar enn. Hún byggist á þeirri fomu trú, að sjúkdómar stafí af truflun á streymi Ch’i, lífsorkunnar, um „bauga", sem liggja þvert og endilangt um líkamann. Hver þessara leiða er tengd og nefnd eftir einhveiju innra líffæri, og þær liggja rétt undir húðinni á meira en 360 stöðum eða punktum. Samkvæmt nál- arstungukenningunni laga nálamar orku- streymið, þegar þeim er stungið í húðina á þessum punktum og snúið þar, og stöðva þannig sársauka og stuðla að bata. Nú eru vísindamenn að komast að raun um, að þessar ólíklegu aðferðir hafí sannarlega sinn lækningarmátt. Gegn Þrálátum Sársauka Fáir vestrænir læknar myndu vilja skipta á lyfjum sínum, hnífum og geislalækningum fyrir nálarstunguaðferðina eina — en þeir gera ekki eins mikið grín að henni og áður. A áttunda áratugnum, eftir hina sögulegu ferð Nixons til Kína, skrifuðu margir af mikilli hrifningu og bjartsýni um nálar- stunguaðferðina, sem myndi koma í staðinn fyrir svæfíngar við uppskurði, en flestir vestrænir læknar, sem reyndu hana, urðu brátt fyrir vonbrigðum. Hinn nýi áhugi á aðferðinni snýst um það, að hve miklu leyti hún geti dugað gegn þrálátum sársauka. Vísindamönnum er ljóst, að nálarstungur erta taugar um allan likamann og kunna að hafa veruleg áhrif á viðbrögð miðtauga- kerfísins við sársauka. Og þeir eru að fínna nýjar taugafræðilegar og lífefnafræðilegar skýringar á því, hvemig það gerist. Það er nú ljóst af niðurstöðum rannsókna á fólki og dýrum, sem hlotið hafa nálar- stungumeðferð, að þegar tuagaendar eru ertir með nálum, framkallar það endorfín, sem eyðir sársauka. Þetta áhrifamikla efni er framleitt í heilanum, mænunni og heila- dinglinum og stöðvar sársaukaboð á leið til heilans. Vísindamenn vita nú einnig, að margir hinna hefðbundnu nálarstungu- punkta eru á stöðum, þar sem taugar eru sérstaklega nálægt húðinni. Og loks liggja nú fyrir nýjar sannanir þess efnis, að nálam- ar framkalli önnur efni, sem kunna að rétt- læta notkun nálarstunguaðferðarinnar gegn fjölmörgum sjúkdómum. í Evrópu starfa nú tuguþúsundir manna Byggtágrein í Discover eftir John Langone von við „akúpunktúr“, og áhugi manna á grein- inni fer hratt vaxandi í Bandarílgunum. Þar nota nú nokkur þúsund lækna, tannlækna, dýralækna og hnykklækna (chiropractors) auk nálarstungumanna með starfsleyfí og án þessa aðferð í tilfellum, sem hinar venju- legu lækningaraðferðir duga oft ekki við — svo sem við liðagigt, svefnleysi, offítu, getuleysi, reykingarsýki og taugabilun. Þótt nálamar, sem notaðar eru, valdi ekki meiri sársauka en flugnabit og ekki blæði undan þeim, nota sumir væg rafhögg fremur en nálar til áreitis á nálarstungupunktunum. Misnotkun Hefur átt Sér Stað En því miður hefur hinn vaxandi vegur nálarstunguaðferðarinnar opnað leiðir til misnotkunar. Menn með takmarkaða menntun og þekkingu notfæra sér það stundum, að sjúklingar geta verið fúsir til að leita nýrra úrræða. Slíkir menn halda því fram, sem er algerlega tilhæfulaust, að með þessari aðferð sé hægt að lækna krabbamein, heila- og mænusigg, geðklofa og andlegan vanþroska. „Þetta kemur óorði á fullgilda lækningaraðferð," segir Jesse Hilsen, læknir í New York, sem notar nál- arstunguaðferðina ásamt hinum venjulegu. „Það þarf heilmikla þekkingu og þjálfun til þess eins að beita henni til að deyfa sárs- auka." Menn þurfa að gera sér grein fyrir því, hvað hægt sé að gera með nálarstunguað- ferðinni og hvað ekki. „Þetta er bara viss tegund sjúkraþjálfunar," segir dr. Matsu- moto, skurðlæknir í Ffladelfíu. En hann væntir þess, að hún eigi eflir að verða Myndin sýnir, hvcrnig kunnáttumaður í faginu myndistinga tveimur tugum hárfínna n&la í sjúklinginn vegna vertsja íandliti, höfði eða hálsi. Nálarnar hafa um aldir veriðgerðar úr gulli, silfri eðaplatínu. Þær fara rétt inn fyrir húðina, það blæðir ekkert og sýking er mjög sjaldgæf. algeng og gagnleg, þótt hún dugi ekki við hveiju sem er. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hefur gert lista yfir sjúkdóma, sem eru til þess fallnir, að nálarstunguaðferðinni sé beitt við þá. Þeirra á meðal eru lungnakvef, augnslímhúðarbólga, ristilbólga, maga- bólga, niðurgangur og hiksti, en flestir bandarískir læknar nota hana aðeins til að lina sársauka, sem orsakast af slitgigt og öðrum beina-, liðamóta- og vöðvasjúk- dómum, við kvalakippi í andliti, mígreni, tannpínu og taugapínu. En þrátt fyrir þetta eru sumir svo efagjamir að halda því fram, að sjúklingunum líði betur í slíkum tilfellum af þeirri einu ástæðu, að læknamir hafí sannfært þá um, að svo muni verða. Aðrir staðhæfa, að nálarstungumar dragi ein- faldlega athygli sjúklingsins frá sársaukan- um, svo að hann fínni hann ekki. AUKNING ENDORFÍNS Eigi að síður em í mótun gildar, lífeðlis- fræðilegar skýringar á eðli þessa máls, og þær byggjast á hlutverki endorfíns. Vísinda- menn hafa komizt að raun um, að magn þessa náttúrulega efnis, sem líkist morfíni, hafi aukizt bæði í blóði og mænuvökva eftir nálarstungumeðferð. (Það er sama efni og framkallast vjð líkamsæfíngar á borð við skokk og talið er að valdi „vímu“ hjá hlaup- umm). Vísindamenn hafa staðfest með tilraunum hin verkjastillandi áhrif endorfíns við nál- arstungur með því að stöðva verkun þess á efnafræðilegan hátt. Ljóst er, að nálar- stunguaðferðin dugar bezt til að lina sárs- auka. Að minnsta kosti 20 læknisfræðilegar rannsóknir, sem gerðar vom til að bera % Jl A — & A * mn s * i-Hr if.z. n * HANDBÓK MING-ÆTTARINNAR Þessi myndspjöld sýna punkta á baugunum — sem taldir eru farvegir lífsorkunnar um líkamann — þar sem nálunum er komið fyrir. Hver baugur er nefndur eftir innra líffæri eins og lifrinni til dæmis, þó að punktamir á baugunum kunni að vera langt frá líffærinu sjálfu. 12

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.