Lesbók Morgunblaðsins - 03.05.1997, Blaðsíða 20

EF ÞU GETUR EKKISAGT
ORÐIN SYNGUR ÞÚ ÞAU
ROBERT Holl hefur verið kallaður
hinn nýi „Dieskau" eða „Hotter"
endurborinn. Síðustu tvo áratugi
hefur hann skipað sér í hóp fremstu
ljóðasöngvara heims. Gerrit Schuil,
undirleikari á tónleikum Holls í dag,
segir að helsti styrkleiki Holls sé
•persónuleg túlkun hans, borin uppi
af einstæðri þekkingu og skilningi á
eðli þýsku söngljóðanna sem eru
hans sérgrein.
Aðspurður segist Holl leggja mikið
upp úr túlkun texta í söng sínum og
eins og landi hans, söngkonan Elly
Ameling, sem hélt Master Class hér
á landi fyrir skömmu, segist hann
líta á textann sem kjarna ljóðasöngs-
ins. „Tónskáldið fær innbiástur sinn
frá ljóðinu, orðum ljóðskáldsins og
því eru þau kjarninn sem ég verð
að vinna út frá í túlkun minni. Að
syngja ljóð er eins og að mæla það
af munni fram, þú gerir það bara
af meiri ákafa; ef þú getur ekki sagt
iprðin syngur þú þau. Það skiptir
ekki aðeins máli að bera orðin rétt
fram heldur verður maður að segja
eitthvað við áheyrandann, koma ein-
hverjum áhrifum til hans. Túlkunar-
möguleikarnir eru auðvitað enda-
lausir. Ég þarf að skynja hvaða orð
voru tónskáldinu mikilvægust og
hver eru mikilvægust fyrir mig, síðan
reyni ég að koma því til skila.“
Byrjaói i drengjakór
Robert Holl fæddist í Rotterdam
árið 1947. Hann byijaði að syngja
átta ára gamall í drengjakór kirkju
sinnar í Rotterdam. Hann nam söng
hjá David Hollestelle við Tónlistar-
skólann þar í borg og stundaði síðan
framhaldsnám í Múnchen hjá Hans
Hotter. Árið 1971 vann hann fyrstu
verðlaun í alþjóðlegri keppni söngv-
ara sem haldin var í s’Hertogenbosch í
Hollandi og ári síðar varð hann fremstur í
keppninni International Musikwettwerb í
Múnchen. Með þeim sigri hófst ferill hans
á alþjóðavettvangi.
Á árunum 1973 til 1975 starfaði Holl sem
einsögnvari við Ríkisóperu Bæjaralands í
Múnchen og á næstu árum kom hann oft-
ROBERT Holl
Morgunblaðió/Kristu
Robert Holl, bassa-barítón, heldur Ijóóatónleika á
vegum Schubert-hátíóarinnar í Kirkjuhvoli í Garóabæ
í daq kl. 17. ÞRÖSTUR HELGASON heyrói í honum
hljóóió en hann hefur verió kallaóur hinn nýi „Dieskau“.
Nú starfar Holl við óperuna í
Zúrich og hefur því að nokkru leyti
snúið sér aftur að óperusöng. Af
ýmsum stórum hlutverkum hans má
nefna Hans Sachs í Meistarasöngv-
urunum frá Núrnberg eftir Wagner
sem hann söng fyrst á sviði hátíðar-
leikanna í Bayreuth sumarið 1996
og mun hann syngja þar næstu ijög-
ur ár.
Hann segir þó að ljóðasöngurinn
muni alltaf verða sér mikilvægastur
alls þess sem hann taki sér fyrir
hendur, þar tengjast góður skáld-
skapur og tónlist sem ekki sé hægt
að segja um óperuna, nema í undan-
tekningartilfellum.
„Ég ætlaði alltaf að fara í háskóla
og læra bókmenntir, þýskar bók-
menntir en síðan uppgötvaðist að ég
gat sungið og mér þótti það alveg
tilvalið að tengja þetta tvennt saman
með ljóðasöngnum, skáldskapinn og tónlist-
ina. Frá þessum áhuga mínum á skáldskap
er kannski sú mikla áhersla, sem ég legg á
túlkun, komin.“
Á tónleikunum í Garðabæ í dag mun
Holl flytja fjölbreytt úrval Schubert-söngva,
þar á meðal Heine-ljóðin úr Svanasöng -
Schwanengesang.
sinnis fram sem gestasöngvari við
Ríkisóperuna í Vínarborg. Þrátt fyrir
skjótan frama við nokkur af merk-
ustu óperuhúsum Evrópu ákvað hann
að helga sig tónleikahaldi og hefur
síðan einkum fengist við ljóðasöng.
