Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.1986, Blaðsíða 7

Heillaður
afklæðum
Innpökkuð brú, innpakkaðar eyjar, innpakkaðar
byggingar, innpökkuð strönd, „Store Fronts“,
„Valley Curtain“, „Running Fence“, o.s.frv. Þessi
nöfn hljóma kunnuglega í eyrum þeirra sem þekkja
til verka búlgarska listmannsins Christo. Ýmist
Um innpakkanir
Christos
EFTIR
LAUFEYJU
HELGADÓTTUR
valda verk hans algjöru hneyksli eða fólk
verður frá sér numið af hrifningu.
Síðastliðið haust frá 20. sept. til 6. okt.
uppiifðu Parísarbúar nýjasta verk Christo,
„Pont Neuf Wrapped", — Nýja brúin inn-
pökkuð. En Christo kvaddi sér reyndar
hljóðs í París fyrir tæpum 25 árum með
verki sem hann nefndi „Iron Wall Curtain
of Oil Drums“, — virkisveggur sem hann
reisti í Rue de Visconti klukkan 9 að kveldi.
Þetta götuvígi eða „bráðabirgða minnis-
varði“ eins og hann nefndi það sjálfur var
gert úr 240 olíutunnum sem hann hlóð
hverri ofan á aðra upp í tæpa 4 metra á
hæð. Titillinn vísaði til Berlínarmúrsins sem
reistur hafði verið árið áður — 1961, og
upphleðslan sjálf minnti á egypska mastöbu.
Um svipað leyti byijar Christo að pakka inn
alls konar hlutum, flöskum, dósum, borðum,
stólum, kerrum, bílum o.s.frv. og batt um
innpakkninguna með kaðli, þannig að hún
leit út eins og raunvemlegur innkaupapakki.
Árið 1964 fluttist Christo til New York
þar sem hann fékk mjög skjótar og jákvæðar
móttökur eins og félagar hans Arman,
Raysse og Tinguely og hann var fljótur að
átta sig á því að verk hans myndu fá á sig
allt annan svip og aðra vídd ef hann marg-
faldaði stærð þeirra.
Nýraunsæismenn - UM
BREYTINGASAMT TÍMABIL
Myndlist eftirstríðsáranna í París var afar
fjölbreytt og litskrúðug, en einkenndist fyrst
og fremst af veldi Parísarskólans svonefnda.
Geometrísk og lýrísk abstraksjón stóð á
hátindi og súrrealisminn hafði hlotið sína
viðurkenningu.
Á sjöunda áratugnum urðu síðan gagn-
gerar breytingar. Ný kynslóð listamanna
kom fram og vildi framkvæma allt sem
framúrstefnumenn í byijun aldarinnar höfðu
látið ólokið. Ferskar hugmyndir ruddu sér
til rúms með hópi mjög ólíkra listamanna.
Þessi hópur hefur verið nefndur Nýju réalist-
arnir eða nýraunsæismenn. Hugmynda-
fræðingurinn og listagagnrýnandinn Pierre
Restany stofnaði formlega þennan hóp 27.
október 1960 á heimili Yves Klein að við-
stöddum Arman, Dufréne, Hains, Klein,
Raysse, Spoerri, Tinguely og Villeglé. Siðan
Hér hefur Christo pakkað ina heilli brú
íParís (Pont Neufyfir Signu) ogekkert
er undan skilið, hvorki Ijósastaurarnir
né stöplarnir niður íána.
bættust Niki de Saint Phalle, Rotella, César,
Deschamps og Christo í hópinn. Þeir sóttu
myndmál sitt beint til raunveruleikans og
sumir þeirra söfnuðu saman hversdagsleg-
um hlutum úr hinu iðnvædda umhverfi og
skeyttu saman í persónuleg verk, — „assem-
blages". Pierre Restany lýsti því yfir að
þátttaka þeirra í heimi raunveruleikans
væri 40°gráður fyrir ofan Dada.
