Lesbók Morgunblaðsins - 04.04.1998, Blaðsíða 15

Á LEIÐ inn á Bláfellsháls í 15-20 stiga frosti. í baksýn sjást Jarlhettur.
LEIÐANGURSMENN byggja snjóskýli.
um jarðnr beljar sjóðandi vatn sem spýtist út
úr snarbröttum hlíðum og giljum með ógur-
legum dunum og dynkjum.
A páskadag er ákveðið að ganga ájökulinn.
Við erum snemma á ferli og þegar gengið
hefur verið frá tjöldunum er lagt af stað með
nesti til eins dags. Leið okkar liggur upp eftir
árfarvegi Jökulkvíslar sem öll er lögð traust-
um ís og snævi þakin eins og rennislétt
marmaragólf, en undir fótum okkar beljar
mórautt jökulvatnið. Eftir tveggja tíma
göngu erum við komnir austur fyrir Blá-
gnípu. Það er allmikið fell sem gengur 2-3 km
uppí jökulinn og falla skriðjöklar niður með
því að austan og vestan. Héldum við upp
eystri jökulinn og gengum í nokkra tíma
norður eftir bungu jökulsins. Þoka lá á bung-
unni. Stefndum við þá vestur eftir jöklinum
og komurn niður á skn'ðjökulinn fyrir vestan
Blágnípu. Fengum við prýðilega skíðabrekku
alveg niður á jafnsléttu. Heim í tjald komum
við um kvöldið eftir að hafa farið um 40 km.“
Eftir þessa miklu göngu var slegið upp
veislu í tjöldunum.
„Það er komið undir miðnætti. Uti á snjó-
gai-ðinum stendur 300 kerta snjóluktin sem
Jýsir upp tjaldbúðirnar en inni logar á 200
kerta luktinni. Hitinn þar er 20-30 stig, við
sitjum í mjúkum sætum og hlustum á dynj-
andi söng og hljóðfæraslátt utan úr heimi, á
borðum eru steiktar rjúpur með sósu og
sultutaui, bacon og egg og annað góðgæti.
Við lifum hér eins og á fyrsta flokks hóteli og
látum okkur líða vel. Við erum með öllu
óþreyttir, stæltir, kátir og sólbrenndir og
teygum í okkur háfjallaloftið í nætur-kyrrð-
inni.“
Ferðarlok
Heimferðin gekk áfallalaust en var erfið A
annan i páskum fóru þeir í Hvítámes og gistu
þar. Síðan gengu þeir í einum áfanga þaðan
yfir Hvítárvatn og Bláfellsháls að Geysi. Þá
hafði veðrið snúist til hins verra, því síðustu
tvo dagana gerði asahláku og versnaði þá
færið mjög. Urðu þeir að vaða langan spöl í
krapi upp að ökkla. Mátti engu muna að þeir
yrðu að skilja farangurinn eftir er nær dró
byggð.
Tryggvi endar frásögn sína með þessum
orðum:
„Mér er sem ég heyri sumt fólk segja -
Skárra er það nú bjeað uppátækið að vera að
príla upp um regin fjöll ogjökla í stað þess að
halda hátíðina heilaga í heimahúsum -. En
þessu og þvílíku skal þannig svarað: að fyrir
þá sem miklar kyrrsetur hafa eru slík ferða-
lög ómetanleg heilsubót og gerir menn að
nýjum ogheilbrigðarimönnum.“
Það er óhætt að segja að ferð þeirra félaga
vakti athygli. 2. apríl birti Morgunblaðið
langt viðtal við Tryggva þar sem hann rakti
ferðasöguna í stórum dráttum. Fyrirsögn og
fyrsta málsgrein blaðsins voru svohljóðandi:
„Sjö menn eyða póskafriinu
á Hofsjökli
Fyrstir til að ganga á jökulinn að
vetrarlagi
Sjö menn úr „Litla skíðafélaginu“ munu
vera fyrstu menn sem ganga á Hofsjökul að
vetrarlagi. Þeir komu hingað aftur til bæjar-
ins í fyrrakvöld og höfðu þá verið 8 daga á
ferðalaginu. Tryggvi er, eins og raunar allir
ferðafjelagar hans, kolbrúnir eftir háfjallasól-
ina. Hann lætur hið besta yfir ferðinni og
rómar mjög fegurðina í vetrarríki Hofsjökuls
og Kerlingarfjalla."
Arið 1944 ritaði Halldór Laxness grein,
sem hann nefndi Er kalt á íslandi? Hún kom
síðan út í ritgerðarsafni hans Sjálfsögðum
hlutum árið 1946. Til gamans er hér birt nið-
urlag greinarinnar sem er svohljóðandi:
„Til er félag í bænum, Litla skíðafélagið,
sem ferðast stundum í mestu fárviðrum vetr-
arins uppum jökla og óbygðir sér til skemt-
unar. Maður skyldi ætla að þetta væru ein-
hverjir annálaðir hreystimenn, sjálfkjörnar
þjóðhetjur, nokkurs konai- landpóstar nútím-
ans, en fjarri fer því, þetta eru pappírsbúkar
úr ofnstofum, kontóristar, búðarmenn. Þeir
slá upp tjöldum sínum á jöklum og liggja þar
sólarhringum saman í stórhríð ef því er að
skipta, - og það kemur ekkert fyrir þá nema
þeir eru heldur hressari þegar þeir koma of-
an en þegar þeir fóru upp. Þeir hafa lært að
búa sig í fjallaferðir."
