Lesbók Morgunblaðsins - 24.01.1998, Blaðsíða 19

SCHOLA CANTORUM í
HALLGRÍMSKIRKJU
KAMMERKÓRINN Schola cantorum gengst
fyrir tónleikum í Hallgrímskirkju á morgun,
sunnudaginn 25. janúar, kl. 17. Davíðssálmar
og Biblíulofsöngvar með einfdldu gregorsku
tónlagi mynda ramma um fjölrödduð kór-
verkin, allt frá miðöldum, um tíma barokks-
ins, til samtímans. Fluttar verða mótettur eft-
ir Schein, Bach, Pepping, Iljálmar H. Ragn-
arsson og Jón Hlöðver Askelsson. Sljórnandi
kórsins er Hörður Áskelsson.
Schola cantorum starfar við Hallgríms-
kirkju í Reykjavík. Kórimi skipa 18 söngvar-
ar sem hafa margra ára reynslu af kórsöng
og tónlistariðkun. Margir kórfélaganna
starfa jafnframt með Mótettukór Hallgríms-
kirkju. Á þeim tveimur árum sem kórinn hef-
ur starfað hefur hann komið fram á tónleik-
um í Hallgrímskirkju, Þorlákshöfn og á
Norðurlandi, m.a. á tónleikum í Hljóðaklett-
um um síðustu verslunarmannahelgi.
Á efnisskránni eru gregorskir kirkjusöngv-
ar og mótettur frá tímum barokksins og sam-
tímans. Umfangsmesta kórverkið á tónleik-
unum er tveggja kdra mótettan Komm, Jesu,
komm eftir Johann Sebastian Bach. Eftir
Bach liggja fjögur tveggja kóra verk og hef-
ur Mótettukór Hallgrímskirkju flutt þau öll
áður. Hörður segir að verkin skari að mörgu
leyti fram úr öðrum tveggja kóra verkum
sem samin hafa verið. „Það er nýtt fyrir okk-
ur að flytja verkið í svo litlum kammerkór
þar sem einungis eru fjórar raddir í hverjum
kór þegar honum hefur verið skipt upp,
meira mæðir á hverjum söngvara og verkið
fær annan blæ. Kannski náuin við betur að
líkja eftir samtíma Bachs, þegar kórarnir
voru minni.“
Yngsta verkið, Tignið Drottin eftir Jón
Hlöðver Áskelsson, var samið sérstaklega
fyrir kórinn og frumflutt á Sumartónleikum
á Norðurlandi í Akureyrarkirkju sl. sumar.
Einsöngvarar í verki Jóns Hlöðvers eru Hera
Björk Þórhallsdóttir, sópran, og Einar
Clausen, tenór.
Morgunblaðið/Golli
ORGELLEIKARARNIR Ragnar Björnsson og Árni Arinbjarnarson og konsertmeistarinn
Zbigniew Dubik ásamt nemendum Nýja tónlistarskólans.
ATTA ORGEL-
KONSERTAR HÁNDELS
OG VERK MOZARTS
TÓNLEIKAR verða í Grensáskirkju
sunnudaginn 25. janúar og hefjast kl.
17. Þetta eru fyrstu tónleikarnir í röð
fernra tónleika sem haldnir verða í til-
efni af 20 ára afmæli Nýja tónlistarskól-
ans.
Á tónleikunum, sem verða næstu
fjóra sunnudaga, leika Árni Arinbjarn-
arson og Ragnar Björnsson átta orgel-
konserta eftir G.F. Handel. Einnig kem-
ur fram strokldjómsveit skólans, sem
skipuð er kennurum og nemendum sem
komnir eru á lokastig tónlistarnámsins,
og leikur eitt verk eftir Mozart undir
stjórn Árna og Ragnars. Konsertmeist-
ari á tónleikunum veður Zbigniew Du-
bik.
Tónleikarnir nú á sunnudag hefjast á
því að Árni Arinbjarnarson, sem er
kennari við skólann, leikur tvo konserta
op. 4, nr. 1 og 4. Hljómsveit skólans
leikur Divertimento í D-dúr K-136 eft-
ir Mozart undir stjórn Árna.
