Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1986, Blaðsíða 13
TVÖ UÓÐ EFTIR
KONSTANTÍN KAVAFÍS
Þorsteinn Þorsteinsson þýddi úrgrísku
Dímítríos konungur
Þegar Makedonar svikust undan merkjum
ogsýndu aðþeirkusu fremurPýrros
brást Dímítríos konungur (göfugsál)
harla ókonunglega við — segirsagan.
Hann afklæddist gullfjölluðum skrúða sínum
og þeytti frá sér purpurastígvélunum
klæddi sig í skyndingu í einfaldar flíkur
og hvarf á brott.
Líkt ogleikari aðsýningu lokinni
sem skiptir um búning og er farinn.
í fjarska
Mig langar til að lýsa þessari minningu ...
en hún erorðin svo dauf.. . næstum ekkert eftir
þvíhún er langt ífjarska, við upphafæsku minnar.
Hörundið ljóst eins ogjasmína...
þetta ágústkvöld — var það ágúst?—kvöldið...
égrétt man eftir augunum; þau voru, minnirmig, blá .
jú, þau voru blá; safírblá.
(Konstantínos Kavafís (1863-1933), eitt ágætasta skáld á nýgriska tungu, var Alexandríubúi.
Hann orti fremur lítiö og Ijóö hans voru ekki gefin út á bók fyrr en aö honum látnum, en
síðan hafa þau haft gagnger áhrif á griska Ijóölist. Þau stungu mjög i stúf við samtimaljóöa-
gerö gríska: óbundin, laus viö alla rhetorík, lávær talmálstónn. Oft er Ijóöaefni Kavafís svipaö
og í kvæöunum hér aö ofan: svipmynd úr hellenískri fortiö sem sýnir hegðun manna og
hvatir i ögn kaldranalegu Ijósi, eöa stutt eintal og tregablandin minning).
JÓN KRISTÓFER
Órar
Það hillir í f/arska undirfagra daga
— fjarri öllum rökum ogþekking.
Égþori ekki að vona, að þeir kannski komi
— kannske er þetta blekking,
sem ætluð er til að eyða kvíða
— ugg og beig og kvíða
um stund — milli stríða.
Mig grunar, að það geti aldrei orðið,
aðóttinn, minn ótti hveríi,
þvíaðhann erþaðeina, eina,
sem aldrei breytir um gerfi.
Ég vildi, að éggætigleymtþessum kvíða
ogglaðst um stund — milli stríða.
Einkamál
Ég segi það engum,
segi það engum
hvað sorg minni veldur.
Það skilur enginn
ívíðri veröld.
Varla égheldur.
Sorgmínerdul,
eins ogDauðans auglit
dimm einsog Nóttin.
Hún víkur aldrei frá vitund minni
vonlaus erflóttinn.
Þó dreymir mig stöðugt
þann dag, sem hún kveður —
á dýrlinga heiti,
og er nú að vona að hún verði farin
að vorí, um þetta leyti.
Jón Kristófer „kadett á hemum" býr t Reykjavík
Endurbirt vegna mistaka i birtingu 3. mai sl.
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 24. MAl 1986 13
HIÐ
GAMLA
ENDURBÆTT
Nokkur nútímaafbrígði
fornrar aðferðar: Rafmagn og
Ieysigeislar í stað nála áreita
punktana.
Dýralæknir með hund til með-
ferðar vegna liðagigtar og
notar væga Ieysigeisla.
saman nálarstungur og venjulegar lækning-
araðferðir, benda til þess, að nálarstunguað-
ferðin hrífi í allt að 65 af hundraði tilfella,
þar sem um þrálátan eða stöðugan sársauka
er að ræða.
Fréttaritari hjá tímaritinu „Discover",
sem grein sú birtist í, sem hér er þýdd og
endursögð, var viðstaddur, er dr. Matsumoto
beitti nálarstunguaðferðinni í athyglisverðu
tilfelli. Sjúklingur hans var kona, fiðluleik-
ari, sem fyrir nokkrum árum hafði tekið
að finna fyrir sársauka og dofa í vinstri
handleggnum, svo að hún gat stundum ekki
valdið boganum. Röntgenskoðun sýndi rým-
un í liðum í hálsi og efri hluta hryggjar.
Þegar venjuleg læknismeðferð dugði ekki,
stakk heimilislæknirinn upp á því, að nál-
arstunguaðferð yrði reynd. Eftir meðhöndl-
un nokkrum sinnum hvarf sársaukinn, og
hún var laus við hann í þijú ár. Nú sá
fréttaritarinn við endurtekna meðhöndlun,
er læknirinn stakk sjö nálum í húðina á
henni — fimm í hálsinn og aðra öxlina, einni
nálægt olnboga og einni milli þumals og
vísifingurs, sem hún beitir við strengina.