Hofsjökull er og hefur ekki verið í alfara-
leið. Hann blasir við í fjarska af tveimur fjöl-
förnustu fjallvegum landsins, Kili og
Sprengi-sandi, en ögrar fáurn til nánari
kynna að sumarlagi, enda vel varinn af vatns-
miklum ám og brunasöndum. En aftur á móti
þeysa menn nú fram og aftur um Hofsjökul í
vetrarferðum á vélknúnum farartækjum á
örskotsstund.
Tími Tryggva og félaga hans er löngu lið-
inn, og kemur ekki aftur. En ekki sakar að
lyfta einstaka sinnum upp tjaldi fortíðarinnar
og kynnast þeirri aðstöðu og tækjum sem
menn höfðu þá tiltæk. Það ætti að auka skiln-
ing og kenna okkur að meta betur það sem
við höfum.
FJOLLIN
SÁLOG
ÁSÝND
EIGA
KRISTJÁN ÁRNASON
SÖLVI HELGASON
Ég sé þig rölta hægt í hlaðið, Upp á móti ætíð braustu
hærur öldungs blakta síðar. aldar þinnar valdi ströngu.
Rósum prýdda ritjublaðið Upp að skera af því hlaustu
réttir fram til nýrrar tíðar. ævilanga píslargöngu.
I fegurðar- og frægðarþorsta Hefðir þú í heiminn getinn
fjötruð var þín sálin kvalda. hundrað árum verið síðar,
Þoldi ei þitt raup og rosta vísast er þú værir metinn
ræfildómur snauðra alda. virðing mesta Sléttuhlíðar.
JÓN ÓSMANN
Mér hefur búið svásan seið,
sjáið þið himnaljósin?
Heillar mig til sín heim á leið
Héraðsvatnanna ósinn.
Bak við rekkjunnar bleiku tjöld
bíður mín dýrasta rósin.
Hvílan stóð reidd í hálfa öld,
hylurinn djúpi - ósinn.
EYÐIBYLIÐ
Enginn kemur útúr bænum
ókunnugum gesti feginn.
Engin spurul augu stara
er hann lötrar neðan veginn.
Aldrei framar ferðalúinn
fótur inn á gólfið stígur.
Þögnin yfir rústum ríkir,
rjúpa upp úr kjarri flýgur.
Ekki framar fréttir .spurðar,
ferðamanni gisting boðin.
Máttugur er að minna á sig,
mína að sæng ég kjósi.
Seiðir hann mig, seiðir hann mig -
sveipur í dökkum ósi.
Engum lengur þörfum þjónar
þúfnakargi sinuloðinn.
Enginn kann nú eyktamörkin
eða fjallið rata mundi.
Naumast færi neinn að reisa
nónvörðuna sem að hrundi.
Eyðast merki mannabyggðar,
mosavaxnar gamlar þústir.
Lengi mun þó grasið grænna
gróa um sauðahússins rústir.
UTAN VIÐ
HÖFÐAHÓLA
Utan við Höfðahóla
hálfvegis þekki ég bæ.
Hann stendur stilltur og prúður
á ströndinni yst við sæ.
Þá vor um íshafíð andar
öðlast hann líf og sál.
Sumarlangt um hann svífa
sundurleit tungumál.
Svo þegar grösin sölna
í sölunum verður hljótt.
Þá blessa ég yfír bæinn
og býð honum góða nótt.
Kristjón Árnason er fæddur 1929 aS SkarSi í Lundarreykjadal, en eftir uppvöxt í foreldrahúsum á
Stálpastöðum í Skorradal, fluttist hann að Kistufelli i Lundarreykjadal og bjó þar til 1975. Þá flutti hann
norður í Skagafjörð og hefur síðan átt heima á Skálá í Sléttuhlíð, í fæðingarsveit Sölva Helgasonar.
Frá barnæsku hefur hann fengist við að yrkja og vöktu athygli vísur hans í minningarblaði Morgun-
blaðsins um Halldór Kiljan Laxness. Ekki er síður ástæða til að benda á Ijóðabók frá hendi Kristjáns.
Hún heitir „Fjöllin sál og ásýnd eiga" og kom út 1994. Ur henni eru Ijóðin valin sem hér birtast, en
bókin var uppseld og ófáanleg þar til nú að önnur prentun hennar er komin út. Kristján hefur mest
starfað við smíðar þau 23 ár sem hann hefur búið nyrðra og m.a. byggði hann íbúðarhús á Skálá,
þar sem hann hefur verið einbúi. Vegna eftirmælavísnanna um Halldór vildi Kristján taka fram, að ekki
hefði hann kunnað að meta skáldskap nóbelsskáldsins á yngri árum sínum, en með aldri og þroska
hafi snilldin í verkum Halldórs orðið sér Ijós.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 4. APRÍL1998 1 5