Þýsk ljóðatónlist 19. aldar skipar þar
öndvegi en Holl er óvenju íjölhæfur
söngvari og meðal annars lærði hann
á sínum tíma rússnesku til að geta
flutt rússnesk sönglög á tónleikum
sínum. Hann hefur starfað með
nokkrum af merkustu hljómsveitar-
stjórum okkar tíma, þar á meðal
Herbert von Karajan, Leonard Bern-
stein, Claudio Abbado, Bernard Hait-
ink, Eugen Jochum og Wolfgang
Sawalisch. Einnig hefur hann sungið
inn á fjölmargar hljómplötur, meðal
annars fyrir Deutsche Gramophone,
Philips og Decca.
Skáldskapur og tónlist
I,
EGGERT EINARSSON
AFTURÁ ÍSLANDI
FUNDNIR
HLUTIR
EGGERT Einarsson heldur skúlptúrsýningu
í Hafnarhúsinu við Tryggvagötu og verður
__hún opnuð í dag. Eggert hefur ekki haldið
'sýningu hér á landi í um tíu ár en hann
hefur undanfarin ár unnið töluvert með
svissneska listamanninum Dieter Roth, sett
upp sýningar fyrir hann qg sýnt með honum
í erlendum galleríum. A sýningu sinni í
Hafnarhúsinu sýnir Eggert verk sem unnin
eru úr tré, járni, köðlum og vélum.
„Þarna eru nokkur flugstykki," sagði
Eggert þegar blaðamaður ræddi við hann,
„og er eitt þeirra, Mávur, tileinkað Leonardo
hinum eina og sanna. Ég nota mest tilbúna
hluti í verkin, þetta eru fundnir hlutir sem
ég stilli upp á nýjan hátt og gef þeim þann-
ig nýja merkingu, varpa á þá nýju ljósi og
'!á hugmyndir okkar um þá. Maður vill brjóta
upp vanahugsun sem flest allir eru bundnir
í; faestir spyija af hveiju hlutirnir eru eins
og þeir eru heldur taka þeim eins og gefnum
hlut. Maður vill reyna að vinna gegn þessum
vana.“
Morgunbladið/Kristinn
EGGERT Einarsson
UPP Á LÍF
OG DAUÐA
FÆST ljóðskáld hafa í sig og á af skáldskapn-
um einum saman og Bandaríkjamaðurinn
Thomas Lynch er þar engin undantekning.
Hann hefur hins vegar óvenjulegan starfa, sem
hefur orðið honum að yrkisefni, eins og fram
kom i samtali sem Financial Times átti við
hann. Lynch starfar með öðrum orðum sem
útfararstjóri.
UmQöllunarefni Lynch í ritgerðasafninu
„Utfararstofan" er engu ómerkara en dauð-
inn, sem birtist höfundi í ýmsum myndum
enda býr hann að hálfrar aldar reynslu af því
sem fram fer á útfararstofum, sonur og sonar-
sonar útfararstjóra. „Starf mitt felst síður í
því hvað gert er við hinn látna, mun fremur
í því hvernig þeir sem eftir lifa takast á við
þá staðreynd sem mannslát er,“ segir Lynch.
í ritgerðarsafninu fléttar hann saman per-
sónlegum harmleikjum, meinafræði og þeim
lærdómi sem hann hefur dregið af starfi sínu,
og setur fram á ljóðrænan hátt. Þykir Lynch
takast vel að fjalla um viðkvæmt efni af gætni
en einnig kaldhæðni, sem kemur t.d. skýrt
fram í kynningu á bókinni. Hefur verið komið
fyrir likkistum í gluggum þeirra bókaverslana
sem kynna hana í Bretlandi og voru kisturnar
að sjálfsögðu fluttar á líkvagni til verslananna.
Sjálfur furðar Lynch sig á ótta fólks við
dauðann — og lík. ,,-Trúið mér, enginn dauður
líkami getur hrætt menn eins og sumir lif-
andi. Lík eru örugg."
20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 3. MAÍ 1997