Þetta sama ár sýndi Yves Klein fyrstu
eingyllings mynd sína á Musée des Arts
Décoratifs í París. Ben Vautier lýsti því
yfir að „Allt sé list. Listin sé lífið." Volf
Wostell, Nam June Paik, George Breeht og
fleiri ferðuðust um heiminn með happenings,
konserta og önnur „events" í anda stefnu
sem síðar var nefnd Fluxus. Þannig er eins
og áhugi listamanna á því að auka tengslin
við mannlífið hafi vaknað að nýju og þessi
hæfileiki að gera listina að „spectacle" hefur
varðveist hjá nýju realistunum.
Verslunarvara Eða List?
Myndmál Christo er þó um margt ólíkt
myndmáli Armans og Tinguely. Hann skeyt-
ir til dæmis ekki s'aman hversdagslega hluti
heldur pakkar hann þeim inn þannig að
handbragðið er ekki alveg hið sama.
í meira en 2000 ár hefur klæðið hrifið
marga listamenn. Grísku myndhöggvararnir
sveipuðu gyðjur sínar klæðum og í málverk-
um eldri meistara má sjá mörg stórkostlega
vel unnin klæðisverk. Eftir því sem Christo
segir sjálfur hefur hann alla tíð verið heillað-
ur af klæði og klæðisfellingum.
Klæðið sem slíkt er alloft í tengslum við
helgitákn ýmiskonar. Þegar menn hylja hluti
er það oft gert til þess að breiða yfir, —
afmá það sem undir er og þannig myndast
oft dramatískt andrúmsloft. Christo segist
ekki vilja hylja neitt með klæðinu heldur
sé hugmyndin sú að undirstrika fegurð
hlutarins, — varðveita hana og afmarka.
Sumir listfræðingar vilja líkja klæðisnotkun
Christo við líkklæði Krists (enda nöfn lík)
og enn aðrir við pakkningu og vísa þá til
innihaldsins sem verslunarvöru.
SÉRSTAKT GlLDISMAT
En það sem gerir verk Christo svo sérstök
á þessum síðustu og verstu tímum spekúla-
sjóna listaverkamarkaðsins er þessi tvíræðni
og þetta sérkennilega gildismat. Hann selur
aldrei verkið sjálft heldur hugmyndimar að
verkunum, undirbúningsvinnuna, skissumar
sem hann gerir áður en verkið er fram-
kvæmt.
Christo tekur aldrei við neinum fjárstuðn-
ingi og öll verkefnin em algjörlega fjár-
mögnuð af honum sjálfum eða réttara sagt
af einkafyrirtæki þeirra hjóna C.V.J. Corp.
sem konan hans Jeanne Claude veitir for-
stöðu. Fyrirtækið sér um að selja skissurnar
að þeim verkum sem ekki hafa ennþá
komist í framkvæmd og með andvirði
myndanna er lokaverkið fjármagnað. Þó
má geta þess að klippimynd af „Pont Neuf
Wrapped" selst nú á 13.000 dollara. Um
leið og búið er að framkvæma verkið hættir
Christo öllum skissuteikningum og snýr sér
að næsta verkefni. Hann segir í viðtali: „Ég
reyni að vera með mörg verk í undirbúningi
í einu ef vera skyldi að eitthvert þeirra
kæmist ekki í framkvæmd. Um leið og ég
pakka inn Pont Neuf er ég með fjögur önnur,
verk í vinnslu, — innpakkningu Reichstag,
„Gates" í göngugötum Central Park í New
York, — verkefni fyrir Abu Dhabir í Egypta-
landi (þar sem áætlað er að gera pýramída
Brúin dró að sér allskonar trúða og skemmtikrafta meðan & innpökkuninni stóð.
„Running Fence“, girðing, sem að sjálfsögðu erinnpökkuð ogsveigist um eyðimerk-
uröldur í Kaliforníu.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 28. JONl 1986 7