Eftir meðferð í fimm skipti, sem hvert tók
20 mínútur, var sársaukinn horfinn og hún
gat haftð æfingar að nýju.
Hversu vel sem nálarstunguaðferðin
dugar við þrálátum sársauka, þá segir það
ekkert um gagnsemi hennar í öðrum tilvik-
um. Hinn ákaft eða ofsalegi sársauki, sem
verður að deyfa með svæfingu til dæmis,
er allt annað mál — og í því er fólgin sú
hætta meðal annars, að sjúklingurinn kunni
að hreyfa sig snögglega, meðan á uppskurði
stendur. Kínveijar segjast hafa „framið“
meira en tvær milljónir uppskurða — þar á
meðal hjarta- og heilauppskurði, ófijósemis-
aðgerðir á konum og magaskurði — þar sem
nálarstunguaðferðin var notuð til að deyfa
sársaukann. Matsumoto er ekki ýkja hrifinn
né sannfærður. Kínverskum sjúklingum er
yfirleitt einnig gefið svolftið af morfini, og
skurðlæknirinn talar hjá þeim án afláts við
sjúklinginn, meðan hann er að skera hann
upp, svo að þá gæti ef til vill einnig verið
um einhvers konar dáleiðslu að ræða, að
þvi er Matsumoto segir. Og hann bætir við:
„Ég reyndi einu sinni að taka hálskirtla,
þegar nálarstunguaðferðin deyfði ekki sárs-
aukann. Það er allt í lagi — ef maður hefur
svæfingalækni nærstaddan."
Nálarstungur Hafa
margvísleg áhrif
En hvað um hina mörgu sjúkdóma aðra,
sem nálarstungur eru notaðar við — og
sagðar duga vel? Um það eru skoðanir mjög
skiptar. Læknar, sem beita aðferðinni við
geðlægð eða þunglyndi, halda því fram, að
nálarstungumar framkalli efnið serótónín,
sem hefur áhrif á geðið, auk hins verkja-
stillandi efnis, sem einnig stuðlar að vellíðan.
Þeir sem nota hana til að fá fólk til að
borða minna eða hætta að reykja fullyrða,
að með því að stinga nálum í forhymu
eyrans ertist taugin víðforla, og á einhvern
hátt hafi það þau áhrif, að lystin minnki
bæði á mat og tóbak. Nálarstungur hafa
einnig verið reyndar með takmörkuðum
árangri á heróín-sjúklingum.
En vafasömustu fullyrðingamar varða ef
til vill meint áhrif nálarstunguaðferðarinnar
á hjartasjúkdóma og sjúkdóma af völdum
sýkla. Kínverskir nálarstungumenn stað-
hæfa, að nálarstungumar auki blóðstraum-
inn í kransæðum og dragi úr magni efna,
sem kallast catecholamiones og geta skaðað
hjartavöðvann. Þeir kveðast einnig hafa
læknað sjúkdóma á borð við bráða blóð-
kreppusótt. Alveg eins og nálarnar fram-
kalla endorfín, segja þeir, hreyfa þær einnig
við efnum, sem hafa áhrif á ónæmiskerfið
og efla mótsöðu líkamans gegn sjúkdómum.
Reyndar er vitað, að hvítum blóðkomum,
sem beijast gegn sjúkdómum, hefur fjölgað
eftir nálarstungumeðferð.
En gagnrýnendur láta ekki sannfærast
af þessu. „Ef við getum nú læknað offitu
eða reykingarsýki með vír f eyrað, því þá
ekki gigt næst með kopararmbandi eða
rauðu flanneli?" spurði brezka tímaritið
Lancet. „Þáð leiðir ekki af sjáifu sér, að úr
því að akúpunktúr hafi verið notuð í þúsund-
ir ára, hljóti að vera eitthvað bak við það.
„Hvað um stjömuspeki?" Þeir sem veija
aðferðina svara því til, að nýlegar rannsókn-
ir sanni gildi hennar að minnsta kosti í
sumum tilfellum. Og þeir vilja, að læknar
beiti henni oftar í þeim tilfellum. Og Jesse
Hilsen segir: „Við sársauka er þetta senni-
lega ömggasta aðferðin, með minnstar,
aukaverkanir og mestu kosti. Hún ætti að
vera fyrsta vamarlínan, en ekki hin síðasta."
SV. ÁSG. ÞÝDDIÚR „DlSCOVER"