Lesbók Morgunblaðsins - 27.06.1992, Blaðsíða 8

ÁGÚSTÍNA JÓNSDÓTTIR
Undir töfraboganum
/ augunum draummyndir undir töfraboga
vængjaðar hugsanir flögra um strengi hörpunnar
í ljóðrænu frelsi undirleikur
á meðan líkamar taka hamskiptum og
kampavínið slekkur arineldinn svo kvikni ekki í hjörtunum
þá leysir þú af mér sálarfjötrana og ég klæðist þöglu frelsi í
birtu næturstjörnunnar - síðan
stöðvast tíminn í vatninu þar til
sigurboginn svignar undan hita sólarinnar og við tekur
myrkur dagstjömunnar
þá Ieita ég litlu stúlkunnar með eldspýtumar
og gef henni eld úr æðum mínum
en þú veiðir hugsanafugla 7 skini mánans uns
nýjar myndir fylla augun
þú losar flöskutappa, lítur til sólar,
en ég hlusta á bjarta þögnina
og baðast Ijósskini meðan þú undirbýrð eldgönguna.
Höfundur er kennari.
INGVAR GÍSLASON
Quo vadis, ísland?
Vísun:
„Hver myndi framtíð íslands verða utan EB?
Horfumar em frekar skuggalegar..."
Alfreð J. Jolson, biskup í Landakoti, Master of Business Administration.
I.
Quo vadis, ísland? Hvert er heitið för?
0g hvað mun ráða heillum feðraslóða?
Er himnaríki’ á jörðu með heimsins þráðu kjör
að hitta í lögum karlamagnúsþjóða?
h.
Að kennivald sé kaþólskt eitt og rétt,
er kunnug sögn, sem votta bækur fróðar,
og himnum krýnt á hæstu tróna sett
var Heilagt Rómarríki þýskrar þjóðar.
En augu páfans eygðu sjálf með raun
og eyru námu kuldablá og þrútin,
að Norðurslóð sé brýnt að blása í kaun
er byljir mæða Þingvöll, Ok og Strútinn.
Sem helgan föður henti stormaraun
í hirðisför um íslands köldu sveitir,
hann sá að þar mun bært að „blóta á laun",
og búa eins og Drottinn kaus og veitir.
III.
Til afturhvarfs er ærin för og ströng,
að endurreisa foma valdastóla.
Um aldasjó mun leiðin þykja löng
frá Landakoti aftur á bak til Hóla.
Og hafí einhver átt þá stóru von,
að ísland fengi rúm í páfadómi,
má una um tíð við Ólaf Skúlason,
um eilífð Guð vors lands í önn og tómi.
Þótt lærðum sé það lítil andans mennt
og Laxness sjálfur dæmi fræðin þvaður,
þú virðir eitt sem var þér ungum kennt
að vera „heimskur lútherstrúarmaður".
IV.
Er himnaríki’ á jörðu með heimsins þráðu kjör
að hitta í löjgum karlamagnúsþjóða?
Quo vadis, Island? Hvert er heitið för?
Og hvað mun ráða heillum feðraslóða?
Höfundur er fyrrverandí menntamálaráðherra og alþingismaður.
UMHVERFI - ARKITEKTUR
Oft mynduðust torg fyrir framan kirkjur. Hér voru haldnir markaðir. Manneskj-
an er mælikvarðinn og rýmið notað fyrir óþvingaðar hreyfingar.
Borgmenning
Toscana
Ferðamenn 20. aldar uppgötvuðu Toscana. Fyrr
á tímum fóru Ítalíufarar til vatnanna sunnan
Alpanna framhjá þessu héraði suður til Napolí-
flóa, frá Feneyjum beint suður til Rómaborgar.
í borg páfa var áður fyrr þéttsetið á kaffihúsum
eins og Antico Caffe Greco, menn eins og
Thorvaldsen, Wagner, Shelley og Byron. Út
úr því fræga húsi var þverhausnum Schop-
enhauer kastað af löndum sínum, þegar hann
kallaði Þjóðverja „mestu fávita heims“. í dag
eru slíkir staðir setnir af ferðamönnum og
ekki einungis í Róm, heldur einnig í borg
eins og Flórens, þar sem nútímamaðurinn
reynir að nálgast „uppruna" sinn og mennt-
amiðstöð miðalda. Vissulega ber þessi „mið-
stöð“ höfuð og herðar yfir borgir Toscana,
en í minni og óþekktari bæjum má ekki síður
uppgötva marga perluna. Á þessum slóðum
er borgmenning ævagömul og til fyrirmyndar
hvað samskipti manna á milli viðvíkur. Það
er a.m.k. staðreynd, að íbúar Evrópu í dag
leggja mikið á sig til að komast burt frá
nútímatækni heima við og halda á vit þess-
ara gömlu borga, sem enn blómstra. Til að
njóta slíks umhverfis er nauðsynlegt að gera
sér grein fyrir landslagi, arkitektúr, sögu,
siðum og manneskjum í samhengi. í Toscana
er sambandið tiltölulega skýrt.
Fyrstu áhrifín mótast af landslaginu. Tosc-
ana-héraðið er staðsett á milli tilbreytingar-
leysis eyðimerkurinnar og margbreytileika
landslagsins norðan Alpanna. Áberandi ein-
kenni eru „klassískir“ samhljómar. Form-
myndun er hófsöm, hæðardrög, dalir og tré
mynda friðsaman samhljóm, formfastar og
mjúkar línur. Sól og birta undirstrika þessi
einkenni, gera landslagið „plastískt", mynda
rými og laða fram smáatriði. Látabrigði eru
hinsvegar ekki kröftug. Þetta skýrir sérstakt
dálæti listamanna héraðsins fyrir höggmynd-
um og teikningum. Mótun rýmis í arkitektúr
má einnig skoða í þessu samhengi. Mun
Tengslin við fortíðina
slitnuðu aldrei. Menning
Etrúska og Rómverja var
þróuð áfram. Fyrir-
myndir í arkitektúr voru
til staðar og engin ástæða
til að leita út fyrir
héraðið. Menn voru
sjálfum sér samkvæmir,
engin tískufyrirbrigði
eins og gotík eða barrok
náðu hér verulegri
fótfestu.
Eftir GUNNLAUG
BALDURSSON