Lesbók Morgunblaðsins - 31.01.1998, Blaðsíða 16

ar í Evrópu. Hérlendis verpir húsöndin ein-
ungis við Mývatn og Laxá. Auk þess eru á
vemdarsvæðinu allflestar eldfjallajarðmynd-
anir sem finnast á Islandi.
Um það leyti sem Island gerðist aðili að
Ramsarsamningnum varð mönnum ljóst að
kísilgúrgröftur af botni Mývatns gat ekki
fallið undir skynsamlega nýtingu og athyglin
beindist að því hvort gröfturinn breytti vist-
fræðilegum eiginleikum vatnsins. Settar
voru af stað rannsóknir sem leiddu í ljós að
þegar hafði átt sér stað mikil röskun í
Ytriflóa Mývatns og ef hafínn yrði náma-
gröftur í Syðriflóa mundi það hafa alvarlegar
afleiðingar fyrir vistfræði vatnsins. Um-
hverfisráðuneyti, iðnaðarráðuneyti og Nátt-
úruvemdarráð, sem fór með stjómsýslu á
verndarsvæðinu til jafns við sveitarstjómina,
komust að samkomulagi um að leyfa kísil-
gúmám á afmörkuðu svæði í Ytriflóa til árs-
ins 2010. Með því var gengið alvarlega á
náttúmverðmæti Mývatns, en það var talið
nauðsynlegt til að búa íbúana undir lokun
Kísiliðjunnar. Eftir það yrði enginn kísilgúr-
gröftur leyfður. Um þetta leyti hafði Mývatn
og Laxá verið sett á skrá, sem Ramsarskrif-
stofan heldur, yfir svæði þar sem hætta er á
að náttúruvemdargildi muni rýma.
Umhverfisráðherra lagði fram stjómar-
frumvarp árið 1993 um friðun Mývatnsbotns
og átti framvarpið að koma í veg fyrir kísil-
gúrnám utan námasvæðis í Ytriflóa. Því mið-
ur hefur Alþingi ekki enn samþykkt fram-
varpið, sem verður vonandi flutt aftur. Um-
hverfisráðherra fyrirskipaði íslensku sendi-
nefndinni á 5. ráðstefnu aðildarríkja Rams-
arsamningsins í Kushiro árið 1993 að gefa út
yfirlýsingu um að kísilgúmámi yrði hætt fyr-
ir árið 2010, sem leiddi til þess að Mývatn og
Laxá vora fjarlægð af hættuskránni. Kísil-
gúrgröftur úr Syðriflóa Mývatns yrði því
riftun á samkomulagi Náttúrvemdarráðs,
umhverfisráðuneytis og iðnaðarráðuneytis
frá 1993 og andstætt Ramsarsamningnum.
Þjórsárver
Þjórsárver urðu annað íslenska Ramsar-
svæðið árið 1990. Enginn efast um alþjóðlegt
mikilvægi þessa svæðis. Þjórsárver er
stærsta votlendisvinin í miðhálendi íslands
og þar er stærsta heiðargæsavarp í heimin-
um sem elur af sér veralegan hluta heiðar-
gæsarstofnsins. Þjórsárver vora friðlýst
samkvæmt náttúravemdarlögum árið 1981,
eftir að samkomulag náðist við Landsvirkjun
og sveitarfélög um friðlýsinguna. I henni
felst að Náttúravemdarráð og núna Nátt-
úravemd ríkisins ákveði hvort lón í neðsta
hluta þessarar votlendisvinjar ógni vist-
fræðilegu jafnvægi þar, t.d. leiði til breytinga
á grannvatnsrennsli, skapi hættu á rofi eða
rýri náttúraverndargildi Veranna.
Lokið er rannsóknum á áhrifum lónstæðis
í neðsta hluta þeirra og mun Náttúravernd
ríkisins taka ákvörðun um hvort eigi að leyfa
uppistöðulón þar.
Grunnaf jörður
Grannafjörður er þriðja Ramsarsvæðið á
íslandi. Það var friðlýst samkvæmt náttúra-
vemdarlögum 1994 og tilnefnt á Ramsar-
skrána 1996. Þar era víðlendar leirar sem
margir vaðfuglar, eins og sendlingur og
tjaldur, byggja afkomu sína á, auk mikils
fjölda af æðarfugli. Margæs hefur viðkomu í
Grunnafirði á ferðum sínum frá meginlandi
Evrópu til heimskautasvæðanna vor og
haust. Um ósinn synda laxar á leið í Laxá í
Leirársveit. Hugmyndir hafa verið uppi að
eyðileggja Grunnafjörðinn með því að brúa
hann og skapa skilyrði fyrir fiskrækt í lóninu
innan brúar, en enginn getur tekið slíkar
hugmyndir alvarlega.