Aðrir tónleikar verða sunnudaginn 1.
febrúar og leikur Ragnar Björnsson tvo
orgelkonserta op. 4 nr. 5 og nr. 13 í
F-dúr og stjórnar flutningi hljómsveit-
arinnar á Fantasíu í f-moll eftir Mozart.
Á þriðju tónleikunum, sem verða sunnu-
daginn 8. febrúar, leikur Árni tvo af
Hándel-konsertunum, þann í d-moll nr.
15 og op. 4 nr. 6 í B-dúr. Síðustu tón-
leikarnir verða sunnudaginn 15. febrú-
ar. Þar leikur Ragnar orgelkonsert op.
4 nr. 2 í B-dúr og konsert op. 4 nr. 3 í
g-inoll. Strokhljómsveitin leikur Eine
kleine Nachtmusik eftir Mozart undir
stjórn Ragnars.
Tónleikarnir verða allir í Grensás-
kirlgu.
Skólastjóri Nýja tónlistarskólans er
Ragnar Björnsson.
Morgunblaðið/Þorkell
KAMMERKÓRINN Schola cantorum syngur á tónleikum í Hallgrímskirkju á morgun, sunnudag.
GEGNHEILL
BACH - VILLTUR
ZEMLINSKY
TOJVLIST
Sígildir diskar
BACH
J.S. Bach: Brandeuborgarkonsertar
1-6; Fiðlukonsertar í E-dúr og
a-moll. Felix Ayo, Roberto
Michelucci, fiðlur; ýinsir concertínist-
ar; Maria Teresa Garatti, sembal; I
Musici. Philips Classics 438 318-2.
Upptaka: ADD, Sviss 1958/1965. Út-
gáfuár: 1993. Lengd (2 diskar):
2.23:21. Verð (Skífan); 1.999 kr.
SUMIR eru famir að kalla það pip-
arkökutónlist - barokkið sem er látíð
á glymskratta heimilanna um jólin.
Og margir hverjir e.t.v. búnir að fá
nóg i bili. Við tölum sumsé um hitt og
þetta eftir Vivaldi, Telemann, Corelli
(þ.m.t. Jólakonsertínn, auðvitað),
Messías, Jólaóratóríuna og - Brand-
enborgarkonsertana 6 eftir J.S. Bach.
Brandenborgararnii- mynda ásamt hin-
um 12 concerti grossi Handels Op. 6 hátind
veraldlegra hljómsveitarbarokktónmennta.
Almenn saga þeirra er vel kunn, og skal lát-
ið nægja í bili að minna á, að tíl aðgreining-
ar frá Op. 6 eru Bach-konsertarnir hver
stakur í sinni röð, því ólíkt Hándel, sem
hefur alltaf hefðbundinn „concertínó“-ein-
leikarahóp, þ.e. tvær fiðlur og selló, kennir
margra grasa hjá Bach; t.a.m. notar hann
blokkflautur, horn, pikkólófiðlu, þverflautu
etc., og engin concertínó-skipan hans er
eins í neinum tveim konsertanna sex. Hvað
þetta varðar bera þessi Köthen-áraverk
Bachs (nr. 1 og 6 eru að vísu af sumum talin
nokkru eldri) vott um orkestrunarlega til-
raunastarfsemi sem slagar hátt í Berlioz.
En meistarahandverkið og innblásturinn
láta ekki að sér hæða. Þetta er dýrðleg tón-
list, og að sama skapi er örðugt - þrátt fyr-
ir meira en hálft hundrað(!) innspilana - að
fmna útgáfu sem maður getur verið 100%
sáttur við. Undirritaður er enn þá að leita,
því gömlu rómantísku útgáfurnar með (of)
stórum hljómsveitum hafa í raun sama
galla og margar „upphafshyggjutúlkanir,"
þótt hvor sé með sínum hættí. Raddferlið
vill nefnilega í báðum tilvikum verða of
óskýrt; annaðhvort vegna þyngslalegs
massa eða vegna óhófs í hendingamótun,
t.d. með ýktri „klukkudýnamík,“ sem þó
virðist loks farið að draga úr. Samt liggur
við, að manni finnist gamla Bath Festival
útgáfan með Yehudi Menuhin frá 1958 enn
með því bezta sem tekizt hefur, þrátt fyrir
ýmsa galla.
