Lesbók Morgunblaðsins - 01.02.1992, Qupperneq 6

ARK I TEKTUR
Menntaskólinn í Bondoufle. Boglínur á nokkrum stöð-
um eru látnar brjóta upp formin svo sem hér sést.
Allt hreint og klárt - en dálítið kalt.
Menntaskóli eftir
Högnu og félaga
Fjölbrautaskóli í Bondoufle, Évry, Frakklandi.
Högna Sigurðardóttir,
arkitekt í París, hefur enn
einu sinni vakið athygli
fyrir nýja byggingu sem
hún hefur teiknað ásamt
arkitektunum Andre
Crespel, Jean Pierre
Humbraire og Bernard
Ropa. Samkeppnin fór
fram 1987 og húsið var
byggt í þremur áföngum
1989-1991. Stærð þess er
7.000 fermetrar.
að sem einkennir arkitekt-
úr menntaskólans í
Bondoufle er viss við-
kvæmni brydduð dálítilli
hörku; hrífandi ljóðræna
sem ekki verður í orðum
'lýst. Höfundar bygging-
arinnar hafa unnið við-
fangsefnið í samræmi við ákveðnar uppeldis-
og fræðslukröfur, hafa sett hugmyndirnar í
þjónustu agans og viljað undirstrika mikil-
vægi skólans í þessu eyðilega umhverfi.
Bæjarstjórn Bondoufle sem er útbær hinn-
ar nýju borgar, Evry, kaus að koma skólanum
fyrir langt utan við öll íbúðarhverfi og sjálfan
miðbæinn. Skólinn skyldi byggjast á stórri
sléttu í nýju óskipulögðu iðnaðarhverfi, stutt
frá íþróttahúsi og formlausum byggingum
sem stóðu þar á stangli.
í þessu auðnarlega landslagi, þar sem hi-
minninn og víðáttan faðmast rís nú mennta-
skólinn, svipsterkur og tilkomumikill. Hann
breiðir úr sér og leggur iandið undir sig í
gagnsæi sínu og með gráum sterklegum
veggjum. Hann storkar þessu formlausa
umhverfi.
Högna Sigurðardóttir, André Crespel og
Jean Pierre Humbaire unnu þetta verkefni í
samkeppni sem var efnt til árið 1987 af
M.I.Q.C.P. (Nefnd sameinaðra ráðuneyta,
sem er sett til þess að hafa eftirlit með gæð-
um opinberra bygginga), en þau hafa öll langa
reynslu að baki í hönnun skólabygginga og
hafa alltaf lagt sérstaka áherslu á mannlega
þætti bygginganna, þemu sem eru þeim mjög
kær; opin hús, tengsl við umhverfi og bæ og
mannleg samskipti jafnt utan húss sem innan.
Þessi nútímalegi (módemi) byggingarstíll
þeirra sem hafnar öllum tískufyrirbærum, þar
sem sýndarmennskan kemur oft fram á kostn-
Forsalur í skólamim.
að raunverulegra gæða, er mjög persónuleg-
ur.
Ungur arkitekt, Bernard Ropa, bættist í
hópinn skömmu eftir keppnina, en hann vann
áður með Dominique Perrault, arkitekt nýju
Bókhlöðunnar. Bemard Ropa hefur eflaust
átt sinn þátt í því að efla ýmsa nútímadrætti
sem undirstrika þá fágun, og gæði sem ein-
kennir allan hópinn.
„Ýmsir þættir prógrammsins voru uppörv-
andi og höfðu ákvarðandi áhrif á arkitektúr
skólabyggingarinnar," segir Högna Sigurðar-
dóttir. „Þetta prógramm var unnið af Q.E.