Ymsum virðist ekki enn ljóst mikilvægi
votlendis og uppi eru áform um frekari eyði-
leggingu á mikilvægum svæðum, jafnvel á
svæðum sem sett hafa verið á Ramsar-
skrána. Tryggja þarf að ekki verði um frek-
ari röskun á friðlýstum votlendum í framtíð-
inni og að það náist samkomulag um nýtingu
þeirra votlenda sem mikilvæg eru frá nátt-
úravemdarsjónarmiði. Einnig þarf að endur-
heimta þau votlendi sem að nauðsynjalausu
var raskað.
Höfunclur er prófessor við Hóskóla íslands og hefur
verið fulltrúi íslands á ráðstefnum aðildarríkja Rams-
arsamningsins síðan 1990.
BUGSY Malone með kærustunni Blousy sem hann vill fara með til Hollywood.
BÖRN (HEIMI
FULLORÐINNA
Morgunblaðið/Ásdís
Þrjátíu og þrjú börn í hundrað búningum frumsýna
söngleikinn Bugsy Malone í kvöld í Loftkastalanum.
HILDUR LOFTSDÓTTIR brá sér á æfingu.
SÖNGLEIKURINN sem er gerður eft-
ir fyrstu kvikmynd Alans Parkers, ger-
ist í New York 1929. Það sem er ein-
stakt við veririð er að böm og ungling-
ar era í öllum hlutverkum og það þótt hér sé
um að ræða heim hinna fullorðnu; valdastríð
tveggja óaldarflokksforingja, þeirra Samma
feita og Danna fína. Þess utan kynnast áhorf-
endur fjölda skemmtilegra persóna sem tjá
sig í söng og dansi. Leikstjóri er Baltasar
Kormákur.
„Eins og þið sjáið er eitthvað dularfullt á
seyði. Satt að segja er ég sjálfur ekki einu
sinni viss um hvað gengur á. Leikritið er rétt
að byrja, og strax er allt vaðandi í ofbeldi,"
segir sögumaðurinn Bugsy við áhorfendur í
upphafi leikritsins sem nefnt er eftir honum.
Já, ofbeldið gæti falist í öskuraríum Samma
feita sem hellast yfir heldur vitgranna undir-
menn hans eða gusubyssunum svokölluðu
sem í hríðskotabyssubúningi gusa sápufroðu
yfir leikarana. Eða era það kannski fótaspörk
yndisfagurra dansmeyja sem Bugsy er að tala
um eða eru hlátursgusur áhorfenda kannski
verstar? Það var í það minnsta allt á fullu á
æfingu í Loftkastalanum fyrr í vikunni, þar
sem bæði leikarar og áhorfendur léku á als
oddi.
Babyface er fyndinn
Grímur Helgi Gíslason leikur Babyface, lít-
inn og snaggaralegan karakter. Grímur hefur
mestan áhuga á fótbolta, en hefur bæði leikið
í útvarpsleikritum og talað inn á teiknimynd-
ir.
- Er ekki gaman að leika í Bugsy Malone?
„Jú, mjög gaman. Allt við þessa uppsetn-
ingu er skemmtilegt og líka að kynnast öllum
hinum krökkunum. Framsýningin er reyndar
eftir og ég veit ekki hvemig verður eftir það
en ég hlakka mjög mikið til.“
- Hvernig persóna er Babyface?
„Hann er mjög skemmtilegur, hann er
kannski smá líkur mér þótt ég viti ekki hvort
ég sé eins fyndinn og hann.“
Grímur er líka stórgóður söngvari og hefur
unnið söngvakeppni í Vestmannaeyjum, sung-
ið með Sniglabandinu og í þætti hjá Gísla
Rúnari.
- Er svona hæfileikaríkur drengur ekki bú-
inn að fá leikarabakteríuna?
„Ég veit ekki hvort ég stefni á leiklistina í
framtíðinni, en það yrði mjög gaman. En mig
langar líka að verða söngvari eða fótbolta-
rnaður."
Fastur í Samma
Hin háværa skapstygga persóna Sammi
feiti er leikin af Davíð Baldurssyni. Ásamt fé-
lögum sínum hefur hann leikið í heimagerðum
vídeómyndum, en er nú í fyrsta skipti kominn
upp á svið til að fá útrás fyrir leikhæfileikana.
