Lesbók Morgunblaðsins - 14.10.1995, Side 1
ORGUNBLAÐS
Stofnuð 1925
36. tbl. 14. október 1995 — 70. árg.
HIN NÝJA Reykholtskirkja (til hægri) og Snorrastofa séð vestanfrá. Gamla
kirkjan sést lengt til hægri.
Snorrastofa
Reykholt í Borgarfirði hefur sem
menntasetur og bær Snorra Stur-
( lusonar sérstaka stöðu í hugum
landsmanna. Þar hefur til þessa
verið lítil kirkja, en skólahúsið sem Guðjón
Samúelsson teiknaði hefur verið prýði stað-
arins. Nú er verið að auka veg og virðingu
Reykholts með tveimur samtengdum bygg-
ingum. Annarsvegar er ný kirkja og hins-
vegar hús í sama stíl yfir Snorrastofu, sjálfs-
eignarstofnun, sem mun hýsa bókasafn, svo
og gestasofu fyrir innlenda og erlenda fræði-
vísinda- og listamenn. Arkitekt byggingar-
innar er Garðar Halldórsson, húsameistari
ríkisins og samstarfsmaður hans hefur ver-
ið Andrés Narfí Andrésson arkitekt.
Það bíður betri tíma að líta á kirkjuna
og Snorrastofu að innan, en hvað útlit snert-
ir hefur húsameistara tekizt vel og unnið
verkið í senn á nútímalegan og klassískan
máta. Það sem athygli vekur þegar komið
er í Reykholt eftir þjóðveginum er turninn
með einskonar svífandi pýramída þar sem
liturinn á þökum kirkjunnar og Snorrastofu
er endurtekinn. Það sem einkum gerir þessa
samstæðu nútímalega er tengibygging úr
gleri; þar er sameiginlegur inngangur fyrir
kirkjuna og Snorrastofu. Þessi tengibygging
er einskonar bryggja og ofan á henni súlna-
göng sem bera glerið uppi. Undir þessari
bryggju er salur og í hann gengið utanfrá
í gegnum brekku eða grasi gróinn stall, og
þar er vísun í jarðgöngin í Reykholti og
víðar.
Að gerð er hin nýja Reykholtskirkja hefð-
bundin krosskirkja og liggur latneski kross-
inn til grundvallar krossforminu. Þetta er
útbrotakirkja svo sem miðaldakirkjurnar á
Hólum og í Skálholti, en hér eru súlurnar
úr steini. í gerð kirkjunnar koma fyrir ýms-
ar vísanir aftur í tímann. í fyrsta lagi minnir
þaksvipurinn á torfþök. í annan stað eru
tveir fremur litlir hringlaga gluggar sinn á
hvorum gafli og vísa til hins rómanska stíls,
sem einkenndi goðakirkjuna á íslandi frá
kristnitöku fram til 1200. Hliðargluggarnir
eru hinsvegar háir og mjóir með vísun til
hins gotneska stíls, sem varð stíll biskupa
og hins alþjóðlega kirkjuvalds. Þetta tákn-
gerir breytinguna og átökin í kirkjunni á
dögum Snorra Sturlusonar. Valgerður
Bergsdóttir vann til verðlauna í samkeppni
um steinda glugga í kirkjuna og byggir hún
á efni úr Sólarljóðum. Heillegur veggur í
kór skapar ákjósanleg skilyrði fyrir ein-
hverskonar altaristöflu; málverk eða skúlpt-
úr, en allt er það óákveðið. Kirkjan er enn
ófullgerð að innan, en þar verður unnið af
kappi og hún verður vígð á Ólafsvöku næsta
sumar.
Gengið var frá stofnskrá fyrir Snorra-
stofu á 754. ártíðardegi Snorra Sturlusonar
þann 23. sept. sl. í Reykholti. í þeirri stofn-
skrá segir m.a. að Snorrastofa eigi að vera
safn um Snorra Sturluson og að þar verði
veitt fræðsla um norræna sögu og bók-
menntir sem tengjast Snorra Sturlusyni.
Stofnuninni er einnig ætlað að kynna sögu
Reykholts og Borgarfjarðarhéraðs. í Snorra-
stofu verður einnig starfrækt bókhlaða; þar
verður safnað sérstaklega verkum Snorra
og heimildum um hann. Bókhlaðan mun
einnig sinna bókasafnsþjónustu fyrir Reyk-
holtsskóla. Af annari starfsemi sem þar er
fyrirhuguð má nefna upplýsingaþjónustu
fyrir ferðamenn, svo og sýningar og kynn-
ingar á sögu staðarins og íslenzkri menn-
ingu.
GS.
■H
og ný kirkja
í Reykholti
SUÐURHLIÐ og kór kirkjunnar. Andstæður hins rómanska og gotneska stíls
eru látnar birtast í hringlaga glugguni á göflum og háum gluggum á hliðum.