Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1992, Blaðsíða 6

Heimsfrægt myndefni og táknar beinlínis Island: Hvalnes undir Eystra-Horni. Við Mývatn. „Hér er allsstaðar óspillt náttúra“, sagði Austurríkismaður, nær
Væri það nokkurs virði án mannvirkja? klökkur af hrifningu, þegar hann litaðist um á hlaðinu á bensínstöðinni við Skútu-
staði. Þó virtist hann sjá tún og girðingar, hús og vegi og olíubletti á hlaðinu.
Öræfín eru ekki
fremst á óskalista
útlendra ferðamanna
ýsna margir halda, að erlendir ferðamenn komi
hingað vegna hálendisins, víðerna án mann-
virkja. Vegna hinnar „ósnortnu náttúru“ eins
og við segjum á hátíðlegu máli. Þetta er al-
rangt. Líklega fara innan við 10% allra útlend-
„Margir sem ekki eru
kunnugir íslenskri ferða-
þjónustu, nota hana oft
ranglega, ýmist sem rök
fyrir einhverju sem þeir
nefna náttúruvemd, eða
sem rök fyrir óþarfa um-
ferð eða mannvirkjum á
hálendinu. Ennfremur
hefur mér virst, að sumar
rótgrónar ferðaskrifstofur
átti sig ekki almennilega
á því, hvar möguleikamir
í ferðaþjónustu liggja.“
Eftir GUNNLAUG
EIÐSSON
inga, sem hingað koma á sumri hverju, inn
á öræfí landsins. ísland er alls ekki jafn-
þekkt og við ímyndum okkur. Margir vita,
að eyjan okkar er til einhvers staðar hér í
norðanverðu Atlantshafí, en mikið lengra
nær þekkingin ekki, jafnvel í þeim löndum,
er næst okkur liggja. Því síður, að menn
viti nokkuð um „ósnortið" hálendið. Þegar
ferðafúsir Evrópumenn hafa kannað nægju
sína af fomum og nýjum menningarlöndum
jarðar og skoðað mörg náttúruundur — þá
fyrst snúa þeir sér að okkur. Ferðalag til
íslands er dýrt, en forvitni og ævintýraþrá
dregur margan af stað.
Odýrasti kosturinn er að fara í tjaldferð,
hossast skipulega í rútu þvers og kruss um
þetta einkennilega og framandi eyland. Ráða
engu sjálfur um framvindu ferðalagsins.
Stansa hér, ganga þar, eta og tjalda þama.
Forvitni og ferðaþrá margra er slík, að þeir
greiða ofijár fyrir þessi ósköp, þótt þeir
þekki hvorki haus né sporð á tjaldi og eigi
ekki nokkum skapaðan hlut, til að gera tjald-
ferð bærilega. Við getum rétt ímyndað okk-
ur hvemig tíu, tólf eða nítján daga tjaldferð
er í okkar blessaða vindasama landi með
stanslausa rigningatíð. Það vesalings fólk,
sem ekki hefur nema meðalfjárráð, hristist
Þama bröltu þýzkir ljósmyndarar niður
í fjöru til þess að taka myndir. Þó ekki
aðeins vegna þess hve Eystra-Hom var
fagurt þessa sólskinsstund.
og skekst heilu dagana um svartar auðnir
.hálendisins og sér ekki nokkum skapaðan
hlut fyrir fomgum bílrúðum. Fólkið er kúg-
uppgefíð eftir langa slagveðursnótt, reynir
að þurrka klæði sín og fá yl í kroppinn,
sefur. „Ósnortin náttúran“, heimsfræg og
eftirsótt, nýtur sin hálfilla í þoku og sudda.
Og þetta höldum við að sé það, sem ferða-
mennirnir leita að. Veslings túristarnir.
Ef ég ætti að sýna útlendingi land mitt,
svo að hann fengi af því heildarmynd á stutt-
um tíma, þá færi ég með hann um Suður-
land. Á spottanum milli Reykjavíkur og t.d.
Víkur í Mýrdal sér hann allt, sem landið á
og að auki hvemig þjóðin býr í því. Þama
er allt til alls. Af náttúrufyrirbærum t.d.
hraun, vötn, ár og fossar, hverir af öllum-
gerðum og gráðum og fjöll sömuleiðis, slétt-
ur, sandar og melar, engi og móar og hag-
ar, sjór og margar strandgerðir og þá ekki
síst jöklar. Er þá ekki nærri allt upptalið.
Svo sér útlendingurinn sjávarþorp, sveitir
og búskaparhætti, verslunarstaði, híbýli
manna, bíiaflota og vegakerfí, bankana.
Hreint út sagt, allt. Og þessi mynd uppfyllir
óskir meira en 90% erlendra ferðamanna,
því langflestir þeirra, sem álpast upp á reg-
in öræfi í skipulegri röð, fá sig fullsadda af
auðnum. Þeir vilja sjá fólkið, hvemig það
lifír og bjástrar. Helsta kvörtunarefni þeirra
útlendinga, sem fara í langar öræfaferðir,
er að þeir komast ekki í samband við lands-
menn (fyrir utan verðlagskvartanir auðvit-
að). Séróskir em margs konar, t.d. að mega
fylgjast með fískverkun, skoða fískiskip eða
Erþetta ekki ísland?Þarfastiþjónn túrhestanna umvafinn gufumekki úr nokkurs-
konar gerfihver.
Einmitt svona er tsland. Friðsæl Fljótsh
Hekla og sunnlensku sveitirnar- em aug
Kísiliðjuna, orkuver, Kringluna í Reykjavík
eða heimili okkar.
En í staðinn er strikið tekið á „ósnortna
náttúruna“, ætt yfír fen og mýrar, hættuleg
hraun og mannskæðar jökulár, yfír urð og
grjót, áfram og áfram upp á jökla og niður
aftur, yfir eldfjöll og hveri og skóga, upp á
annað fjall og annað og annað og alltaf nið-
ur aftur. Og svo bara tjalda, veskú.
Það er ekki þetta, sem 150 þúsund túrist-
ar óska eftir á hveiju ári. Ekki einu snni
þeir, sem láta sig hafa þetta. Ef þeir vita
nokkurn skapaðan hlut um ísland, þá er það
helst eitthvað um þau náttúruundur, sem
em nánast við hringveginn. Magnþmngin
dulúð öræfanna orkar á mann á Kaldadal
ekki síður en á öðmm hálendisleiðum. Út-
-I