Lesbók Morgunblaðsins - 30.01.1999, Blaðsíða 19

.. <r
KAMMERMÚSÍKKLÚBBURINN
VERK EFTIR ÞRJÁ MEIST-
, ARA í BÚSTAÐAKIRKJU
ADAGSKRÁ fjórðu tónleika
Kammermúsíkklúbbsins í
Bústaðakirkju á morgun,
sunnudag kl. 20.30, verða flutt
verk fyrir píanó, fiðlu, knéfiðlu
og lágfíðlu. Flytjendur eru
Tríó Reykjavíkur ásamt Sigurbirni Bern-
harðssyni lágfiðluleikara. Tríó Reykjavíkur
er skipað þeim Guðnýju Guðmundsdóttur,
fiðluleikara, Gunnari Kvaran, knéfiðluleikara
og Peter Maté píanóleikara.
Á fyrri hluta tónleikanna verður flutt Tríó
í c-moll eftir Ludwig van Beethoven og Tríó
fyrir píanó, fiðlu og knéfiðlu í a-moll eftir
Maurice Ravel. Eftir hlé verður fluttur
Kvartett fyrir píanó, fiðlu, lágfiðlu og
knéfiðlu í A-dúr eftir Johannes Brahms.
Um efnisskrána segir: „Beethoven lærði
ungur að leika á sembal, píanó, fiðlu, lágfiðlu
og orgel og kom í fyrsta sinn fram á tónleik-
um 8 ára gamall. Hann varð varamaður org-
anistans í hirðkirkjunni í Bonn 12 ára.
Næsta ár samdi hann fyrsta lag sitt, sem
vitað er um.
Árið 1792 fluttist Beethoven frá Bonn til
Vínar, 22 ára gamall, og bjó þar síðan alla
ævi. Mozart var þá dáinn ári fýrr. Beethoven
fékk tilsögn í tónsmíðum hjá Joseph Haydn,
áhrifamesta og frægasta tónskáldi þess tíma.
En þeim samdi ekki nema miðlungi vel.
LJúfmennið Haydn kallaði Beethoven „stór-
mógúlinn" vegna þess, hversu sjálfráður
hann var í skoðunum.
Beethoven varð brátt kunnur í Vín sem
ágætur píanóleikari og efnilegt, frumlegt
tónskáld. Árið 1795 komu út eftir hann þrjú
ný píanótríó, sem að þeirra tíma hætti voru
gefín út í einu sem opus 1.
Þetta era ekki byrjendatónsmíðar. Beet-
hoven átti þá í fórum sínum mörg eldri tón-
verk, sem voru gefin út síðar. Tríóin minna
að sjálfsögðu á Haydn og Mozart, en þar
kynnir Beethoven sjálfan sig, svo að ekki
verður um villst. Hið sama á við þrjár
píanósónötur, op. 2, sem komu út á sama
ári, tileinkaðar Joseph Haydn. Tríóið op. 1.3
hefur aðeins einu sinni áður verið flutt í
Kammermúsíkklúbbnum. Það gerðu Ingvar
Jónasson (fiðla), Pétur Þorvaldsson
(knéfiðla) og Guðrún Kristinsdóttir (píanó)
árið 1966.
Ravel er venjulega kenndur við „im-
pressionismann“, listastefnu, sem átti sér
rætur í franskri myndlist við lok 19. aldar.
Þar var lögð aukin áhersla á að túlka hug-
hrif, en síður að lýsa ákveðnum fyrirmynd-
um. Seinna var farið að nota þetta heiti
TRlÓ Reykjavíkur ásamt Sigurbirni Bernharðssyni á æfingu í Bústaðakirkju.
Morgunblaðið/Þorkell
einnig á sviði tónlistar. Frönsku tónskáldin
Debussy og Ravel era einna kunnastir
tónskálda, sem nefnd era „impressonistar".
Tónverk Ravels era afar vandlega unnin
og líka vandfundin. Ravel var sjálfur píanó-
leikai'i og hafði lengi ætlað sér að semja
píanótríó og glíma við þau vandkvæði að láta
hljóðfæri hljóma vel saman, sem era stillt á
mismunandi veg, svo sem píanó og strengi.
