Lesbók Morgunblaðsins - 05.09.1998, Blaðsíða 19

BER VIRÐINGU
FYRIR LAGLÍNUNNI
Kontrabassaleikarinn
Rgy Brown er eitt gf stóru
nöfnunum í djassheimin-
um; nefndur í sömu
andrá og Dizzy Gillespie,
Oscar Peterson, Milt
Jackson og fleiri. Síðustu
ár hefur hann starfrækt
eigið tríó og 13. septem-
ber nk. heldur bassa-
leikarinn tónleika á djass-
hátíð í Reykjavík ásamt
tríói sínu. GUDJON
GUDMUNDSSON tók
saman það helsta um
Brown og sló á þráðinn
til hans í Kaliforníu.
BROWN er fæddur í Pittsburgh
árið 1926 og er því 72 ára gam-
all. Tvítugur fluttist hann til
New York til að reyna fyrir sér
í heimsborg djassins. Dizzy Gil-
lespie réði hann á stundinni í
sína hljómsveit þar sem fyrir
voru m.a. Charlie Parker og
Bud Powell. 1948 stofnaði Brown eigið tríó
með Hank Jones og Charlie Smith.
Snemma á sjötta áratugnum hóf hann svo
að leika með Jazz at the Philharmonic og
barst leikurinn um allan heim á átján árum.
Þar kynntist Brown píanóundrinu Oscar
Peterson. Þeir störfuðu síðan saman í
fimmtán ár í tríó sem kennt var við Peter-
son.
Samstarfi þein-a lauk árið 1966 og síðan
hefur Brown komið víða við með eigin tríó og
með öðrum, þar á meðal Arna Egilssyni
bassaleikara og tónskáldi í Los Angeles.
Með góðan
húsráðanda
Nýlega gafst tækifæri til að hlýða á tvo
diska sem Telarc útgáfan hefur gefið út með
þessum meistara kontrabassans. Sommer-
time kom út sl. vor með tríói Brown, Geoff
Keezer píanista og Gregory Hutchinson
trommuleikara. Gestaleikari á disknum er
sænski gítarleikarinn Ulf Wakenius. Some of
My Best Friends are Singers, kemur út eftir
um einn mánuð. Þessir diskar skutu strax
öllum vangaveltum um aldur út í hafsauga,
Brown er við hestaheilsu, teknískur, lag-
rænn og með allt um lykjandi sveiflu og frá-
bæra meðreiðarsveina.
Vegna mikils tímamismunar milli Islands
og Kaliforníu átti eftirfarandi viðtal sér stað
árla morguns í lífi Ray Brown. Hann virkaði
líka nývaknaður og virtist lítið gefinn fyrir
sparðatíning og kjaftæði og svaraði spurn-
ingum stundum dálítið eins og austurlenskur
spámaður.
Brown kvaðst hlakka mikið til að koma til
Islands. Með honum í för verður píanóleikar-
inn magnaði Geoff Keezer og Kareem Rigg-
ins á trommur.
Brown er mjög afkastamikill djassleikari á
þeim aldri sem margir huga að því að draga
sig í hlé. Hann var spurður að því hver
leyndardómurinn væri.
„Ég er með góðan húsráðanda," svaraði
Brown eins og það svaraði yfirleitt spurning-
unni. Hann hló síðan stutt og spurði hvort
fyiirspyrjandi skildi hvað hann ætti við.
Varð fátt um svör. Síðan hélt Brown áfram
alvarlegri í bragði: „Eg nýt þess ennþá að
RAY Brown.
ELDUR SEM EKKI
SLOKKNAR
CHRISTIAN McBride er án efa
einn fremsti kontrabassaleikari
yngri kynslóðarinnar. í svokölluð-
um blindingsleik, (Blindfold), í
djasstímaritinu bandaríska, Down Beat, í
maí sl. hlýddi McBride m.a. á Gumbo
Hump af 3 Dimensional, geisladiski Ray
Brown með Gene Harris, píanó, og Jeff
Hamilton, trommur. McBride þurfti engar
upplýsingar um flytjendur: „Pabbi! Ray
Brown. „Gumbo Hump“. Hvað get ég sagt
ykkur um fóður minn? Hann er meistari.
Mitt mat er að Ray Brown er eins nærri
fullkomnun og hægt er að komast. Hann
hefur fullkominn hljóm, fallegan timbur-
hljóm, og óaðfinnanlega skynjun fyrir
tíma. Hann spilar réttu nóturnar. Verst
þykir mér hve lengi hann beið með að
verða svo frábær hljómsveitarstjóri."
Michael Bourne sem tók viðtalið við
McBride vildi vita hvers vegna hann kall-
aði Ray Brown föður sinn. Raunverulegur
faðir McBride er einnig bassaleikari. „Paul
Chambers og Ron Carter voru áhrifavald-
ar mínir þegar ég féll fyrir djassinum og
þeir eru það enn. En þegar ég loksins
heyrði Ray Brown spila kviknaði eldur
sem hefur ekki slokknað síðan.“
CHRISTIAN McBride.
leika tónlist. Hvers vegna ætti ég að hætta
núna?“
„Útgefendur markaðs-
sinnaðri en ég"
Some of My Best Friends.... er sería sem
Brown vinnur að fyrir Telarc og þegar eru
komnir út saxófónleikararnir og píanóleik-^
ararnir og söngvararnir koma út í næstá
mánuði, eins og fyrr er getið. Brown var
giftur Ellu Fitzgerald 1948-1952 en hann
segir að söngvaradiskurinn sé ekki tileink-
aður neinum.
