Lesbók Morgunblaðsins - 27.07.1996, Blaðsíða 9

Fyrsta ferbin á „Laugaveginum “ sem skrád er í
annála Ferdafélagsins var farin frá Emstrum til
Þórsmerkur 30. september 1978 oggenguþá um
120 manns. Sídan hafa rösklega 4000 manns farió
í um 240feróir á vegum félagsins um „Laugaveg-
inn “ og eru þá ótaldirþeir sem þar hafa gengió
á eigin vegum, en þeirskiptaþúsundum.
skjótt við. Var nýrri brú valinn staður í gljúfri
árinnar nokkru neðar, efni dregið að, og brú-
arbitar settir á sinn stað með aðstoð þyrlu.
Var rösklega að verki staðið, því brúin var
tilbúin að kvöldi 9. október sama ár. Sumar-
ið eftir var gatan að brúnni löguð til og geng-
ið betur frá tryggingum við brúarendana.
Tvær aðrar ár þurfti að brúa, en það gekk
ekki áfallalaust. Ljósá lætur ekki mikið yfir
sér en hún er óútreiknanleg og getur slegið
um sig þegar svo stendur á. Það hafa Ferðafé-
lagsmenn fengið að reyna. Sumarið 1981 var
efnislítil brú sett á ána á góðum stað. Hún
hvarf fljótlega. Önnur brú var byggð 1984.
Sú fékk að standa í tvö ár en hvarf þá. Þriðja
brúin var byggð á ána 1986 og þá vandað
betur til staðar og smíði. Hún hefur fengið
að standa til þessa.
Kaldaklofskvísl getur orðið kolófær í
vatnavöxtum. Fyrstu árin urðu göngumenn
að vaða ána og komust sumir í hann krapp-
an, þótt allt færi vel að lokum. Árið 1985
var hafist handa við að brúa hana. Brúnni
var valinn staður á gljúfurbörmum skammt
fyrir ofan bílavaðið. Á sumarsólstöðum fór
flokkur manna á vettvang með efni, tól og
tæki, brúaði ána og lauk smíðinni á sólar-
hring.
Veturinn 1988-89 var snjóþungur. Brúin
á klettunum við Kaldaklofskvísl fór í kaf og
sligaðist undan snjóþunganum, en féll samt
ekki niður. Gátu menn fetað sig yfir á brúnni
með gát. Helgina 15.-17. september það ár
var farið með efni í nýja brú á staðinn. Undir-
stöðurnar voru hækkaðar og treystar og
sterkari brú og efnismeiri komið fyrir á sama
stað. Hefur hún staðið óhögguð síðan.
Leidin merkt og stikuó
Á „Laugaveginum“er allra veðra von.
Svæðið er úrkomu- og þokusamt og því auð-
velt að tapa áttum. Hitamunur er nokkur því
Hrafntinnusker er í um 1.100 m hæð.
Það var því ljóst strax í byrjun að ekki
væri nóg að byggja hús og brýr, heldur yrði
að merkja leiðina svo vel að öllum væri óhætt
að fara hana þótt óvanir væru. Nokkrar
umræður urðu um hvernig best væri að vinna
það verk. Sumir vildu hlaða vörður að fornum
sið, en margt mælti móti því. Erfitt að finna
traustar undirstöður og óhemju vinna við slíkt
verk. Var þá ákveðið að merkja leiðina með
tréstikum. Veturinn 1977-78 var samið við
Vegagerð ríkisins um efniskaup, Landsvirkj-
un flutti stikurnar að Sigöldu og síðan tóku
áhugasamir Ferðafélagsmenn við og drógu
þær á vélsleðum að húsinu við Hrafntinnu-
sker.
