Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1998, Blaðsíða 10

Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1998, Blaðsíða 10
MYNDIR OG TEXTI: GÍSLI SIGURÐSSON Draslarabragur einkennir umhverfið of víða á byggðu bóli á Islandi og virðingarleysi við gamlar byggingar og mannvirki er landlæqt. En bað eru líka til ánægjulegar und- antekningar og hér verður vikið að nokkrum þeirra. AFERÐUM um landið fer ekki hjá því að athugull vegfarandi sjái of mörg dæmi um virðingarleysi við gömul hús og mann- virki, hreinan draslara- skap, eða að minnsta kosti vöntun á snyrti- mennsku. Þeir sem mest eiga ólært í þessu efni eru bændur. Með steinsteypuöldinni og vélaöldinni fór allt á hvolf; vélunum var alltof víða fleygt út fyrir garð eða bak við bæinn um leið og þær gengu úr sér, en sjaldnast tími til að ganga almennilega frá í kringum ný útihús. Þó eru að sjálfsögu til markverðar undan- tekningar. Þrátt fyrir hraða uppbyggingu hefur endan- legur frágangur og jafnvel metnaðarfull snyrti- mennska fremur fundið sér farveg í þéttbýlinu. Það er með frágang og snyrtimennsku eins og margt annað að hvorttveggja er smitandi. Menn verða samdauna draslarabragnum þar sem hann ríkir og áhrif þess ef einhver tekur til hendinni eru líka augljós. Tvö dæmi má sjá um þetta frá Evrópulönd- um. Annars vegar er Portúgal þar sem hægt er að aka klukkustundum saman gegnum byggðir og bæi, þar sem öll hús virðast ófullgerð og flestar lóðir fullar af drasli. Andstæðan, hin fullkomna snyrtimennska, birtist í löndum eins og Sviss og Austurríki. Mér fannst ég sjá hliðstæðu við sumt úr því umhverfí við gömul bárujámshús í Stykkis- hólmi; hús sem enn eru í fullu gildi þótt þau séu lítil á nútíðar mælikvarða. En það er búið í þeim enn og eftirtektarvert að ekki hefur þótt ástæða til að kaffæra þau með trjágróðri. í kringum þau er vallgróið upp að veggjum, stundum dálítið óslétt því engu hefur verið um- turnað til að slétta úr mishæðum. Og svo er kartöflugarðurinn og rabarbarinn á sínum stað og ef til vill hjallur. Trjágarðar geta verið fagrir, en stundum eru þeir til óþurftar. Eg hef minnst á það áður og endurtek það hér, að það er varla lengur hægt að mynda sumar fallegar kirkjur fyrir alltof háum og nærgöngulum trjám og áhuga- samur vegfarandi getur ekki lengur séð þær í þessum felubúningi. Þar á meðal er hin fagra kirkja á Grund í Eyjafirði og kirkjan á Stóra- Núpi í Gnúpverjahreppi. Braggamir urðu hluti af íslenzkri bygging- arhefð eftir stríðið, en landsmenn hafa aidrei tekið þá í sátt. Enda þótt hringformið sé eitt af frumformunum og boginn hluti af klassíkinni í byggingarlist, hefur það verið nokkuð sam- dóma álit landsmanna að braggar séu ljótar byggingar. Menn líta á þá sömu augum og torf- kofana; hvorttveggja sé bezt að útmá. Það er of seint að tala um það núna, en í Reykjavík hefði átt að varðveita einhvers staðar lítið bragga- hverfí. Þau vom daglegur vemleiki fólks á tímabili; talsverður hópur fólks sem nú er kom- inn til vits og ára, ólst þar upp og á sínar æskuminningar bundnar við Camp Knox eða Múlakampinn. Aðeins stendur einn stór og verklegur braggi eftir sunnan við Rauðavatn. m m m o H Ws t&i 'Jp? , i . s yii . m m m ■ ■ ■i# m ■ , m wkrm-' !§■. M:/ - fr:l 'i þ, i i I- i i t \ | .1 |»: 11 -.m-m, 111 1 y • | ■ - STYKKISHÓLMUR: Gömlu húsin, hvert með sínu lagi og hvert með sínum litum eru staðarprýði og vel við haldið þó að sjá megi að sumstaðar hafi u runalegum giuggapóstum verið fargað fyrir heilar rúður og á einu þeirra er nútíma álklæðning á þaki, sem fer þó prýðilega. 10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 7. MARZ1998

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.