Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1986, Blaðsíða 13

Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1986, Blaðsíða 13
TVÖ UÓÐ EFTIR KONSTANTÍN KAVAFÍS Þorsteinn Þorsteinsson þýddi úrgrísku Dímítríos konungur Þegar Makedonar svikust undan merkjum ogsýndu aðþeirkusu fremurPýrros brást Dímítríos konungur (göfugsál) harla ókonunglega við — segirsagan. Hann afklæddist gullfjölluðum skrúða sínum og þeytti frá sér purpurastígvélunum klæddi sig í skyndingu í einfaldar flíkur og hvarf á brott. Líkt ogleikari aðsýningu lokinni sem skiptir um búning og er farinn. í fjarska Mig langar til að lýsa þessari minningu ... en hún erorðin svo dauf.. . næstum ekkert eftir þvíhún er langt ífjarska, við upphafæsku minnar. Hörundið ljóst eins ogjasmína... þetta ágústkvöld — var það ágúst?—kvöldið... égrétt man eftir augunum; þau voru, minnirmig, blá . jú, þau voru blá; safírblá. (Konstantínos Kavafís (1863-1933), eitt ágætasta skáld á nýgriska tungu, var Alexandríubúi. Hann orti fremur lítiö og Ijóö hans voru ekki gefin út á bók fyrr en aö honum látnum, en síðan hafa þau haft gagnger áhrif á griska Ijóölist. Þau stungu mjög i stúf við samtimaljóöa- gerö gríska: óbundin, laus viö alla rhetorík, lávær talmálstónn. Oft er Ijóöaefni Kavafís svipaö og í kvæöunum hér aö ofan: svipmynd úr hellenískri fortiö sem sýnir hegðun manna og hvatir i ögn kaldranalegu Ijósi, eöa stutt eintal og tregablandin minning). JÓN KRISTÓFER Órar Það hillir í f/arska undirfagra daga — fjarri öllum rökum ogþekking. Égþori ekki að vona, að þeir kannski komi — kannske er þetta blekking, sem ætluð er til að eyða kvíða — ugg og beig og kvíða um stund — milli stríða. Mig grunar, að það geti aldrei orðið, aðóttinn, minn ótti hveríi, þvíaðhann erþaðeina, eina, sem aldrei breytir um gerfi. Ég vildi, að éggætigleymtþessum kvíða ogglaðst um stund — milli stríða. Einkamál Ég segi það engum, segi það engum hvað sorg minni veldur. Það skilur enginn ívíðri veröld. Varla égheldur. Sorgmínerdul, eins ogDauðans auglit dimm einsog Nóttin. Hún víkur aldrei frá vitund minni vonlaus erflóttinn. Þó dreymir mig stöðugt þann dag, sem hún kveður — á dýrlinga heiti, og er nú að vona að hún verði farin að vorí, um þetta leyti. Jón Kristófer „kadett á hemum" býr t Reykjavík Endurbirt vegna mistaka i birtingu 3. mai sl. LESBOK MORGUNBLAÐSINS 24. MAl 1986 13 HIÐ GAMLA ENDURBÆTT Nokkur nútímaafbrígði fornrar aðferðar: Rafmagn og Ieysigeislar í stað nála áreita punktana. Dýralæknir með hund til með- ferðar vegna liðagigtar og notar væga Ieysigeisla. saman nálarstungur og venjulegar lækning- araðferðir, benda til þess, að nálarstunguað- ferðin hrífi í allt að 65 af hundraði tilfella, þar sem um þrálátan eða stöðugan sársauka er að ræða. Fréttaritari hjá tímaritinu „Discover", sem grein sú birtist í, sem hér er þýdd og endursögð, var viðstaddur, er dr. Matsumoto beitti nálarstunguaðferðinni í athyglisverðu tilfelli. Sjúklingur hans var kona, fiðluleik- ari, sem fyrir nokkrum árum hafði tekið að finna fyrir sársauka og dofa í vinstri handleggnum, svo að hún gat stundum ekki valdið boganum. Röntgenskoðun sýndi rým- un í liðum í hálsi og efri hluta hryggjar. Þegar venjuleg læknismeðferð dugði ekki, stakk heimilislæknirinn upp á því, að nál- arstunguaðferð yrði reynd. Eftir meðhöndl- un nokkrum sinnum hvarf sársaukinn, og hún var laus við hann í þijú ár. Nú sá fréttaritarinn við endurtekna meðhöndlun, er læknirinn stakk sjö