- Hvernig fínnst þér Sammi feiti?
„Hann er fínn, besta persónan í leikritinu
og langskemmtilegastur. Ég hefði ekki viljað
leika neinn annan.“
- Ertu eitthvað líkur Samma feita?
„Já, ég er feitur."
- Ertu foringi íþér eins og hann?
„Já, foringinn í mér brýst út í hlutverkinu.
Ég á það til að öskra á vini mína og er mjög
frekur. Núna er þetta orðið hálfgert vanda-
mál; ég er alltaf öskrandi því ég kemst ekki úr
hlutveririnu."
1OO búningar frá bannárunum
Leikararnir era klæddir hundrað glæsileg-
um búningum frá hinum líflegu bannáram.
Hönnuður þeirra, María Ólafsdóttir segir að
mikil vinna liggi þar á bakvið þar sem ekki sé
hægt að notfæra sér búningaleigur, heldur
þarf að sérsauma allt.
„Þessi bannár eru einstaklega skemmtileg-
ur tími fyrir fatahönnuð. Ég verð samt að
passa upp á að kjólarnir verði ekki of glanna-
legir, því þótt þau leiki fullorðna þá era þetta
bara börn. Það var erfitt að fá fót frá þessum
tíma í litlum stærðum og við höfum sérsaum-
að, breytt og aðlagað. Þetta var heljarinnar
mál og verkið óx í höndunum á okkur. Það
varð mun stærra en við gerðum okkur grein
fyrir í byrjun.
Ég ákvað að vinna þetta verkefni eins og ég
væri að vinna bíómynd, þar sem allt er á
raunveruleikanótunum. Þegar maður fær
svona „períódu“-verk tekur maður oft eitt-
hvað sem er alveg týpískt frá tímabilinu og
ýkir það. En hér er sviðið frekar lítið og leik-
ararnir í mikilli nálægð við áhorfendur allan
tímann og þess vegna vil ég frekar hafa bún-
ingana í raunsæjum stíl. Það er svo gaman
að vinna með krökkunum, þau era mjög dug-
leg. Nú þegar allt er að taka á sig lokamynd-
ina eru þau farin að gera sér grein fyrir því að
þetta er alvöruleikhús, og standa sig ótrúlega
vel. Mér finnst líka svo gaman að læra öll
þessu nýju orð. Ég er komin með ýkt geðveik-
an orðaforða."
Draumahlutvcrkið
Aðalgelluna Talúllu leikur þaulæfð leik-
kona, Alfrún Helga Örnólfsdóttir, sem hefur
leikið í Þjóðleikhúsinu frá sjö ára aldri, auk
þess að vera í MR, Listdansskóla íslands og
læra á píanó.
„Talúlla hefur lengi verið draumahlutverk
fyrir mig því ég er búin að horfa á myndina
milljón sinnum, og mér fannst hún æðisleg
þegar ég var minni. Það kom mér því
skemmtilega á óvart þegar ég frétti að það
ætti að fara að æfa þetta leikrit og ég dreif
mig strax í prufu.“
- Er Bugsy Malone mjög ólíkt öðrum leik-
ritum sem þú hefur leikið í?
„Já það er öðravísi en að vinna bara með
fullorðnum. Það er meiri spenna og æsingur á
æfingum, en það er mjög gaman."
Ljúfur töffari
Sjálfan Bugsy Malone fær Þorvaldur Davíð
Kristjánsson að túlka, en hann á þegar langan
feril að baki í leiklistinni.
„Ég varð strax spenntur að fara í prufu því
mér finnst myndin góð, en ég þurfti að fara á
Samfés-mót til Egilsstaða sama dag og pru-
fan var. Svo frétti ég að það væru aukaprufur,
fór í þær og fékk hlutverkið. Ég varð rosalega
glaður.“
- Finnst þér Bugsy góður gæi?
„Já, hann er flottur. Skemmtilegur karakt-
er; ljúfur en samt töffari. Hann dreymir um
að komast til Hollywood með kærustunni
sinni og eignast peninga."
- En um hvað dreymir þig?
„Ég ætla að fara til útlanda í nám eftir
menntaskóla, kannski til New York í leiklist."
- Þú hefur þá ekkert á móti því að enda í
Hollywood?
„Nei, ég hef ekkert á móti því. Alls ekkert."
16 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 31. JANÚAR 1998