„Upphaflega ætlaði ég að gera einn disk
um hvert hljóðfæri en hafði aldrei í huga að
hafa söngvarana með. En plötuútgefendur,
sem eru markaðssinnaðri en ég, bentu mér á
þann fjárhagslega ávinning sem ég gæti haft
af því. Svo hef ég unnið með mörgum söngv-
urum og það lá eiginlega beint við að gera
þetta. Helst vil ég líka gera disk með
trompetleikurum og gítarleikurum og hugs-
anlega einnig básúnum eða blönduðum hljóð^*
færum sem fáir leika á.“
-En hvaða hljómsveitarskipan hefur hann
mest yndi af?
„Ég hef gaman af margs konar samsetn-
ingum en tríóið er engu að síður í uppáhaldi.
Tríóið veitir bassaleikaranum frelsi, hann
getur leikið laglínur og fær mikið rými fyrir
snarstefjun. Frá mínum bæjardyrum séð
gefur tríóið mér tækifæri til að gera margt
sem ég gæti ekki gert í annars konar hljóm-
sveit,“ segir Brown.
Hsefileikaríkur
pianisti
Hann hefur starfrækt sitt eigið tríó í næst-
um tólf ár. Benny Green var píanisti hans í
mörg ár en arftakinn er Geoff Keezer sem e^,
hreint magnaður píanóleikari og fer á kost-
um á Summertime.
„Ég héyrði Keezer spila fyrir nokki’um ár-
um í Philadelphia og líkaði strax „sándið".
Svo kom að því að það vantaði píanóleikara
til að hlaupa í skarðið eitt kvöld fyrir Green
og Keezer var á lausu. Ég sendi honum tvo
diska með tríóinu sem voru nýlega komnh- út
og sagði honum að við ætluðum að spila eitt-
hvað af þeim. Kannski gæti hann lært nokk-
ur af lögunum sem flest voru frumsamin.
Hann hringdi strax aftur og spurði hvert af
þessum lögum ætti að spila. Ég sendi honuni j^
lista með tólf lögum. Næsta dag hafði hann
lært þau öll og sagði að ég gæti sjálfur valið
af listanum. Þetta fannst mér sýna að Keez-
er er maður sem tekur af skarið og er auk
þess afar hæfileikaríkur.“
Hljóðfseraleikarar
betri í dag
Líklega búa fáir núlifandi djasstónhstai’-
menn yfir viðlíka reynslu og löngum starfs-
ferli og Ray Brown. Hann lék með fnim-
kvöðlum bíboppsins, Gillespie og Parker, og
er núna foringi yngstu kynslóðar djass-
manna og fetar þar í fótspor Art Blakey sál-
uga. Brown segir að þrátt fyrir allar breyt-
ingar og þróun standi hið fomkveðna ávallt
óhaggað: „It don’t mean a thing if it ain’t got
that swing“. ^
„Hjá því verður ekki komist, það ef
gi-undvöllurinn. Þó er margt annað sem ger-
ir djass að lifandi listformi. Fmmleiki er
einn þátturinn og ég hallast líka að því að
hollt sé að bera virðingu fyrir laglínunni,"
segir Brown.
Þegar hann er beðinn um að bera saman
frumkvöðlana og yngstu kynslóð djassleik-
ara segir hann að í grundvallaratriðum megi
segja að djassmenn séu betri hljóðfæraleik-
arar núna en kannski ekki jafn skapandi.
Einstaklingshyggjan
í heettu?
„Það sem einkennir djassspilara í dag er
að þeir æfa sig meira en djassmenn fyrri
kynslóða gerðu. Ungir djasstóníistarmenn
eru í raun betri hljóðfæraleikarar en mþr-
kynslóð var þegar hún var á sama aldri. En
ég held að greiður aðgangur að tónlist á
geisladiskum, hvar sem menn em staddir í
heiminum, geti átt þátt í því að kæfa ein-
staklingshyggju í tónlist sem var aðals-
merki tónlistarmanna fyrri tíðar, sem ekki
höfðu svo greiðan aðgang að upptökum.
Mér dettur allt í einu í hug maður á íslandi
sem hefur undir höndum geisladisk sem
kemur ekki út fyrr en eftir mánuð. Fyrir
tuttugu ámm var þetta ekki hægt. Fyrir
tuttugu árum hefði blásari þurft að reiða sig
á eigin tónsköpun og síður verið líklegur til
að leita í smiðju annarra. Ég held því að#
sannir frumkvöðlar í djasstónlist birtisf
okkur sjaldnar en þeir koma engu að síður.
Þetta er endalaus þróun svo lengi sem
menn fást til þess að leika á hljóðfæri," seg-
ir Brown.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 5. SEPTEMBER 1998 19