Þegar harm eitt sinn var spurður, hvað verk-
inu liði, svaraði hann, að því væri eiginlega
lokið, nema hvað stefin væra ókomin.
Hvað sem þessu Iíður, þá virðist svo, að
aðeins þrjú af kunnustu tónskáldum á þess-
ari öld hafi samið píanótríó, eitt hvert, Ravel,
Fauré og Shostakovich.
Ef Brahms væri rólfær og meðal okkar,
mætti hann vel við það una, hversu vel arf-
leifð hans hefur dugað eftirlifandi kynslóð-
um. Og hann myndi ekki lengur óttast
skugga Beethovens, heldur gleðjast yfir
einu, sem öðram hefur sárnað. Áður en hann
hvarf úr heimi hér, eyðilagði hann allt það
tónlistarefni, sem hann hafði ekki birt, og
það var ekkert smáræði. Brahms var með af-
brigðum vandlátur í eigin skáldskap, og tón-
verkin sem hann lét frá sér, era óvenjulega
jöfn að gæðum.
Píanókvartett verður til, ef lágfiðlu er
bætt við píanótríó. Strengjahljómurinn verð-
ur þéttari. Hann fær meira jafnvægi við of-
urvald flygilsins og gefur kost á auknum
blæbrigðum.
Brahms gaf út þrjá slíka kvartetta. Sá í A-
dúr hefur ekki áður verið fluttur í Kamm-
ermúsíkklúbbnum."
C

Áfangar
á kyrru
hafi
ÞETTA eru olíumálverk unnin á tré
eða striga á síðastliðnum tveimm-
áram,“ segir Guðbjörg Lind Jóns-
dóttir listmálari sem opnar sýn-
ingu í dag, laugardag kl. 15 í Lista-
safni ASÍ, Ásmundarsal við
Freyjugötu. Sýningin ber yfirskriftina
„Afangar á kyrru hafi“.
Að sögn Guðbjargar hefur vatnið og hin
síbreytilega mynd þess verið frá upphafi eitt
af meginviðfangsefnum málverka hennar.
Framan af vora myndefnin einkum tengd
fossum en í seinni tíð hafa viðfangsefnin
Morgunblaðið/Kristinn
GUÐBJÖRG Lind Jónsdóttir sýnir olíumálverk í Ásmundarsal.
tekið hægfara breytingum og beinst í aukn-
um mæli að fleti sjávar, þar sem ímyndaðar
eyjar fljóta á yfírborðinu. „Eyjarnar eiga
sér engar raunveralegar fyrirmyndir, þær
eru loftkenndar og ímyndaðar. Þó var ég við
Breiðafjörð í fyrrasumar og á einni mynd
má kannsld sjá áhrif frá þeirri dvöl,“ segir
Guðbjörg. Síðastliðið sumar setti Guðbjörg
upp sýningu í eyjunni Vigur í Isafjarðar-
djúpi, sem hún kallaði „Eyjar og vættir“. Á
þeirri sýningu voru verkin þjóðsagnalegs
eðlis og tileinkuð sæfarendum og vættum
sjávar og verða nokkur verkanna úr Vigur
til sýnis í Ásmundarsal. „Tíminn hefur allt
aðra merkingu í eyjum en annars staðar og
kannski er hægt að finna fyrir eins konar
tímaleysi í myndunum, sem eru áhrif frá
dvölinni í Vigur í íýrra," segir Guðbjörg.
Guðbjörg Lind tileinkar sýninguna minn-
ingu föður síns, Jóns Hermannssonar (14.11.
1930-4.1.1999)
Guðbjörg Lind útskrifaðist frá málunar-
deOd Myndlista- og handíðaskóla Islands
vorið 1985. Hún hefur haldið mai-gar einka-
sýningar og tekið þátt í samsýningum bæði
hér heima og erlendis. Einnig hefur hún ^
starfað að félagsmálum myndlistarmanna og
verið formaður FÍM síðan 1996. Sýningin í
Ásmundarsal stendur til sunnudagsins 14.
febrúar og er opin frá kl. 14-18 alla daga
nema mánudaga.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/USTIR 30. JANÚAR 1999 1 $ /