(Quaternaire Education) og þar komu fram
hugmyndir um mannleg og hugmyndafræði-
leg samskipti, svipaðar þeim sem við höfum
ávallt tileinkað okkur. Það vom þessar hug-
myndir sem lágu til grundvallar skipulagi
byggingarinnar. Við reyndum að hanna
gagnsæja byggingu þar sem áhersla var lögð
á rýmistengsl (sjónræn og formræn) og sam-
eiginlega staði. Við reyndum að bjóða upp á
margþætta notkunarmöguleika, fjölbreytt
rými og tengsl á milli þess sem er innan
húss og utan. Okkur leist mjög illa á bygging-
arlóðina í fyrstu og áttum erfitt með sjá hvem-
ig við gætum tengt skólann við þetta iðnaðar-
hverfi. En við sáum fljótlega að skólanum
var ætlað það hlutverk að byggja svæðið
upp, verða kjami í þessu umkomulausa um-
hverfí og tákn opinberrar stofnunar. Þess
vegna urðum við að helga skólanum staðinn,
undirstrika tilveru hans, en um leið gæða
hann ákveðinni hreyfingu; léttleika. Hann
átti að vera- ögrandi í umhverfi sínu, opinn
og gagnsær, þannig að innri hlutinn sæist
að utan og svo öfugt. Einnig vildum við að
byggingin væri augljós, auðskilin og auðveld
yfírferðar.“
I þessari útskýringu koma vel fram eigin-
leikar byggingarinnar, bæði skipulag og efni-
sval.
Byggingin er löng og lág; tvær hæðir 7,20
m nema anddyrið sem rís aðeins hærra, 9
m, og kemur birtan þar ofan frá. Inn af and-
dyrinu gengur langur bjartur salur, kaffí-
stofa, sem opnast út á skólalóðina. Þéttar og
sterklegar úthliðar skólans minna á varnar-
garð og eru í algjörri andstöðu við hliðarnar
sem snúa inn, þar sem skiptast á póleruð
steypa og fágað gler. Skólagarðsmegin eru
þrjú bogadregin form, öll eins, sem þó virð-
ast ólík þar sem þau sjást aldrei öll frá sama
sjónarhorninu. Á öðrum stað er eins og útveg-
girnir séu aðskildir frá sjálfri byggingunni
eins og væm þeir sviðstjöld í leikhúsi. Stiga-
veggur sem er eins og þríhyrningur í laginu
virðist vera án uppistöðu, laus og léttur. Bóka
og fjölmiðlasafnið liggur jafnhliða langhlið-
inni og myndast fjaivíddarmynd þegar horft
er þar inn á milli. Kennaraíbúðimar eru í
tveggja hæða raðhúsi örskammt frá skóla-
byggingunni.
Síðasti áfangi skólans er í byggingu, en
þar skiptast á skólastofur og langir grasgarð-
ar þar sem stálvírar strengdir í þakhæð munu
seinna meir klæðast vafningsjurtum og
mynda laufskála. Það er einnig gert ráð fyrir
því að grindverkið sem á að ná umhverfis
skólann verði uppistaða fyrir ýmsar tegundir
vafningsjurta.
Við inngang skólans er stórt opið torg,
upplýst á kvöldin, þar sem steyptar plötur
mynda bekki og ker fyrir tijágróður. Stein-
steypan er ýmist látin vera hrá eða fínslípuð.
Súlur og bitar eru steyptir á staðnum og
útveggir eru að mestu forsteyptir, vel unnir,
án þess að vera of fágaðir. Litir finnast várla
og litlaust glerið þjónar algjörlega gagnsæi
byggingarinnar. Að innan er allt hvítmálað
og er augsýnilegt á öllu að nemendumir bera
mikla virðingu fyrir skólanum.
Snarað úr frönsku, L.H.
Grein birt í arkitektaritinu Techniques et Architecture,
júní-júlí 1991. Höfundur Marie Christine Laurier.
/ heildina er alveg unnið eftir nótum módernismans og „engar tízkusveiflur“ eins og segir í greininni. Með ýmisskonar
frávikum frá módernisma liðinna áratuga, er komið í veg fyrir tilbreytingarleysi, of kaldranalegan svip og hörku, sem
ella hefði orðið.