Föstudagskvöldið 1. september 1978 fór
flokkur Ferðafélagsmanna inn í Landmanna-
laugar og gisti þar. Árla morguns næsta dag
var haldið af stað upp í Hrafntinnusker í
björtu og fögru veðri. Skömmu fyrir hádegi
náði flokkurinn þangað og eftir stutta hvíld
var lagt af stað til baka með þungar byrðar
á bakinu. En þá hafði veðurguðinn skipt
snögglega um ham, komin var svarta þoka,
er byrgði alia útsýn. Létti henni ekki fyrr
en komið var að Stórahver. Þennan fyrri hiuta
leiðarinnar urðu menn því að fara eftir minni
og undan halla. En
stikurnar voru reknar
niður og þegar leið að
kveldi var verkinu lok-
ið. Leiðin frá Land-
mannalaugum að hús-
inu í Hrafntinnuskeri
hafði verið merkt.
Sannaðist hér hið
fornkveðna: hálfnað er
verk þá hafið er.
Svona í lokin er rétt
er að geta þess, að um
næstu helgi á eftir
skruppu nokkrir
gönguglaðir ferða-
menn úr Laugum í
Hrafntinnusker. Er
þeir komu til baka
sögðu þeir þau tíðindi
að stikurnar vísuðu út
og suður og er.gu lík-
ara en ofurölvi menn
hefðu verið þar að
verki. Var það haft í
flimtingum um hríð og
ekki tekið mark á gild-
um skýringum. Síðar
var bætt um og
skekkjurnar lagfærð-
ar.
Þá var eftir að
merkja leiðina frá
Hrafntinnuskeri til
Þórsmerkur. Var
ákveðið að ljúka því á
einum degi. Liði sjálf-
boðaliða var safnað og
bauð 41 maður sig fram til verksins. Föstu-
dagskvöldið 31. ágúst 1979 var lagt af stað.
Hópnum var skipt í þrennt. Flokkur eitt fór
inn í Laugar og gisti þar. Gekk hann morgun-
inn eftir upp í Hrafntinnusker þar sem stik-
urnar biðu og merkti leiðina þaðan áleiðis
að Álftavatni. Flokkur tvö fór inn á Emstrur
og gisti þar. Honum var síðan skipt í tvo
hópa. Annar merkti leiðina frá Emstruá og
áleiðis að Þórsmörk. Komst hann suður und-
ir Ljósá, en þá voru stikurnar búnar. Hinn
hluti hópsins stikaði leiðina frá ánni og að
bílveginum fyrir austan Hattfell. Fiokkur
þrjú gisti í húsinu við Álftavatn og merkti
leiðina þaðan að Kaldaklofskvísl og fór síðan
á móti hópnum sem kom frá Laugum. Verk-
ið gekk eftir áætlun og að kvöldi var því
lokið. Gistu menn við Alftavatn um nóttina
og héldu síðan heimleiðis daginn eftir glaðir
í sinni að loknu góðu verki.
Eins og gefur að skilja hefur mikil vinna
verið lögð í að halda stikunum við og endur-
bæta þær. Á hveiju vori þarf að reisa þær
upp, sem hafa fallið undan snjóþunga vetrar-
ins, auka við þær, sem reynslan sýnir að eru
of stuttar og mála þær sem vetrarvindar og
sandfok hefur sorfið og máð.
Þóttlaka i feróum
Fyrsta ferðin á „Laugaveginum“ sem skráð
er í annála Ferðafélagsins var farin frá
Emstrum til Þórsmerkur 30. september 1978,
en þann dag var brúin yfir ána vígð. Þann
dag gengu um 120 manns frá Emstrum til
Þórsmerkur, eins og fyrr er nefnt.
Fyrsta auglýsta ferð félagsins þessa leið
var farin dagana 13.-18. júlí 1979. Þátttak-
endur voru alls 17.
Síðan hafa verið farnar um 240 ferðir á
vegum félagsins um „Laugaveginn", ýmist
alla leið eða milli einstakra áfangastaða.
Göngumenn hafa verið rösklega 4.000, þar
af um 500 á síðasta ári í 30 ferðum. Þá eru
ónefndir allir þeir sem gengið hafa leiðina á
eigin vegum ýmist einir eða í hópum. Þeir
skipta þúsundum. Fætur þessa fólks hafa
markað skýra og glögga götu. Hún fylgir
tréstikunum og er skýrasta dæmið um vin-
sældir „Laugavegarins".