nálum í húðina á henni — fimm í hálsinn og aðra öxlina, einni nálægt olnboga og einni milli þumals og vísifingurs, sem hún beitir við strengina. Eftir meðferð í fimm skipti, sem hvert tók 20 mínútur, var sársaukinn horfinn og hún gat haftð æfingar að nýju. Hversu vel sem nálarstunguaðferðin dugar við þrálátum sársauka, þá segir það ekkert um gagnsemi hennar í öðrum tilvik- um. Hinn ákaft eða ofsalegi sársauki, sem verður að deyfa með svæfingu til dæmis, er allt annað mál — og í því er fólgin sú hætta meðal annars, að sjúklingurinn kunni að hreyfa sig snögglega, meðan á uppskurði stendur. Kínveijar segjast hafa „framið“ meira en tvær milljónir uppskurða — þar á meðal hjarta- og heilauppskurði, ófijósemis- aðgerðir á konum og magaskurði — þar sem nálarstunguaðferðin var notuð til að deyfa sársaukann. Matsumoto er ekki ýkja hrifinn né sannfærður. Kínverskum sjúklingum er yfirleitt einnig gefið svolftið af morfini, og skurðlæknirinn talar hjá þeim án afláts við sjúklinginn, meðan hann er að skera hann upp, svo að þá gæti ef til vill einnig verið um einhvers konar dáleiðslu að ræða, að þvi er Matsumoto segir. Og hann bætir við: „Ég reyndi einu sinni að taka hálskirtla, þegar nálarstunguaðferðin deyfði ekki sárs- aukann. Það er allt í lagi — ef maður hefur svæfingalækni nærstaddan." Nálarstungur Hafa margvísleg áhrif En hvað um hina mörgu sjúkdóma aðra, sem nálarstungur eru notaðar við — og sagðar duga vel? Um það eru skoðanir mjög skiptar. Læknar, sem beita aðferðinni við geðlægð eða þunglyndi, halda því fram, að nálarstungumar framkalli efnið serótónín, sem hefur áhrif á geðið, auk hins verkja- stillandi efnis, sem einnig stuðlar að vellíðan. Þeir sem nota hana til að fá fólk til að borða minna eða hætta að reykja fullyrða, að með því að stinga nálum í forhymu eyrans ertist taugin víðforla, og á einhvern hátt hafi það þau áhrif, að lystin minnki bæði á mat og tóbak. Nálarstungur hafa einnig verið reyndar með takmörkuðum árangri á heróín-sjúklingum. En vafasömustu fullyrðingamar varða ef til vill meint áhrif nálarstunguaðferðarinnar á hjartasjúkdóma og sjúkdóma af völdum sýkla. Kínverskir nálarstungumenn stað- hæfa, að nálarstungumar auki blóðstraum- inn í kransæðum og dragi úr magni efna, sem kallast catecholamiones og geta skaðað hjartavöðvann. Þeir kveðast einnig hafa læknað sjúkdóma á borð við bráða blóð- kreppusótt. Alveg eins og nálarnar fram- kalla endorfín, segja þeir, hreyfa þær einnig við efnum, sem hafa áhrif á ónæmiskerfið og efla mótsöðu líkamans gegn sjúkdómum. Reyndar er vitað, að hvítum blóðkomum, sem beijast gegn sjúkdómum, hefur fjölgað eftir nálarstungumeðferð. En gagnrýnendur láta ekki sannfærast af þessu. „Ef við getum nú læknað offitu eða reykingarsýki með vír f eyrað, því þá ekki gigt næst með kopararmbandi eða rauðu flanneli?" spurði brezka tímaritið Lancet. „Þáð leiðir ekki af sjáifu sér, að úr því að akúpunktúr hafi verið notuð í þúsund- ir ára, hljóti að vera eitthvað bak við það. „Hvað um stjömuspeki?" Þeir sem veija aðferðina svara því til, að nýlegar rannsókn- ir sanni gildi hennar að minnsta kosti í sumum tilfellum. Og þeir vilja, að læknar beiti henni oftar í þeim tilfellum. Og Jesse Hilsen segir: „Við sársauka er þetta senni- lega ömggasta aðferðin, með minnstar, aukaverkanir og mestu kosti. Hún ætti að vera fyrsta vamarlínan, en ekki hin síðasta." SV. ÁSG. ÞÝDDIÚR „DlSCOVER"

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.