Hérgetin útgáfa með I Musici er meðal
þokkalegi-i kosta á semí-rómantísku línunni
fi'á þeim tímum er „historisminn“ fór að
slíta barnsskónum. Gegnheill flutningur,
fjörugur og innlifaður, og þó að strengjaví-
bratóið virki núorðið rökkurkennt miðað
við dagsbirtublæ seinni tíma upphafs-
hyggjutúlkunar, eru þessir velfylltu
diskar engu að síður peninganna
virði, m.a. þökk sé góðu jafnvægi í
upptöku.
En þann dag er hún birtist undir-
rituðum á ginnsvörtum gæðingi -
Brandenborgarútgáfan eina og
sanna - mun væntanlega heyrast
hljóð úr horni...
ZEMLINSKY/A. MAHLER
Alexander Zemlinsky: Flórentínskur
harmleikur. Ópera í einum þætti við
sögu e. Oscar Wilde. Albert Dohmen
(Guido fursti), Heinz Kruse (Simonc
kaupmaður), Iris Vermillion (Bianca
kaupmannsfrú.) Alma Mahler: 6
söngvar í orkestrun Colins & Davids
Matthews. Iris Vermillion mezzos-
ópran. Royal Concertgebouw
Orchestra u. stj. Riccardos Chaillys.
Decca Entartete Musik 455 112-2.
Upptaka: DDD, Amsterdam 4/1996.
Útgáfuár: 1997. Lengd: 70:33. Verð
(Skífan): 1.999 kr.
Fyrstu áratugir aldarinnar voru miklir
uppbrotstímar í listum. Dadaistar ortu um
flugvélahljóð („Gadúnk gadúnk, brrr
brrr...“) og espressjónískur atónalismi lá í
loftinu. Um leið litaðist þýzk síðrómantíkin
af frönskum impressjónisma og allar leiðir
sýndust galopnar. Alexander Zemlinsky
var eiginlega kynslóð á undan þeim tónhöf-
undum sem mest fengu að kenna á „kyn-
þáttafræðilegri“ útskúfun Þriðja ríkisins,
en þar komu tímar er verk hans, nýrri sem
eldri, lentu á brunalista hins nýja Þýzka-
lands. Kammerópera hans, Eine florentin-
ische tragödie, (1917), þurfti eins og svo
mörg önnur verk að súpa seyðið af hreins-
unartilburðum nazista 20 ánim síðar. Sem
sagt verðugt verkefni í útgáfuröð Decca um
„úrkynjaða“ (entartete) tónlist, eins og þá
var kölluð.
Sagan byggist á smásögu eftir Oscar
Wilde. Persónur eru aðeins þrjár, en villt
þríhyrningsdramað þekur heilt tilfinninga-
breiðtjald, svo nærri gengur fram af
áheyrandanum; e.k. Otello þjappað niður í
þriðjung. Fer hér enn ein perlan frá þess-
um löngum vanmetna Vínarhöfundi, er
kenndi bæði Schönberg og Ölmu Mahler.
Alma, eiginkona Gustavs Mahler síðustu tíu
æviár hans, fékk að kenna á svipuðum for-
dómum og Fanny Mendelssohn. Ári fyrir
andlátið uppgötvaði Gustav nokkur sönglög
eiginkonunnar og sneri þá allt í einu við
blaðinu og kvað upp úr um að hún ætti um-
fram allt að halda áfram að kompónera!
Það dugði til að nokkur sönglög hennar
næðu að lifa, en flest hljómsveitai-verk
Ölmu munu þó hafa glatazt. Þessi sex
sönglög gefa örlitla hugmynd um stórtalent
sem hefði getað náð mun lengi-a í skilnings-
ríkara andrúmslofti.
RíkarSur Ö. Pálsson
Alexander
Zemlinsky
Alma
Mahler
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS MENNING/LISTIR 24. JANÚAR 1998 1 9