Fljótlega var farið að nefna leiðina „Lauga-
veg“ og hefur það nafn fest við hana. Er
nafnið eignað Þórunni
Lárusdóttur þáverandi
framkvæmdastjóra fé-
lagsins. Þórsgata
heyrðist líka, en náði
ekki hylli.
Lokaoró
Enn hefur ekki ver-
ið reiknaður til verðs,
og mun seint verða
gert, sá kostnaður sem
liggur að baki þessum
framkvæmdum, enda
hugsa ég að engum
detti það í alvöru í
hug. Launin eru fyrst
og fremst fólgin í
þeirri ánægju að eiga
hlut að framkvæmd
sem að mínum dómi
telst meðal þeirra
merkustu í ferða-
mennsku innanlands á
síðustu árum. Er ekki
ofmælt að vinnufram-
lag þessara sjálfboða-
liða skiptir milljónum
króna. Kaup á efni og
flutningur þess á stað-
inn hefur að sjálfsögðu
verið greiddur, en oft
fengist með bestu
kjörum, því velunnar-
ar félagsins eru marg-
ir og þá er að finna á
hinum ólíklegustu
stöðum í þjóðfélaginu.
Sem fyrr segir hefur áhugi almennings
aukist á hollustu gönguferða hin síðari ár.
Og með opnun þessarar fögru gönguleiðar
hefur mönnum gefist kostur á að kynnast
einu fegursta og fjölbreytilegasta svæði
landsins án teljandi erfiðis.
Guðjón Ó. Magnússon hefur skrifað
greinargóða leiðarlýsingu, sem Ferðafélagið
gaf út í bókarformi 1985. Nefnist hún Göngu-
leiðir að Fjallabaki og er fyrsta ritið í flokki
smærri verka, sem félagið gefur út undir
nafninu Fræðslurit FÍ. Auk þess hafa Land-
mælingar íslands gert og gefið út nákvæmt
kort af „Laugaveginum". Bæði kortið og
bókin eru til sölu á almennum markaði.
I 2. grein laga Ferðafélags íslands segir:
„Tilgangur félagsins er að stuðla að ferðalög-
um um Islandi og greiða fyrir þeim.“ „Lauga-
vegurinn" er eitt gleggsta dæmið um að fé-
lagið hefur staðið við sín fyrirheit.
(Heimildir: Gönguleiðir að Fjallabaki. Höf.
Guðjón Ó. Magnússon, Árbækur FÍ.)
Þátttaka í ferðum
1978-1995
(Átt er við auglýstar gönguferðir. Öll
leiðin eða hluti hennar gengin.)
ár ljöldi ár fjöldi ár fjöldi
1978 121 1984 127 1990 181
1979 127 1985 192 1991 307
1980 181 1986 167 1992 280
1981 149 1987 181 1993 405
1982 192 1988 281 1994 516
1983 307 1989 196 1995 501
ANNALL
1976. Tvö sæluhús byggð. Annað
reist. á Enistrum.
J977. September. Hús reist í
Hrafntinnuskeri.
1978. Gönguleiðin frá Landmanna-
laugum að Hrafntinnuskeri stikuð.
Gönguorú I (18 m löng) byggð á
Fremri-Emstruá. Fór í flóði 25. ágúst
1988.
1979. Gönguhúsin reist við Álfta-'
vatn Gönguleiðin Hrafntinnusker-
Þórsmörk stikuð.
1981. Göngubrú I sett á Ljósá. Fór
veturinn eftir.
1984. Göngubrú II sett á Ljósá. Fór
veturiun 1985-86.
1985. Göngubrú I sett á Kaidaklofs-
kvísl. Fór veturinn 1988-89.
1986. Göngubrú byggð á Krossá (41
m á lengd). Göngubrú ni sett á Ljósá.
Stikumar málaðar.
1988. Göngubrú II byggð á Fremri-
Emstruá. Gengið frá henni endanlega
sumarid eftir.
1989. GÖngubrú II sett á Kalda-
klofskvísl.
1994. Nýtt sæluhús reist í Hrafnt-
innuskeri. Það gamla flutt á Emstrur.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 27. JÚLÍ1996 9